• Artykuły
  • Forum
  • Ciekawostki
  • Encyklopedia

    • Kadencja - harmonia

    Przeczytaj także...
    Harmonika – jeden z elementów dzieła muzycznego. Harmonika określana jest przez użytą w utworze skalę dźwiękową, fakturę (np. monodia, homofonia, polifonia) oraz — jeśli faktura utworu pozwala na takie określenie — przez sposób łączenia wielodźwięków. W niektórych dziełach współczynnik harmoniczny jest dominujący (dzieła z okresu klasycyzmu oraz wczesnego romantyzmu, np. opera Wolny strzelec Carla Marii von Webera), w niektórych jest równouprawniony z innymi czynnikami, np. czynnikiem melodycznym (dzieła okresu późnego baroku, np. preludia i fugi ze zbioru Das Wohltemperierte Klavier Johanna Sebastiana Bacha), w niektórych dziełach albo nie jest on jeszcze rozwinięty (literatura renesansowa) albo też jest już w zaniku (literatura późnoromantyczna), w innych natomiast — jest on celowo zepchnięty na dalszy plan lub też unicestwiony (dzieła XX-wieczne, np. te reprezentujące linearyzm, takie jak Ludus tonalis Paula Hindemitha).Amati - rodzina włoskich lutników działających w XVI i XVII w. w Cremonie. Oprócz skrzypiec budowali wiole i wiolonczele. Instrumenty te dzięki swemu szlachetnemu brzmieniu mają obecnie bezcenną wartość.
    Antonio Stradivari, Stradivarius (ur. 1643 lub 1644 w Cremonie, zm. 18 grudnia 1737 tamże) – włoski lutnik, przedstawiciel kremońskiej szkoły lutniczej, jeden z najwybitniejszych budowniczych instrumentów w historii lutnictwa.

    Kadencja (od łac. cadere „opadać”) – połączenie akordów mające charakter zakończenia. Kończą one utwór muzyczny lub jego część.

    Kadencje są nieraz bardzo rozbudowane, zwłaszcza w większych formach, jak symfonia, koncert. Często improwizowane w oparciu o wybraną kadencję harmoniczną polegały na popisie wirtuozerii solisty, podczas gdy orkiestra milkła. Potem stały się integralną częścią kompozycji, rozpisaną przez kompozytora nuta po nucie. Pojawiły się w baroku, razem z koncertem solowym i rozwijały równolegle z rozwojem skrzypiec i ich doskonaleniem przez włoskich mistrzów lutnictwa (Stradivari, Amati). Wirtuozeria taka była wówczas bardzo pożądana, wynikała bowiem z zamiłowania publiczności do opery i równie wirtuozowskich arii da capo, improwizowanych na podobnej zasadzie.

    Koncert (łac. concerto – spieram się, walczę, współzawodniczę) – forma muzyczna, której istotą jest kontrastowanie partii zespołu (orkiestry) i partii solowej, zespołu i grupy solistów (concerto grosso), bądź samych partii solowych (np. koncerty wokalne).Aria – forma muzyczna wokalno-instrumentalna z kantylenowo rozwiniętym głosem solowym, zwykle część większej formy muzycznej takiej jak oratorium lub opera, występująca w punkcie kulminacyjnym akcji dramatycznej. Na ogół przyjmuje formę pieśni trzyczęściowej.

    Rodzaje prostych kadencji:

  • kadencje doskonałe:
  • kadencja wielka doskonała: °S – D – °T. Daje zakończenie definitywne, uroczyste.
  • kadencja mała doskonała (zwana też kadencją mocną): D – °T. Daje zakończenie w sposób mocny i zdecydowany.
  • kadencja plagalna (zwana też kadencją kościelną): °S – °T. Daje zakończenie słabe.
  • kadencje zawieszone:
  • kadencja zawieszona (nazywana kadencją niepełną lub półkadencją): °S – D lub °T – D. Daje efekt zawieszenia, oddziela dwa zdania muzyczne.
  • kadencja frygijska: °S – D.
  • kadencje zwodnicze:
  • D – °TVI, w której dominanta rozwiązuje się na tonikę szóstego stopnia. Jak na to wskazuje nazwa, po dominancie naturalnie oczekiwana jest tonika, natomiast następstwo toniki szóstego stopnia daje efekt zaskoczenia.
  • D – °TIII – jak wyżej; rozwiązanie na mediantę górną jest jednak zdecydowanie rzadsze od rozwiązania na mediantę dolną.
  • kadencja pikardyjska: D – °T. Wykorzystywana najczęściej w baroku, możliwa tylko w tonacjach molowych; dominanta rozwiązuje się na tonikę z tercją pikardyjską (tercją podwyższoną), co brzmi durowo. Nie należy tego nazywać toniką durową, gdyż w trybie molowym pojęcie toniki durowej nie istnieje.
  • kadencja neapolitańska: °SII obn. – D – °T.

    • Kadencje ogółem można jeszcze klasyfikować podług rozmiaru:

    Gatunek muzyczny o nazwie symfonia (w klasycznym kształcie) to zazwyczaj trzy- lub czteroczęściowy utwór muzyczny na orkiestrę, popularny w XVIII, XIX i w pierwszej połowie XX wieku. Symfonia jest orkiestrowym odpowiednikiem sonaty.Kontrola autorytatywna – w terminologii bibliotekoznawczej określenie procedur zapewniających utrzymanie w sposób konsekwentny haseł (nazw, ujednoliconych tytułów, tytułów serii i haseł przedmiotowych) w katalogach bibliotecznych przez zastosowanie wykazu autorytatywnego zwanego kartoteką wzorcową.
  • kadencja wielka: trzy bądź więcej akordów
  • kadencja mała: dwa akordy.

    • Dodatkowo oddziela się jeszcze kadencje rozszerzone, czyli kadencje (najczęściej wielkie) z opóźnieniem.

    Zobacz też[ | edytuj kod]

  • harmonika (muzyka)
  • kadencja Landina

    • Przypisy[ | edytuj kod]

    1. Kazimierz Sikorski: Harmonia, cz. I. PWM, 1984, s. 88-90. ISBN 83-224-0254-6.




    Warto wiedzieć że... beta

    Utwór muzyczny – jednolita kompozycja muzyczna złożona z: rytmu i metrum, melodii, harmonii, barwy dźwięku, dynamiki, agogiki oraz budowy formalnej, przeznaczona do wykonania lub odtwarzania, najczęściej posiadająca autora(-ów). Utwór muzyczny może przyjąć formę tylko muzyczną lub słowno-muzyczną w przypadku, gdy w utworze wykorzystano tekst.
    Kadencja Landina, kadencja landinowska, seksta Landina – rodzaj kadencji lub techniki kompozytorskiej, nazwanej tak od nazwiska Francesco Landina (1325–1397), niewidomego organisty z Florencji, który stosował ją szczególnie chętnie. Jej wykorzystanie było również częste w muzyce XIV i wczesnego XV wieku.
    Tercja pikardyjska – podwyższona o pół tonu tercja mała akordu tonicznego, stanowiącego zakończenie utworu utrzymanego w tonacji molowej (w wyniku czego staje się on akordem durowym). Stosowanie w kompozycjach tercji pikardyjskiej, pozwalającej na uzyskanie efektu optymistycznego zakończenia utworu, było popularne w okresie baroku, szczególnie jako zakończenie fug minorowych. Ten prosty środek harmoniczny był również wykorzystywany później, m.in. w estetyce socrealizmu przy zakończeniach pieśni masowych czy kantat panegirycznych (np. Kantata o Stalinie Aleksandra Aleksandrowa z 1938).
    Łacina, język łaciński (łac. lingua Latina, Latinus sermo) – język indoeuropejski z podgrupy latynofaliskiej języków italskich, wywodzący się z Lacjum (łac. Latium), krainy w starożytnej Italii, na północnym skraju której znajduje się Rzym.

    Reklama

    Czas generowania strony: 0.901 sek.