Karaczajo-Czerkiesja
Przeczytaj także...
Roman Anatoljewicz Pawluczenko (ros. Роман Анатольевич Павлюченко, ur. 15 grudnia 1981 w Mostowskim) – rosyjski piłkarz grający na pozycji napastnika. Obecnie występuje w zespole Lokomotiw Moskwa i reprezentacji Rosji. Przed Lokomotiwem był zawodnikiem takich klubów jak: Tottenham Hotspur, Dinamo Stawropol, Rotor Wołgograd i Spartak Moskwa.Abazyńczycy (także Abazyni, Abazyjczycy, dawniej też Abadzechy i Abadzowie, ros. абазины, nazwa własna Abaza), rdzenna ludność (grupa etniczna) Kaukazu, blisko spokrewniona z Czerkiesami. Zamieszkują północne stoki Kaukazu, głównie w Karaczajo-Czerkiesji (ok. 27,5 tys. osób), a także w niewielkich grupach w Adygei w okolicach Kisłowodska. Około 60% to ludność wiejska.
Kaukaz – region na pograniczu Europy i Azji pomiędzy Morzem Czarnym a Kaspijskim wokół gór Kaukaz. Od północy graniczy z europejską częścią Rosji, od południa, w zależności od przyjmowanego podziału, z Bliskim Wschodem albo z Azją Zachodnią (Przednią).
Roman Anatoljewicz Pawluczenko (ros. Роман Анатольевич Павлюченко, ur. 15 grudnia 1981 w Mostowskim) – rosyjski piłkarz grający na pozycji napastnika. Obecnie występuje w zespole Lokomotiw Moskwa i reprezentacji Rosji. Przed Lokomotiwem był zawodnikiem takich klubów jak: Tottenham Hotspur, Dinamo Stawropol, Rotor Wołgograd i Spartak Moskwa.Abazyńczycy (także Abazyni, Abazyjczycy, dawniej też Abadzechy i Abadzowie, ros. абазины, nazwa własna Abaza), rdzenna ludność (grupa etniczna) Kaukazu, blisko spokrewniona z Czerkiesami. Zamieszkują północne stoki Kaukazu, głównie w Karaczajo-Czerkiesji (ok. 27,5 tys. osób), a także w niewielkich grupach w Adygei w okolicach Kisłowodska. Około 60% to ludność wiejska.
Kaukaz – region na pograniczu Europy i Azji pomiędzy Morzem Czarnym a Kaspijskim wokół gór Kaukaz. Od północy graniczy z europejską częścią Rosji, od południa, w zależności od przyjmowanego podziału, z Bliskim Wschodem albo z Azją Zachodnią (Przednią).
Mapa polityczna Kaukazu
Karaczajo-Czerkiesja (ros. Карачаево-Черкесская Республика; abaz. Къарча-Черкес Республика, karaczajsko-bałkarski Къарачай-Черкес Республика, nog. Карашай-Шеркеш Республикасы, kabard. Къэрэшей-Шэрджэс Республикэ) – autonomiczna republika wchodząca w skład Federacji Rosyjskiej, część okręgu północnokaukaskiego, ze stolicą w Czerkiesku, utworzona 12 stycznia 1922 roku. Centrum administracyjnym rejonu karaczajewskiego i siedzibą Państwowego Uniwersytetu Karaczajewo-Czerkieskiego jest drugie miasto pod względem liczby mieszkańców Karaczajewsk.
Język rosyjski (ros. русский язык, russkij jazyk; dawniej też: język wielkoruski) – język należący do grupy języków wschodniosłowiańskich, posługuje się nim jako pierwszym językiem około 145 mln ludzi, ogółem (według różnych źródeł) 250-300 mln. Jest językiem urzędowym w Rosji, Kirgistanie i na Białorusi, natomiast w Kazachstanie jest językiem oficjalnym oraz jest jednym z pięciu języków oficjalnych a jednocześnie jednym z sześciu języków konferencyjnych Organizacji Narodów Zjednoczonych. Posługuje się pismem zwanym grażdanką, graficzną odmianą cyrylicy powstałą na skutek jej upraszczania.Dima Biłan (ros. Дима Билан), właściwie Wiktor Nikołajewicz Biełan (Виктор Николаевич Белан;ur. 24 grudnia 1981 w Karaczajo-Czerkiesji) – rosyjski piosenkarz urodzony na południu ZSRR. Zwycięzca 53. Konkursu Piosenki Eurowizji z utworem „Believe”.
Geografia[ | edytuj kod]
Republika leży w zachodniej części Kaukazu Północnego. Większą część powierzchni zajmują przedgórza i pasma górskie Wielkiego Kaukazu.
Kraj Stawropolski (ros. Ставропольский край) – jednostka administracyjna Rosji w Północnokaukaskim Okręgu Federalnym ze stolicą w Stawropolu.Flaga Rosji – jest jednym z symboli państwowych Federacji Rosyjskiej, w użyciu de facto od 1668 roku jako flaga carska i nieco później rosyjski sztandar narodowy. Jako oficjalna flaga państwowa była używana w kilku wariantach w latach 1883–1917. Ponownie została oficjalnie wprowadzona jako flaga Rosyjskiej FSRR w 1991 roku i po niewielkich zmianach w proporcjach oraz odcieniach kolorów z 1993 roku jest używana do dziś.
Karaczajo-Czerkiesja od południa graniczy z Gruzją, od wschodu z Kabardo-Bałkarią i Krajem Stawropolskim, od północy i zachodu z Krajem Krasnodarskim
Strefa czasowa[ | edytuj kod]
Od 2014 r. Karaczajo-Czerkiesja należy do moskiewskiej strefy czasowej (MSK). UTC +3:00 przez cały rok. Wcześniej, przed 27 marca 2011 roku, obowiązywał czas standardowy (zimowy) strefy UTC+3:00, a czas letni – UTC+4:00.
Demografia[ | edytuj kod]
Karaczajowie 41,0%, Rosjanie 31,6%, Czerkiesi 11,9%, Abazyńczycy 7,8%, Nogajowie 3,3% (2010).
Karaczajowie – jeden z ludów tureckich zamieszkujący południową Rosję w północnej części Kaukazu. Naród liczący około 150 – 160 tys. używa wspólnego z Bałkarami języka. Oba narody są niekiedy traktowane jako jeden. Od początku XIX wieku zamieszkane przez nich ziemie należą do Rosji. W 1943 roku zostali deportowani z Kaukazu i powrócili dopiero po śmierci Stalina. Tradycyjnymi zajęciami było pasterstwo, rolnictwo i rzemiosło. Wyznają islam sunnicki.Rosjanie (ros. русские / russkije) – naród wschodniosłowiański, zamieszkujący głównie Rosję oraz inne kraje byłego Związku Radzieckiego, przede wszystkim: Ukrainę, Białoruś, Kazachstan, Uzbekistan, Łotwę, Kirgistan, Estonię, Litwę, Mołdawię i Naddniestrze oraz Turkmenistan. Znaczące diaspory znajdują się w USA, Kanadzie, Wielkiej Brytanii, Brazylii i Niemczech.
Tablice rejestracyjne[ | edytuj kod]
Tablice pojazdów zarejestrowanych w Karaczajo-Czerkiesji mają oznaczenie 09 w prawym górnym rogu nad flagą Rosji i literami RUS.
Sławni mieszkańcy regionu[ | edytuj kod]
Przypisy[ | edytuj kod]
- Оценка численности постоянного населения на 1 января 2020 года и в среднем за 2019 год [dostęp 2020-12-08].
- Информация о регионе - Карачаево-черкесский образовательный проект (ros.). edu09.ru.
- СКФО - Портал северо-кавказского федерального округа (Карачаево-Черкесия) (ros.). skfo.pro.
Linki zewnętrzne[ | edytuj kod]
Język abazyński (abazyjski, abaza) (Абаза бызшва / Abaza byzšwa) – język kaukaski, używany przez Abazyńczyków.Karaczajewsk (ros. Карача́евск; karacz.-bałk. Къарачай шахар; abaz. Къарча) – miasto w Republice Karaczajewo-Czerkieskiej, Rosja, w górskich rejonach Kaukazu Północnego, u zbiegu rzek Kubań i Teberdy. Centrum administracyjne rejonu karaczajewskiego, siedziba Państwowego Uniwersytetu Karaczajewo-Czerkieskiego.
Warto wiedzieć że... beta
Język nogajski (nog. Ногай тили) – język należący do podgrupy kipczacko-nogajskiej, grupy kipczackiej języków tureckich, używany przez około 90 000 ludzi (w tym 75 000 Nogajów), przede wszystkim w Rosji, ale też w Kazachstanie i Uzbekistanie. Wewnątrz języka rozróżnia się dialekty: środkowy oraz tak zwane biały i czarny nogajski. Nogajski oddziaływał intensywnie na północne dialekty języka krymskotatarskiego. Nogajski jest przede wszystkim językiem domowym, używanym w lokalnych społecznościach, choć naucza się go także w szkołach podstawowych i średnich.
Karaczajewo-Czerkieski Uniwersytet Państwowy im. Alijewa - uczelnia wyższa w Republice Karaczajewo-Czerkieskiej, z siedzibą w Karaczajewsku, Rosja.
Gruzja (gruz. საქართველო, Sakartwelo) – państwo w Azji na Kaukazie Południowym (Zakaukaziu). Obszar 69,7 tys. km². Graniczy na północy z Rosją, na wschodzie z Azerbejdżanem, a na południu z Armenią i Turcją; zachodnią granicę kraju wyznacza wybrzeże Morza Czarnego. Stolicą Gruzji jest Tbilisi, przy czym od 2012 r. siedzibą parlamentu jest Kutaisi, a sądu konstytucyjnego Batumi.
Język kabardyjski – należący do zachodniokaukaskiej grupy język używany w Republice Kabardyjsko-Bałkarskiej w Rosji i Karaczajo-Czerkiesji przez około 400.000 użytkowników. Pismo – cyrylica z dodatkową literą Ӏ.
Nogajowie – lud zamieszkujący Kaukaz Północny (dzisiejsza Rosja). Nogajowie są potomkami Ordy Nogajskiej. Posługują się językiem nogajskim, zaliczanym do kipczackiej grupy językowej.
Czas moskiewski (ang. Moscow Time, MSK, МСК; ros. Московское время) – strefa czasowa, odpowiadająca czasowi słonecznemu południka 60°E, który różni się o 4 godziny od uniwersalnego czasu koordynowanego (UTC+4:00).
Czerkiesi – grupa etniczna z północno-zachodniego Kaukazu, obecnie zamieszkująca głównie Republikę Karaczajo-Czerkieską, gdzie Czerkiesi stanowią ok. 10% ludności, oraz kilka wiosek Republiki Adygei.