Książę Karol Henryk Mikołaj Otto de Nassau-Siegen wł. niem. Karl Heinrich Nikolaus Otto, Prinz von Nassau-Siegen, (ros. Карл-Генрих Нассау-Зиген) (ur. 5 stycznia 1745 – zm. 1808) – francuski pułkownik i podróżnik pochodzenia niemieckiego, od 1779 zamieszkały w Polsce, admirał floty rosyjskiej.
Wielka Brytania, Zjednoczone Królestwo (ang. United Kingdom), Zjednoczone Królestwo Wielkiej Brytanii i Irlandii Północnej (ang. United Kingdom of Great Britain and Northern Ireland) – unitarne państwo wyspiarskie położone w Europie Zachodniej. W skład Wielkiej Brytanii wchodzą: Anglia, Walia i Szkocja położone na wyspie Wielka Brytania oraz Irlandia Północna leżąca w północnej części wyspy Irlandia. Na wyspie tej znajduje się jedyna granica lądowa Zjednoczonego Królestwa z innym państwem – Irlandią. Poza nią, Wielka Brytania otoczona jest przez Ocean Atlantycki na zachodzie i północy, Morze Północne na wschodzie, kanał La Manche na południu i Morze Irlandzkie na zachodzie.Janusz Modest Sanguszko - (po 1740-1806) - książę, strażnik wielki litewski w 1787 r., strażnik wielki koronny, starosta krzemieniecki, odznaczony Orderem Orła Białego w 1762 r. Syn Pawła Karola i Barbary Urszuli Dunin (1718-1791). Po raz drugi ożenił się z Anielą Ledóchowską (1800-1825), z którą miał córkę Klementynę (1786-1841) i synów: Karola (1779- 1840) i Konstantego (ur. po 1778).
Ojcem jego był Maksymilian, którego narodzenie otaczała tajemnica do tego stopnia, że uważano dynastię Nassau-Siegen za wygasłą. Matka księcia Karola musiała toczyć procesy z Radą Wiedeńską o majątek i nazwisko. Majątku nie odzyskała, nazwisko tak. Mając piętnaście lat zaciągnął się jako ochotnik do wojska francuskiego, szybko został porucznikiem piechoty a zaraz potem kapitanem dragonów.
Petersburg (forma zalecana), Sankt Petersburg (egzonim wariantowy) (ros. Санкт-Петербург, Sankt-Pietierburg, potocznie Петербург, Pietierburg; dawniej Piotrogród, ros. Петроград, Leningrad, ros. Ленинград) – miasto w Rosji, położone w delcie Newy nad Zatoką Fińską na terytorium zawierającym m.in. ponad 40 wysp. W latach 1712–1918 stolica Imperium Rosyjskiego. Powierzchnia 1439 km², liczba ludności 4 600 276.Stambuł (tur. İstanbul) – największe i najludniejsze miasto Turcji i jej centrum kulturalne, handlowe oraz finansowe. Rozciąga się od północnego wybrzeża morza Marmara po obu stronach Bosforu, cieśniny morskiej między Morzem Śródziemnym a Morzem Czarnym. Położenie zarówno w europejskiej Tracji, jak i azjatyckiej Anatolii sprawia, że Stambuł jest jedną z dwóch (obok rosyjskiego miasta Magnitogorsk) metropolii świata znajdujących się na dwóch kontynentach.
Książę w latach 1766-1769 brał udział w słynnej pierwszej francuskiej wyprawie odkrywczej dookoła świata Louisa Antoine de Bougainville. Na Oceanie Spokojnym w 1768 r. zatrzymano się na Tahiti, niektórych wyspach w archipelagu Tuamotu, Samoa, Vanuatu (Nowe Hebrydy), Wyspach Salomona i Nowej Gwinei. Podróż zakończyła się w Saint-Malo. Zasłynął w całej Europie dzięki romansowi z władczynią Tahiti.
Wyborg, (ros. Выборг, fin. Viipuri, szw. Viborg) - miasto w Rosji, w obwodzie leningradzkim, leżące na Przesmyku Karelskim, nad Zatoką Wyborską. W Wyborgu występuje głównie przemysł stoczniowy, spożywczy, chemiczny, odzieżowy i elektrotechniczny. Miasto jest również ośrodkiem uzdrowiskowym i celem wypraw turystów. Według oficjalnych danych federalnych w 2010 roku zamieszkiwało je 79 962 osób.Tahiti – wyspa w południowej części Oceanu Spokojnego w archipelagu Wysp Towarzystwa (Wyspy Na Wietrze); największa wśród wysp Polinezji Francuskiej, polityczne, gospodarcze i kulturalne jej centrum. Pierwotna nazwa Otaheiti.
Od 1779 mieszkał w Polsce, przyjaźnił się z królem Stanisławem Augustem Poniatowskim. Ożenił się z Karoliną Gozdzką rozwiedzioną z Januszem Sanguszką, właścicielką posiadłości na ogromnych wzgórzach, w miasteczku Aleksandrji, zaraz obok koszar kadeckich króla Stanisława, znanej później jako Dynasy od jego nazwiska. Na tym terenie wybudował pałac podziwiany przez mieszkańców Warszawy.Z okazji ślubu, który odbył się 14 września 1780 w kaplicy zamkowej w obecności króla, Adam Naruszewicz napisał wiersz Na wesele książęcia de Nassau z księżną z Gozdzkich Sanguszkową. Wiersz ten, wydany przez drukarnię nadworną kosztował grosz srebrny. Oto fragmenty tego mało znanego wiersza (pisownia oryginalna):
Indygenat (z łac. indigena – krajowiec, tubylec; krajowy, swojski) – uznanie obcego szlachectwa i nadanie rodowi szlacheckiemu, wobec którego stosowano indygenat, przywilejów szlacheckich w państwie uznającym.Grigorij Aleksandrowicz Potiomkin (ros. Григо́рий Алекса́ндрович Потёмкин, wym. Grigо́rij Aleksа́ndrowicz Patjо́mkin) – ur. 24 września (13 września według kalendarza juliańskiego) 1739 roku, zm. 16 października (5 października) 1791 roku, rosyjski feldmarszałek, prezydent Kolegium Wojskowego, głównodowodzący w wojnie z Turcją toczącej się w latach 1787-1792, jeden z faworytów Katarzyny Wielkiej, książę Świętego Cesarstwa Rzymskiego od 1776, książę taurydzki od 1783.
W 1782 brał udział w walkach połączonych flot francuskiej i hiszpańskiej o angielski Gibraltar. Wsławił się wtedy jako dowódca pływającej baterii artyleryjskiej, atakując brzeg od strony morza. Król hiszpański Karol III dał mu za to trzy miliony reałów w ładunkach okrętowych, mianował go generałem-majorem wojsk hiszpańskich i przyznał tytuł granda hiszpańskiego pierwszej klasy.
Adam Bernard Mickiewicz herbu Poraj (ur. 24 grudnia 1798 w Zaosiu lub Nowogródku, zm. 26 listopada 1855 w Konstantynopolu) – polski poeta, działacz i publicysta polityczny, wolnomularz. Obok Juliusza Słowackiego i Zygmunta Krasińskiego uważany za największego poetę polskiego romantyzmu (grono tzw. Trzech Wieszczów) oraz literatury polskiej w ogóle, a nawet za jednego z największych na skalę europejską. Określany też przez innych, jako poeta przeobrażeń oraz bard słowiański. Członek i założyciel Towarzystwa Filomatycznego, mesjanista związany z Kołem Sprawy Bożej Andrzeja Towiańskiego. Jeden z najwybitniejszych twórców dramatu romantycznego w Polsce, zarówno w ojczyźnie, jak i w zachodniej Europie porównywany do Byrona i Goethego. W okresie pobytu w Paryżu był wykładowcą literatury słowiańskiej w Collège de France. Znany przede wszystkim jako autor ballad, powieści poetyckich, dramatu Dziady oraz epopei narodowej Pan Tadeusz uznawanej za ostatni wielki epos kultury szlacheckiej w Rzeczypospolitej Obojga Narodów.Admirał (adm.) – wojskowy stopień oficerski w polskiej marynarce wojennej, odpowiadający generałowi w Wojskach Lądowych i Siłach Powietrznych. Jego odpowiedniki znajdują się także w marynarkach wojennych innych państw.
W czerwcu 1784 rozpoczął podróż Dniestrem do Morza Czarnego, badał spławność rzeki i opracował jej dobre mapy hydrograficzne, pierwsze tego typu mapy w Polsce. Dotarł do Stambułu gdzie próbował organizować polski handel morski na Morzu Czarnym. W tymże roku brał udział w pracach sejmu grodzieńskiego jako arbiter (słuchacz, nie poseł). 23 października król przedstawił sejmowi propozycje indygenatu dla kilku rodów, w tym i Nassau-Siegen. Po pomyślnym dla niego głosowaniu wyszedł z izby poselskiej i po chwili powrócił wdział na się z wierzchu kontusz papuziego, czyli zielonego koloru z wyłogami czarnemi, a pod spód żupan biały. Do boku szablę polską przywiesił.
Oczaków (ukr. Очаків, tur. Özü) – miasto w obwodzie mikołajowskim Ukrainy, siedziba rejonu oczakowskiego. Ludność 16 900 (2001).Order św. Januarego (wł. Ordine di San Gennaro) – odznaczenie honorowego zgromadzenia rycerskiego (zakonu) Królestwa Obojga Sycylii, ustanowione w 1738 przez Karola, króla Neapolu i Sycylii (późniejszy Karol III, król Hiszpanii).
W 1786 przybył do Rosji i poznał Potiomkina, brał udział w 1787 w przygotowaniach do wyprawy carycy Katarzyny na południe i w czasie kolejnej wojny rosyjsko-tureckiej wstąpił na służbę rosyjską. Dowodził flotą rosyjskich galer i rozgromił flotę turecką na Oczakowskim Limanie. Konflikt z Potiomkinem w sprawie obsady Oczakowa zmusił go do wyjazdu do Petersburga, skąd jako rosyjski agent wyjechał do Hiszpanii i Francji z misją zbadania możliwości zawarcia sojuszu pomiędzy Rosją, Austrią, Wielką Brytanią i Hiszpanią. Misja nie zakończyła się sukcesem i już w latach 1789 i 1790 brał czynny udział w wojnie przeciw Szwecji, gdzie oprócz kilku zwycięskich bitew w 1790 doznał porażki, a jego flotę rozgromili Szwedzi w zatoce pod Wyborgiem zdobywając 46 galer. W wyniku tej klęski opuścił służbę rosyjską.
Order Świętego Andrzeja Apostoła Pierwszego Powołania (Ordien swiatogo apostoła Andrieja Pierwozwannogo, (ros.) Орден Святого апостола Андрея Первозванного) – do roku 1917 najwyższe odznaczenie Rosji, obecnie Order Domowy byłej dynastii panującej Romanowów. 27 grudnia 1988 roku Święty Synod Rosyjskiej Cerkwi Prawosławnej ustanowił ponownie order św. Andrzeja na pamiątkę tysiąclecia chrztu Rusi, z tym samym mianem, lecz innymi insygniami. Order tegoż imienia (nie posiadający jednak sukcesji od historycznego orderu) jest od roku 1998 także najwyższym odznaczeniem Federacji Rosyjskiej.Dniestr (ukr. Дністер, rum. Nistru, w starożytności gr. Tyras lub Nester), rzeka płynąca przez Ukrainę i Mołdawię (a w praktyce będąc granicą mołdawsko-naddniestrzańską). Rzeka należy do zlewiska Morza Czarnego. Długość - 1352 km, powierzchnia zlewni - ok. 68 tys. km².
Król odznaczył go 10 czerwca 1774 Orderem św. Stanisława a już 17 czerwca tegoż roku Orderem Orła Białego, był wtedy pułkownikiem regimentu niemieckiego korony francuskiej.
Ostatnie lata życia spędził we wsi Tynna cztery mile od Kamieńca na Podolu. Tam zmarł w 1809 i tam został pochowany. Oprócz polskich najwyższych odznaczeń posiadał znakomite ordery europejskie: Order Złotego Runa, Order św. Januarego, Order św. Andrzeja i Order św. Ducha.
Książę de Nassau-Siegen występuje też w Panu Tadeuszu Adama Mickiewicza jako książę Denassów.
Karol III (ur. 20 stycznia 1716 w Madrycie, zm. 14 grudnia 1788 w Madrycie) – książę Parmy, Piacenzy i Guastalii w latach 1731-1735, król Neapolu (jako Karol VII) i Sycylii (jako Karol IV) w latach 1735-1759, król Hiszpanii w latach 1759-1788 z dynastii Burbonów.Ocean Spokojny, Pacyfik, Ocean Wielki – największy, najgłębszy i najstarszy, obok Atlantyku, na świecie zbiornik wodny. Z powierzchnią równą 155,6 mln km² zajmuje 30% całej powierzchni Ziemi. Oficjalna polska nazwa tego oceanu, zatwierdzona przez Komisję Standaryzacji Nazw Geograficznych brzmi Ocean Spokojny.
Bibliografia[]
Wacław Słabczyński, "Polscy podróżnicy i odkrywcy", PWN, Warszawa 1988. ISBN 83-01-08310-7
Нассау-Зиген (Nassau-Siegen) ros.
Przypisy
- ↑ Julian Bartoszewicz: Znakomici mężowie Polscy w XVIII w., t. I. Petersburg: B.M. Wolffa, 1856, s. 209 – 260.
