Kalcyt

Przeczytaj także...
Góry Świętokrzyskie (342.34) – masyw górski położony w południowo-wschodniej Polsce, w centralnej części Wyżyny Kieleckiej. Najwyższy szczyt to Łysica (612 m n.p.m.) w paśmie Łysogór. Nazwa gór pochodzi od relikwii Krzyża Świętego przechowywanych w klasztorze na Łysej Górze.Wielka Brytania, Zjednoczone Królestwo (ang. United Kingdom), Zjednoczone Królestwo Wielkiej Brytanii i Irlandii Północnej (ang. United Kingdom of Great Britain and Northern Ireland) – unitarne państwo wyspiarskie położone w Europie Zachodniej. W skład Wielkiej Brytanii wchodzą: Anglia, Walia i Szkocja położone na wyspie Wielka Brytania oraz Irlandia Północna leżąca w północnej części wyspy Irlandia. Na wyspie tej znajduje się jedyna granica lądowa Zjednoczonego Królestwa z innym państwem – Irlandią. Poza nią, Wielka Brytania otoczona jest przez Ocean Atlantycki na zachodzie i północy, Morze Północne na wschodzie, kanał La Manche na południu i Morze Irlandzkie na zachodzie.
Rodochrozyt (dialogit, diagolit lub szpat manganowy) – minerał z gromady węglanów. Należy do grupy minerałów rzadkich rozpowszechnionych tylko w niektórych rejonach Ziemi.

Kalcyt – minerał z gromady węglanów, węglan wapnia. Bardzo rozpowszechniony minerał skałotwórczy.

Nazwa pochodzi od gr. χάλιξ chalix = wapno oraz łac. calx (calcis) = wapno i nawiązuje do tradycyjnego zastosowania tego minerału.

Romboedr (rombościan) – równoległościan, którego każda ściana jest rombem, czyli bryła ograniczona sześcioma przystającymi rombami.Górny Śląsk (łac. Silesia Superior, śl. Gůrny Ślůnsk, czes. Horní Slezsko, śl-niem. Oberschläsing, niem. Oberschlesien) – kraina historyczna położona na terenie Polski i Czech w dorzeczu górnej Odry oraz początkowego biegu Wisły, południowo-wschodnia część Śląska.

Spis treści

Właściwości[]

Tworzy kryształy izomeryczne, tabliczkowe, słupkowe, igiełkowe. Często wykształca bliźniaki oraz zrosty wielokrotne. Odznacza się bogactwem postaci – znanych jest ponad 2000 form jego kryształów i kombinacji. Najczęściej przyjmuje postać romboedrów i skalenoedrów. Pospolity minerał utworów hydrotermalnych. Często tworzy naskorupienia, naloty, żyły. Jest izostrukturalny z magnezytem, rodochrozytem, syderytem. Jest kruchy, przezroczysty, często zawiera domieszki: manganu – manganokalcyt; żelaza i magnezu – kalcyt magnezowy; strontu – stroncjokalcyt; baru i kobaltu – kobaltokalcyt; ołowiu – plumbokalcyt.

Bar (Ba, łac. barium) – pierwiastek chemiczny, metal ziem alkalicznych. Nazwa pochodzi od greckiego słowa ciężki, choć sam bar do najcięższych pierwiastków nie należy.Wyżyna Krakowsko-Częstochowska (341.3) – makroregion geograficzny położony w południowej Polsce. Stanowi wschodnią część Wyżyny Śląsko-Krakowskiej. Tworzy pas długości ok. 80 km, pomiędzy Krakowem a Częstochową. W pasie tym wzgórza wznoszą się na wysokość 400-515 m n.p.m..

W czystych kryształach kalcytu (szpat islandzki) można zaobserwować zjawisko podwójnego załamania światła.

Szereg izomorficzny kalcytu: magnezyt MgCO3, sferokobaltyn CoCO3, smithsonit ZnCO3, syderyt FeCO3, rodochrozyt MnCO3 i kalcyt.

Tworzy trzy polimorfy: kalcyt, aragonit (rombowy) i vateryt (heksagonalny).

Galeria[]

Kalcyt w pegmatycie, Zimnik, okolice Jeleniej Góry, Karkonosze.

Pegmatyty – rodzaj skał magmowych charakteryzujących się szczególną mega- lub gigantokrystaliczną teksturą, wzbogaconych w pierwiastki niekompatybilne oraz minerały zawierające składniki lotne jak fluor, bor, fosfor i inne. Najczęstszym typem są pegmatyty granitoidowe, ale występują również pegmatyty gabrowe, sjenitowe, skał wysoko alkalicznych (pegmatyty agpaitowe i miaskitowe). Nazwa pochodzi od gr. pegma – silne łącze, stwardniałość, dla odwzorowania zwięzłości granitu pismowego. Skałę tę wyróżnił i opisał po raz pierwszy René-Just Haüy w 1813 roku.Margiel – skała osadowa, zwykle szara. Składa się z węglanów (wapnia lub magnezu) i minerałów ilastych. Używany jest do wyrobu cementu, także jako nawóz mineralny (sztuczny). Ma słaby, nieprzyjemny zapach. Dobrze reaguje z kwasem solnym (HCl), pozostawiając błotnistą plamkę.

Kalcyt z wrostkami pirytu, Kostomłoty, Góry Świętokrzyskie.

Nietoperz zalany kalcytem w Jaskini Niedźwiedziej w Kletnie

Występowanie[]

Kalcyt stanowi powszechny składnik skałotwórczy.

Kryształy kalcytu przybierają bardzo różne postacie i są elementem wielu różnych skał – wapienie, marmury, nacieki jaskiniowe (stalaktyty, stalagmity i stalagnaty), oolity, dolomitów, margli, zieleńców, fyllitów, skarnów, erlanów. Może występować jako spoiwo w piaskowcach i zlepieńcach. Tworzy wypełnienie żyłek w najrozmaitszych skałach osadowych i metamorficznych.

Stalaktyt, sopleniec, nawis – grawitacyjny naciek jaskiniowy mający zazwyczaj kształt wydłużonego, odwróconego stożka (sopla), narastającego od stropu jaskini krasowej ku jej spągowi.Polimorfizm (wielopostaciowość, różnopostaciowość) – zjawisko występowania różnych odmian krystalograficznych tej samej substancji chemicznej. Występuje ono wtedy, gdy ta sama substancja może występować w dwóch lub nawet kilku formach krystalicznych.

Miejsca występowania to głównie: Wielka Brytania (Kumbria, Kornwalia), Islandia, Niemcy, USA, Czechy.

W Polsce – występuje na Wyżynie Śląskiej i Krakowsko-Częstochowskiej, w Pieninach, Tatrach, na Górnym i Dolnym Śląsku.

Zastosowanie[]

Kalcyt stosowany jest w

przemyśle budowlanym – do produkcji wapna i cementu

przemyśle chemicznym – do wytwarzania sody i sody kaustycznej

przemyśle metalurgicznym – jako topnik

rolnictwie – jako nawóz

przemyśle optycznym – do produkcji pryzmatów polaryzacyjnych (nikoli)

przemyśle ceramicznym

przemyśle szklarskim

przemyśle cukrowniczym

zdobnictwie – jako kamień dekoracyjny i ozdobny.

Jest też ceniony i poszukiwany przez kolekcjonerów.

Stany Zjednoczone, Stany Zjednoczone Ameryki (ang. United States, US, United States of America, USA) – federacyjne państwo w Ameryce Północnej graniczące z Kanadą od północy, Meksykiem od południa, Oceanem Spokojnym od zachodu, Oceanem Arktycznym od północnego zachodu i Oceanem Atlantyckim od wschodu.Wapień – skała osadowa (chemogeniczna lub organogeniczna) zbudowana głównie z węglanu wapnia, przede wszystkim w postaci kalcytu.

Zobacz też[]

Dwójłomność

w oparciu o Wikipedię (licencja GFDL, CC-BY-SA 3.0, autorzy, historia, edycja)

Warto wiedzieć że... beta

Vateryt – minerał z gromady węglanów, heksagonalna odmiana polimorficzna węglanu wapnia CaCO3. Jest minerałem bardzo rzadkim i nie trwałym w przyrodzie. Spotykany jest w pizolitach osadów biochemicznych oraz w skorupkach niektórych organizmów. Został także stwierdzony w Ballycraigy w Larne w Irlandii Północnej, gdzie powstał wskutek rozpadu larnitu - stąd tez został opisany. Przekrystalizowuje się w kalcyt lub aragonit. Nazwa została nadana na cześć profesora mineralogii Heinricha Vatera z Tharand w Niemczech.

Stront (Sr, łac. strontium) – pierwiastek chemiczny z grupy berylowców (metali ziem alkalicznych) w układzie okresowym.

Zieleńce – skały metamorficzne masywne, cienko lub grubo złupkowane powstałe w wyniku płytkiego metamorfizmu facji zieleńcowej (relatywnie niskie ciśnienia i temperatury) bazaltów i pokrewnych im skał wylewnych oraz ich tufów. Odmiany silnie złupkowane o wyraźnej foliacji nazywane są łupkami zieleńcowymi.

Żelazo (Fe, łac. ferrum) – metal z VIII grupy pobocznej o dużym znaczeniu gospodarczym, znane od czasów starożytnych.

Polska, Rzeczpospolita Polska – państwo unitarne w Europie Środkowej, położone między Morzem Bałtyckim na północy a Sudetami i Karpatami na południu, w dorzeczu Wisły i Odry. Powierzchnia administracyjna Polski wynosi 312 679 km², co daje jej 70. miejsce na świecie i dziewiąte w Europie. Zamieszkana przez ponad 38,5 miliona ludzi, zajmuje pod względem liczby ludności 34. miejsce na świecie, a szóste w Unii Europejskiej.

Oolity (oolityty, ikrowce) – skały osadowe zbudowane w przeważającej większości z ooidów. Tworzą się w płytkich morzach w strefie przybrzeżnej.

Cement – to hydrauliczne spoiwo mineralne, otrzymywane z surowców mineralnych (margiel lub wapień i glina) wypalonych na klinkier w piecu cementowym a następnie zmielenie otrzymanego spieku z gipsem, spełniającym rolę regulatora czasu wiązania. Stosowany jest do przygotowywania zapraw cementowych, cementowo-wapiennych i betonów. Wykorzystywany jest do łączenia materiałów budowlanych. W zależności od składu klinkieru, sposobu produkcji, cementy dzielą się na: