Karabin maszynowy Besa

Besa – brytyjska wersja czechosłowackiego ciężkiego karabinu maszynowego ZB-53 (Model 37). Był używany podczas II wojny światowej jako uzbrojenie brytyjskich czołgów i pojazdów opancerzonych.

Historia[ | edytuj kod]

Po wprowadzeniu w 1935 roku do uzbrojenia armii brytyjskiej rkm-u Bren (wersja czeskiego ZB26) uznano że naturalnym następcą ckm-u Vickers będzie ZB53 także zaprojektowany przez Zbrojovkę Brno. W 1936 brytyjska firma BSA uzyskała zgodę na licencyjną produkcję tego karabinu maszynowego.

II wojna światowa – największy konflikt zbrojny w historii świata, trwający od 1 września 1939 do 2 września 1945 roku (w Europie do 8 maja 1945), obejmujący zasięgiem działań wojennych prawie całą Europę, wschodnią i południowo-wschodnią Azję, północną Afrykę, część Bliskiego Wschodu i wszystkie oceany. Niektóre epizody wojny rozgrywały się nawet w Arktyce i Ameryce Północnej. Poza większością państw europejskich i ich koloniami, brały w niej udział państwa Ameryki Północnej i Ameryki Południowej oraz Azji. Głównymi stronami konfliktu były państwa Osi i państwa koalicji antyhitlerowskiej (alianci). W wojnie uczestniczyło 1,7 mld ludzi, w tym 110 mln z bronią. Według różnych szacunków zginęło w niej od 50 do 78 milionów ludzi.Guy Armoured Car (Guy AC) – brytyjski samochód pancerny z początkowego okresu II wojny światowej. Był to dwuosiowy średni samochód pancerny, z napędem na obie osie; jego uzbrojenie stanowił wielkokalibrowy karabin maszynowy (kalibru 12,7 mm lub 15 mm) sprzężony z karabinem maszynowym. Był poprzednikiem samochodu pancernego Humber AC.

Już pierwsze próby ZB53 w Wielkiej Brytanii wykazały, że nie jest to konstrukcja udana. Karabin okazał się bardzo wrażliwy na zanieczyszczenia i wymagał starannej obsługi. Dlatego zdecydowano o kontynuacji produkcji karabinu Vickersa (ostatecznie został on wycofany z uzbrojenia dopiero w 1968 roku), karabin ZB53 miał natomiast stać się uzbrojeniem czołgów. Brytyjskie ministerstwo obrony zamówiło tę broń w roku 1938, rok później rozpoczęła się jej produkcja. Karabin maszynowy Besa używany był do końca wojny, mimo że stosowana w nim amunicja 7,92 x 57 mm Mauser różniła się od standardowej brytyjskiej amunicji .303" (7,7 mm) używanej w tym czasie.

Czechosłowacja (czes. Československo, słow. Česko-Slovensko lub Československo) – państwo w Europie Środkowej istniejące w latach 1918-1938 i 1945-1992. 1 stycznia 1993 w miejscu Czechosłowacji powstały dwa nowe państwa – Czechy i Słowacja. Kraj graniczył z Niemcami (1949-90: NRD i RFN), Polską, ZSRR (1991: Ukrainą), Rumunią (do 1939), Węgrami i Austrią. Stolicą Czechosłowacji była Praga.Zbrojovka Brno (cz. zbrojovka oznacza "fabryka broni") – przedsiębiorstwo mające siedzibę w Brnie zasłynęło przede wszystkim jako fabryka broni, ale też z produkcji maszyn i innych urządzeń.

Besa 15 mm[ | edytuj kod]

Istniała także wielkokalibrowa wersja tego karabinu czyli ZB-60, zwana też Besa 15 mm. Model był używany przez czołg lekki Mk VI C i brytyjskie samochody pancerne Humber AC Mk.I-III oraz Guy AC Mk.IA. W odróżnieniu od modelu 7,92 mm, mógł on także strzelać ogniem pojedynczym, co było w praktyce częściej wykorzystywane z uwagi na lepszą celność. Wielkokalibrowy karabin maszynowy ważył prawie 57 kg. Zasilanie stanowiła metalowa taśma 25-nabojowa. Broń ta jednak nie była lubiana przez żołnierzy: była niecelna przy ogniu seryjnym z uwagi na wibracje długiej lufy, trudna do załadowania i problematyczne było usuwanie jej zacięć

Wielkokalibrowy karabin maszynowy (wkm, wukaem) – karabin maszynowy kalibru 12–20 (włącznie) mm. W II Rzeczypospolitej obowiązywała nazwa najcięższy karabin maszynowy (nkm). Po wojnie pod wpływem języka rosyjskiego wprowadzono obecną nazwę.ZB vz. 37 (oznaczenie fabryczne ZB-53) – czechosłowacki ciężki karabin maszynowy. Przed II wojną światową wprowadzony do uzbrojenia armii Czechosłowacji i Rumunii. Produkowany licencyjnie w Wielkiej Brytanii jako Besa (w wersji czołgowego karabinu maszynowego). Po zajęciu Czechosłowacji przez III Rzeszę wprowadzony także do uzbrojenia Wehrmachtu pod oznaczeniem MG37(t).

Zbliżenie na wieżę samochodu pancernego Humber AC Mk.II z karabinami maszynowymi Besa kalibru 15 mm i 7,92 mm (częściowo osłoniętymi pokrowcami przeciwpyłowymi)

Przypisy[ | edytuj kod]

David Fletcher: Universal Tank: British Armour in the Second World War - Part 2. HMSO. Londyn, 1990. ISBN 0-11-290534-X. s.20

Ręczny karabin maszynowy (rkm) – broń strzelecka indywidualna, karabin maszynowy strzelający amunicją karabinową lub pośrednią (karabinek maszynowy) z podstawy dwunożnej. Najlżejszy rodzaj zespołowej broni maszynowej, stanowi główną broń drużyny piechoty. Zasadniczym rodzajem ognia jest ogień krótkimi (3-6 strzałów) seriami. Zasilanie magazynkowe lub taśmowe. W celu zwiększenia szybkostrzelności praktycznej, ręczne karabiny maszynowe wyposaża się w lufy ciężkie, często szybkowymienne.Birmingham Small Arms Company (BSA) - brytyjskie przedsiębiorstwo zbrojeniowe i motoryzacyjne założone w 1861 przez czternastu rusznikarzy z Birmingham, w celu zaopatrzenia w broń brytyjskiego rządu podczas wojny krymskiej. Przedsiębiorstwo kontynuowało swoja działalność także po zakończeniu konfliktu, ale jego działalność rozgałęziła się także na inne dziedziny; w 1880 rozpoczęto produkcję rowerów, a w 1903 zbudowano pierwszy eksperymentalny motocykl. Pierwszy prototyp samochodu został zbudowany w 1907 a już w następnym roku przedsiębiorstwo sprzedało 150 sztuk samochodów. W 1909 oferowano kilka rodzajów motocykli, a w 1910 BSA zakupiło przedsiębiorstwo British Daimler Company, aby produkowała silniki do ich samochodów.

w oparciu o Wikipedię (licencja GFDL, CC-BY-SA 3.0, autorzy, historia, edycja)