• Artykuły
  • Forum
  • Ciekawostki
  • Encyklopedia

    • Jaz walcowy

    Przeczytaj także...
    Neckar – rzeka w południowo-zachodnich Niemczech, prawy dopływ Renu. Długość 367 km, powierzchnia dorzecza 13,9 tys. km². Źródła w Villingen-Schwenningen w górach Schwarzwaldu, na wysokości 706 m n.p.m. W dolnym biegu płynie w głębokiej i wąskiej dolinie u południowego podnóża masywu Odenwald. Głównym dopływem jest Jagst. Rzeka jest żeglowna na odcinku 203 km, od Plochingen jest skanalizowana (26 stopni wodnych). Główne miasta nad Neckarem to Rottweil, Tybinga, Stuttgart, Heilbronn i Heidelberg, a przy ujściu – Mannheim.Mamry (niem. Mauersee) – jezioro w północno-wschodniej Polsce, woj. warmińsko-mazurskim, w Krainie Wielkich Jezior Mazurskich.
    Rydzówka (niem. Rehsauer See) - jezioro w woj. warmińsko-mazurskim, w pow. węgorzewskim, w gminie Węgorzewo koło wsi Leśniewo, leżące na terenie Pojezierza Mazurskiego.
    Jaz walcowy Czersko Polskie w Bydgoszczy
    Jaz walcowy (Mississippi, 1937)

    Jaz walcowy – urządzenie hydrotechniczne służące piętrzeniu wody na rzekach, kanałach. Stopień piętrzenia jest większy niż w przypadku jazów iglicowych.

    W Polsce jazy walcowe są rzadkością. Do najstarszych, zachowanych w oryginalnej postaci należy jaz Bolko na rzece Baryczy oraz jaz Czersko Polskie w rejonie ujścia Brdy do Wisły w Bydgoszczy. Jaz wybudowany w latach 1904–1906 jest czynny do dziś. Młodsze znajdują się na stopniach wodnych Kanału Mazurskiego – w pobliżu wsi Przystań u początku Kanału Mazurskiego przy jez. Mamry i wciąż czynny, ręcznie obsługiwany jaz walcowy Piaski, na kanale między jeziorem Rydzówka a śluzą Piaski.

    Heidelberg – miasto na prawach powiatu w Niemczech, w kraju związkowym Badenia-Wirtembergia, w rejencji Karlsruhe, w regionie Rhein-Neckar, nad Neckarem. Siedziba powiatu Rhein-Neckar, jednak do niego nie należy. Liczba mieszkańców wynosi 147 312 (31 grudnia 2010), a powierzchnia miasta 108,83 km².Wisła (łac. Vistula) – najdłuższa rzeka Polski, o długości 1047 km. Jest także najdłuższą rzeką uchodzącą do Morza Bałtyckiego.

    W Niemczech można podziwiać duże jazy walcowe na Menie między Griesheim i Goldstein w pobliżu Frankfurtu nad Menem (Stopień Wodny Griesheim) oraz na Neckarze w Heidelbergu (Staustufe Neckargemünd). Mniejsze jazy walcowe znajdują się w Haltern am See w pobliżu Dortmundu i w Chemnitz.

    Schweinfurt - miasto na prawach powiatu w Niemczech, w kraju związkowym Bawaria, w rejencji Dolna Frankonia, w regionie Main-Rhön, siedziba powiatu Schweinfurt, do którego jednak miasto nie należy.. Zamieszkuje je 53 247 mieszkańców (31 grudnia 2011). Najbliżej położone duże miasta: Norymberga ok. 100 km na południowej wschód, Frankfurt nad Menem - ok. 150 km na zachód i Lipsk - ok. 200 km na północ.Chemnitz (hist. 1953-1990 Karl-Marx-Stadt; górnołuż. Kamjenica; czes. Saská Kamenice; pol. hist. Kamienica Saska) – miasto na prawach powiatu w południowo-wschodnich Niemczech, w Saksonii, nad rzeką Chemnitz; u podnóża Rudaw; po Lipsku i Dreźnie trzecie co do wielkości miasto Saksonii. W latach 1953–1990 miasto nosiło nazwę Karl-Marx-Stadt (Miasto Karola Marksa).

    Historia[ | edytuj kod]

    Konstrukcję pierwszego jazu walcowego zaprojektował niemiecki inżynier Max Carstanjen (1856–1934) dla stopnia wodnego w Schweinfurcie, oddanego do użytku w 1903 roku.

    Neckargemünd – miasto w Niemczech, w kraju związkowym Badenia-Wirtembergia, w rejencji Karlsruhe, w regionie Rhein-Neckar, w powiecie Rhein-Neckar, siedziba związku gmin Neckargemünd. Leży nad Neckarem, w Odenwaldzie, ok. 10 km na wschód od Heidelberga, przy drogach krajowych B37, B45 i linii kolejowej Mannheim–Heilbronn.Kanał Mazurski (niem. Masurischer Kanal, ros. Канал Мазурский) – nieukończona droga wodna łącząca Wielkie Jeziora Mazurskie z Bałtykiem poprzez rzeki Łynę i Pregołę. Obecnie Kanał Mazurski przebiega przez terytorium dwóch państw: Polski i Federacji Rosyjskiej. Nie jest on udostępniony dla żeglugi.

    Konstrukcja[ | edytuj kod]

    Przelew jazu walcowego zamykany jest stalowym walcem zakończonym wieńcami zębatymi. Walec podczas podnoszenia wtacza się do góry po pochyłych torach za pomocą jednostronnego łańcucha napędowego, związanego z mechanizmem napędowym.

    Zalety[ | edytuj kod]

    Jaz walcowy jest znacznie łatwiejszy w obsłudze od jazu iglicowego i posiada więcej możliwości. Może wytrzymać wyższe ciśnienie wody, a tym samym może występować przy stopniach wodnych o wyższym piętrzeniu.

    Jaz Czersko Polskie – jaz walcowy położony w rejonie ujścia Brdy do Wisły w Bydgoszczy, na stopniu wodnym „Czersko Polskie” otwierającym drogę wodną Wisła-Odra.Missisipi (ang. Mississippi River) – rzeka w centralnej i południowo-wschodniej części USA. Jej długość wynosi 3778 km (od źródeł jej dopływu Missouri 5969 km). Jest to najdłuższa rzeka Ameryki Północnej i jedna z czterech najdłuższych rzek świata (obok Nilu, Jangcy i Amazonki). Powierzchnia jej dorzecza wynosi 3,2 mln km².

    Zobacz też[ | edytuj kod]

  • jaz Czersko Polskie

    • Przypisy[ | edytuj kod]

    1. ↑ Januszewski Stanisław: Jaz walcowy u ujścia Brdy do Wisły. [w.] Prosto z pokładu. Biuletyn nr 29. Styczeń 2006. Fundacja Otwartego Muzeum Techniki we Wrocławiu
    2. Der Grundablass der Wehranlage in Schweinfurt, www.wsv.de [dostęp 2019-06-06] (niem.).
    3. Walzenwehr-Grundablass und Walzenwehr-Denkmal, www.schweinfurt.de [dostęp 2019-06-06] (niem.).

    Bibliografia[ | edytuj kod]

  • Januszewski Stanisław: Jaz walcowy u ujścia Brdy do Wisły. [w.] Prosto z pokładu. Biuletyn nr 29. Styczeń 2006. Fundacja Otwartego Muzeum Techniki we Wrocławiu
  • Woźniak-Hlebionek Agnieszka. Kanał bydgoski, Brda i Noteć w pruskich planach inwestycyjnych w latach 1773-1915. In. Kronika Bydgoska XXIII (2001). Bydgoszcz 2002.

    • Linki zewnętrzne[ | edytuj kod]

  • Biuletyn nr 29 "Prosto z Pokładu" Fundacja Otwartego Muzeum Techniki we Wrocławiu
    • Bydgoszcz (łac. Bidgostia, niem. Bromberg) – miasto na prawach powiatu w północnej Polsce, historycznie leży na Kujawach, nad rzeką Brdą i Kanałem Bydgoskim, którego wschodni fragment graniczy na Wiśle, największe miasto województwa kujawsko-pomorskiego. Jest siedzibą Wojewody Kujawsko-Pomorskiego.Brda – rzeka w północnej Polsce, lewy dopływ Wisły, największy w jej dolnym biegu. Dolny fragment Brdy jest fragmentem drogi wodnej Wisła-Odra, międzynarodowej drogi wodnej E70 oraz Bydgoskiego Węzła Wodnego.




    Reklama

    Czas generowania strony: 0.016 sek.