Jean Luc Joseph Marie Dehaene (wym. [ʒɑ̃:ˈlʏk dəˈɦa:nə] ; ur. 7 sierpnia 1940 w Montpellier, zm. 15 maja 2014 w Quimper) – belgijski i flamandzki polityk, wieloletni minister, premier Belgii w latach 1992–1999, poseł do Parlamentu Europejskiego VI i VII kadencji.

Życiorys[ | edytuj kod]

Działalność do 1992[ | edytuj kod]

Z wykształcenia prawnik, uzyskał doktorat na Katolickim Uniwersytecie w Leuven. Działał w organizacji skautowskiej i Chrześcijańskim Ruchu Robotniczym (związku zawodowym związanym z chadekami). Od 1972 do 1982 pracował w administracji państwowej jako członek gabinetów politycznych w różnych ministerstwach.

Od 1972 zasiadał we władzach krajowych chadeckiej partii PSC-CVP, a po jej podziale we władzach flamandzkiej Chrześcijańskiej Partii Ludowej (przekształconej późniiej w ugrupowanie pod nazwą Chrześcijańscy Demokraci i Flamandowie).

Sprawował mandat senatora (1982–1987 i ponownie od 1995 do 2000), a także posła do Izby Reprezentantów (1987–1995). Był ministrem spraw społecznych i reform instytucjonalnych (od 1981 do 1987), a w okresie 1988–1992 wicepremierem oraz ministrem transportu.

Premier Belgii[ | edytuj kod]

W 1992, po niepowodzeniu prób Guy Verhofstadta i Melchiora Watheleta, udało mu się sformować koalicję rządzącą złożoną z chrześcijańskich demokratów i socjalistów. Pierwszy przez niego kierowany rząd doprowadził do przekształcenia Belgii w federację. W 1993 złożył królowi ostatecznie niezrealizowaną rezygnację swojego gabinetu z powodu zróżnicowanych poglądów na finanse publiczne. Po śmierci króla Baldwina I jego rząd wykonywał funkcję głowy państwa aż do zaprzysiężenia księcia Alberta jako Alberta II dziewięć dni później. W 1994 zarządził wycofanie belgijskich wojsk z Rwandy. Był jednym z kandydatów na następcę Jacques’a Delorsa na stanowisku przewodniczącego Komisji Europejskiej, jego nominację zablokował jednak brytyjski premier John Major.

Drugi rząd Jean-Luka Dehaene, działający od 1995, również składał się z chrześcijańskich demokratów i socjalistów. Gabinet ten przetrwał całą kadencję, jednak na jego pozycję i notowania partii koalicyjnych negatywnie wpłynęły sprawa Marca Dutroux i skandal dotyczący skażonej żywności.

Działalność od 1999[ | edytuj kod]

Po wyborach Guy Verhofstadt sformował pierwszy od 1958 belgijski rząd, w którym nie znaleźli się chrześcijańscy demokraci. Jean-Luc Dehaene pozostał senatorem do 2000, następnie przez sześć lat sprawował urząd burmistrza Vilvoorde. Od 2001 do 2003 był także wiceprzewodniczącym Konwentu Unii Europejskiej.

W 2003 ponownie kandydował w wyborach krajowych dla wsparcia swojego ugrupowania z ostatniego miejsca na liście partyjnej. W wyborach w 2004 uzyskał mandat deputowanego do Parlamentu Europejskiego. W 2007 angażował się w rozmowy koalicyjne nad powołaniem nowego gabinetu, w 2008 stanął na czele instytucji finansowej Dexia.

W wyborach europejskich w 2009 uzyskał reelekcję. Został członkiem grupy Europejskiej Partii Ludowej i wiceprzewodniczącym Komisji Budżetowej w PE VII kadencji.

Podstrony: 1 [2] [3]