Jonasz Kofta ze Stefanem Friedmannem podczas nagrywania audycji, lata 60.

Jonasz Kofta, właśc. Janusz Kafta (ur. 28 listopada 1942 w Mizoczu, zm. 19 kwietnia 1988 w Warszawie) – polski poeta, dramaturg, satyryk, piosenkarz i malarz.

Życiorys[ | edytuj kod]

Urodził się 28 listopada 1942 w Mizoczu na Wołyniu w rodzinie żydowskiego pochodzenia, jako syn Mieczysława i Marii Koftów. Rodzina uniknęła pogromu ludności żydowskiej przeprowadzonego w mieście przez Ukraińców, a następnie Niemców. Po wojnie i wysiedleniu z Wołynia zamieszkał z rodzicami we Wrocławiu, gdzie jego ojciec współzakładał rozgłośnię Polskiego Radia, a następnie w latach 1952–1956 w Katowicach, gdzie jego ojciec był redaktorem naczelnym Radia Katowice. W latach następnych Koftowie z dziećmi przeprowadzali się kolejno do Łodzi i Poznania, gdzie matka wykładała germanistykę na tamtejszych uniwersytetach.

W 1961 ukończył Liceum Plastyczne im. Piotra Potworowskiego w Poznaniu i rozpoczął studia na Wydziale Malarstwa warszawskiej Akademii Sztuk Pięknych. W tym też czasie ujawnił się jego talent literacki i kabaretowy. Wraz z Adamem Kreczmarem i Janem Pietrzakiem w 1962 utworzył kabaret Centralnego Klubu Studentów Warszawy „Hybrydy”. W 1964 roku został jego kierownikiem literackim.

W latach następnych współpracował z Teatrem Syrena, był współzałożycielem i wykonawcą w kabarecie Pod Egidą, współdziałał między innymi ze Stefanem Friedmannem (cykle Dialogi na cztery nogi i Fachowcy) oraz z Janem Pietrzakiem (Duety liryczno-prozaiczne).

Jego debiutem literackim były fraszki „Warsztat filozoficzny”, „O smutnych ludziach” i „Hasło” opublikowane w 1966 przez tygodnik „Szpilki”. Następne wiersze, satyry i teksty piosenek drukowane były na stronach „Szpilek” (1966, 1968, 1971–1978, 1980–1981) „Radaru” (1967–1969, 1971), „Płomyka” (1967–1971, 1974–1975), „ITD” (1967–1975).

Od 1964 współpracował z Programem III Polskiego Radia. Był autorem tekstów (między innymi do takich piosenek – przebojów jak: Wakacje z blondynką, Radość o poranku, Śpiewać każdy może, Jej portret, Samba przed rozstaniem, Pamiętajcie o ogrodach, Taką cię wymyśliłem, Popołudnie, Szary poemat, Autobusy zapłakane deszczem czy Kwiat jednej nocy) i wykonawcą wielu popularnych przebojów. Publikował również wierszowane felietony w Polityce.

Zmarł w wyniku powikłań po zakrztuszeniu się podczas posiłku. Wcześniej cierpiał na chorobę nowotworową, którą udało mu się wyleczyć. Został pochowany na Cmentarzu Komunalnym na Powązkach (kwatera K-1-57).

Nagrodę (Grand Prix) jego imienia przyznaje jury Ogólnopolskiego Przeglądu Piosenki Autorskiej. W 1994 nagrodę „Jonasz” im. Jonasza Kofty w kategorii twórczości kabaretowej i literackiej ustanowiła redakcja rozrywki Programu III Polskiego Radia. Od 2 czerwca 2007 roku organizowany jest w Warszawie przez Stowarzyszenie Warszawska Scena Bardów oraz Centrum Promocji Kultury Praga-Południe miasta stołecznego Warszawy, z upoważnienia spadkobierców artysty (Jagi Kofty – żony i Piotra Kofty – syna) Ogólnopolski Festiwal im. Jonasza Kofty „Moja Wolności”.

9 października 2009 z udziałem Jagi Kofty (żony) imieniem Jonasza Kofty nazwano Ogólnopolskie Spotkanie Młodych Autorów i Kompozytorów Piosenki (SMAK), odbywające się od 1978 w Myśliborzu, na których Jonasz Kofta był członkiem jury oceniającym uczestników konkursu.

Grób Janusza Kofty na Cmentarzu Wojskowym na Powązkach

Tablica pamiątkowa w Alei Gwiazd Satyrykonu na legnickim deptaku

Rodzina[ | edytuj kod]

Syn prof. Marii Kofty – germanistki. Brat Mirosława Kofty, profesora psychologii, szwagier Krystyny Kofty, pisarki i publicystki, ojciec pisarza Piotra Kofty.