Jowisz, Jupiter (łac. Iuppiter) – w mitologii rzymskiej bóg nieba, burzy i deszczu, najwyższy władca nieba i ziemi, ojciec bogów. Był źródłem władzy (łac. imperium), jaką dzierżyli rzymscy urzędnicy. Rzymscy władcy i wodzowie starali się pozować na ludzkie ucieleśnienie czy odzwierciedlenie Jowisza. Pospolicie utożsamiany jest z greckim Zeusem, z czasem przejął większość jego cech. Atrybutami Jowisza były piorun i orzeł. Syn Saturna.
W rzeczywistości jest to (tożsamy z Zeusem) praindoeuropejski bóg dziennego nieboskłonu, burzy i piorunów. Obie nazwy, grecka i łacińska, wywodzą się z praindoeuropejskiego imienia Dieus ph2ter, co w wyniku różnych przekształceń fonetycznych dało łacińskie Iuppiter (Iovis + pater). Od dopełniacza (genetivus) tego imienia, brzmiącego Iovis, pochodzi polskie imię tego bóstwa, Jowisz.
Junona (łac. Iuno) – bogini rzymska, małżonka Jowisza. Zakresem swych możliwości i obowiązków przypominała Herę. Często jest z nią utożsamiana. Była opiekunką życia kobiet, w tym życia seksualnego i macierzyństwa. Należała do Trójcy Kapitolińskiej, w skład której wchodzili również bóg Jowisz i bogini Minerwa.W mitologii rzymskiej Trójca Kapitolińska, składała się z trzech bóstw: Jowisza (utożsamianego z Zeusem), jego żony Junony (utożsamianej z Herą) oraz Minerwy (utożsamianej z Ateną).
Kult Jowisza, czczonego jako Jowisz Najlepszy Największy (łac. Iuppiter Optimus Maximus) koncentrował się w świątyni położonej na Kapitolu w Rzymie, gdzie zasiadał on w towarzystwie Junony i Minerwy. Czynnościami kultowymi opiekował się kapłan zwany flamen Dialis.
Jowisz i cała Trójca Kapitolińska uosabiali rzymskie państwo. W koloniach rzymskich budowano analogiczne świątynie Trójcy Kapitolińskiej, zwane po prostu Kapitolami, rozprzestrzeniając kult poza miasto Rzym.
Augur (łac.) – rzymski kapłan, którego obowiązki polegały na wróżeniu z lotu ptaków, wnętrzności zwierząt ofiarnych i gwiazd.Orzeł – popularny nie tylko w Europie symbol państwowy, wykorzystywany także w heraldyce w takich kompozycjach jako godło, trzymacze lub herb.
Na terenach starożytnego italskiego miasta Iguvium odnaleziono w 1444 roku tablice poświęcone Jowiszowi (zobacz: Tablice iguwińskie).
Przydomki Jowisza: Stator – ten, który zatrzymuje chwiejące się szeregi rzymskie, Victor – dawca zwycięstwa, Versor – ten, który zmusza nieprzyjaciół do ucieczki, Ultor – karzący, niosący pomstę (Mściciel, na podobieństwo Marsa).
orzeł (symbol)
auspicjum
augur
- Encyklopedia dla dociekliwych wydawnictwo Elżbieta Jarmołkiewicz
- Antyczny Rzym – Imperium Romanum, www.historica.pl [dostęp 2017-11-24] .
- Za Aleksandra Sewera miał wzniesioną osobną świątynię wyobrażoną na ówczesnych monetach (S. W. Stevenson, C. R. Smith, F. W. Madden: A Dictionary of Roman Coins, Republican and Imperial. London: G. Bell & Sons, 1889, s. 486).
Library of Congress Control Number (LCCN) – numer nadawany elementom skatalogowanym przez Bibliotekę Kongresu wykorzystywany przez amerykańskie biblioteki do wyszukiwania rekordów bibliograficznych w bazach danych i zamawiania kart katalogowych w Bibliotece Kongresu lub u innych komercyjnych dostawców.
Mars – czwarta według oddalenia od Słońca planeta Układu Słonecznego. Nazwa planety pochodzi od imienia rzymskiego boga wojny – Marsa. Zawdzięcza ją swej barwie, która przy obserwacji z Ziemi wydaje się być rdzawo-czerwona i kojarzyła się starożytnym z pożogą wojenną. Postrzegany odcień wynika stąd, że powierzchnia planety zawiera tlenki żelaza. Mars jest planetą wewnętrzną z cienką atmosferą, o powierzchni usianej kraterami uderzeniowymi, podobnie jak powierzchnia Księżyca. Występują tu także inne rodzaje terenu, podobne do ziemskich: wulkany, doliny, pustynie i polarne czapy lodowe. Okres obrotu wokół własnej osi jest niewiele dłuższy niż Ziemi i wynosi 24,6229 godziny (24h37min22s). Na Marsie znajduje się najwyższa góra w Układzie Słonecznym – Olympus Mons i największy kanion – Valles Marineris. Gładki obszar równinny Vastitas Borealis na półkuli północnej obejmuje 40% powierzchni planety i może być pozostałością ogromnego uderzenia. W przeciwieństwie do Ziemi, Mars jest geologicznie i tektonicznie nieaktywny.
Warto wiedzieć że... beta
WorldCat – katalog rozproszony łączący zbiory 71 000 bibliotek ze 112 krajów, które są uczestnikami serwisu Online Computer Library Center. Katalog jest tworzony i prowadzony przez biblioteki, których zbiory są w nim ujęte.
Virtual International Authority File (VIAF) – międzynarodowa kartoteka haseł wzorcowych. Jej celem jest ujednolicenie zapisu nazw osobowych (haseł), dlatego zbiera z bibliotek z całego świata – ich różne wersje i prezentuje je razem, pod jednym, unikatowym identyfikatorem numerycznym. Pozwala to obniżyć koszty i zwiększyć użyteczność danych gromadzonych przez biblioteki. Informacje po dopasowaniu i połączaniu są udostępniane online bibliotekom na całym świecie.
Orły (Aquilinae) – podrodzina ptaków z rodziny jastrzębiowatych (Accipitridae). Obejmuje gatunki drapieżne, jednak jeśli to możliwe, zjadające również padlinę, zamieszkujące cały świat poza Antarktydą. Ptaki te charakteryzują się następującymi cechami:
Świątynia Jowisza Najlepszego Największego, Świątynia Jowisza Kapitolińskiego (łac.Templum Iovis Optimi Maximi) – centralna, największa w Italii świątynia Jowisza, znajdująca się w starożytności na wzgórzu kapitolińskim w Rzymie, a ściślej na jego północnym wierzchołku zwanym Capitolium.
Tablice iguwińskie (Tabulae Iguvinae) to siedem tablic z brązu, powstałych w latach 300-70 p.n.e., które zostały znalezione w 1444 roku w ruinach świątyni Jowisza na terenach starożytnego italskiego miasta Iguvium (obecnie Gubbio).
Zeus (także Dzeus, stgr. Ζεύς Zeús, nowogr. Δίας Días, łac. Iupiter, Iuppiter) – w mitologii greckiej najwyższy z bogów. Syn Kronosa i Rei. Był szóstym dzieckiem Rei i Kronosa. Brat Hestii, Demeter, Hery (również jej mąż), Posejdona i Hadesa. Władca błyskawic. Uosobienie najwyższej zasady rządzącej Wszechświatem. Władca wszystkich bogów i ludzi. Jego atrybutami były złote pioruny, orzeł i tarcza zwana egidą. Wychowały go nimfy górskie i koza Amaltea.
Minerwa (łac. Minerva) – była w mitologii rzymskiej pierwotnie boginią sztuki i rzemiosła, ale także boginią mądrości, nauki i literatury. Jest to prawdopodobnie bóstwo pochodzenia etruskiego (znamy etruską boginię Menrva).
Razem z Jowiszem i Junoną tworzyła Trójcę Kapitolińską.
