Jar - geografia
Przeczytaj także...
Encyklopedia PWN – encyklopedia internetowa, oferowana – bezpłatnie i bez konieczności uprzedniej rejestracji – przez Wydawnictwo Naukowe PWN. Encyklopedia zawiera około 122 tysiące haseł i 5 tysięcy ilustracji.Less – pylasta skała osadowa, wyselekcjonowana i deponowana na drodze eolicznej, a więc w warunkach względnie suchego klimatu, na co wskazuje m.in. rozmieszczenie strefowe lub związek lessu z określonym piętrem hipsometrycznym. W obszarach wilgotniejszych osad o takich cechach nie wyodrębnia się spośród innych piaszczysto-gliniastych produktów denudacji i akumulacji.
Brahmaputra – rzeka w Chinach, Indiach i Bangladeszu. Jej długość wynosi 2840 km, a powierzchnia dorzecza 935 tys. km². Źródłowe potoki w lodowcach masywów górskich Himalajów i Transhimalajów.
Encyklopedia PWN – encyklopedia internetowa, oferowana – bezpłatnie i bez konieczności uprzedniej rejestracji – przez Wydawnictwo Naukowe PWN. Encyklopedia zawiera około 122 tysiące haseł i 5 tysięcy ilustracji.Less – pylasta skała osadowa, wyselekcjonowana i deponowana na drodze eolicznej, a więc w warunkach względnie suchego klimatu, na co wskazuje m.in. rozmieszczenie strefowe lub związek lessu z określonym piętrem hipsometrycznym. W obszarach wilgotniejszych osad o takich cechach nie wyodrębnia się spośród innych piaszczysto-gliniastych produktów denudacji i akumulacji.
Brahmaputra – rzeka w Chinach, Indiach i Bangladeszu. Jej długość wynosi 2840 km, a powierzchnia dorzecza 935 tys. km². Źródłowe potoki w lodowcach masywów górskich Himalajów i Transhimalajów.
Jar w Beskidzie Niskim
Jar – forma ukształtowania terenu w postaci wydłużonego zagłębienia o wąskim dnie i stromych zboczach. Jar jest rodzajem doliny rzecznej.
Powstaje w wyniku erozyjnego działania wody – gdy obniża się baza erozyjna lub obszar, przez który płynie ciek, wypiętrza się. Warunki odpowiednie do powstania jarów są w miejscach o budowie płytowej lub z grubą warstwą lessu. Warunki takie są również w miejscach, gdzie dolina rzeczna trafia na skały odporne na erozję.
Dunajec (słow. Dunajec, niem. Dunajetz lub Dohnst) – rzeka w południowej Polsce, prawy dopływ Wisły (rzeka II rzędu). Powstaje z połączenia wód Czarnego Dunajca i Białego Dunajca w m. Nowy Targ; za początkowy odcinek uważa się Czarny Dunajec. Długość 247 km (łącznie z Czarnym Dunajcem), z czego 17 km liczy odcinek graniczny między Sromowcami Niżnymi a Szczawnicą. Powierzchnia dorzecza wynosi 6804 km², z tego w Polsce 4854,1 km², na Słowacji 1949,9 km² (z czego 1594,1 km² przypada na dorzecze Popradu, a 355,8 km² – na zlewnię samego Dunajca).Przełom – odcinek doliny rzecznej o wąskim dnie i stromych zboczach, w którym ciek (rzeka) pokonuje przeszkodę obecną na jej drodze (np. pasmo górskie lub inna wypukłość terenu)
Budowa płytowa charakteryzuje podłoże jarów takich rzek, jak Niagara czy Parana. Jary w podłożu lessowym tworzą się w środkowym dorzeczu Huang He, a przełom rzeki przez skały odporne tworzą m.in. Zambezi, Brahmaputra czy Dunajec. Rodzajem jaru powstającym w podłożu o naprzemiennych warstwach mniej i bardziej odpornych jest kanion.
Ciek – ogólne określenie wszelkiego rodzaju wód powierzchniowych liniowych, płynących pod wpływem siły ciężkości, płynące stale lub w ciągu dłuższych okresów w wyżłobionych przez siebie łożyskach otwartych. Pojęcie cieku należy łączyć z płynącą wodą i korytem przez nią wyżłobionym.Zambezi (port. Rio Zambeze) – rzeka w południowej części Afryki , przepływająca przez Zambię, Angolę i Mozambik.
Przypisy[ | edytuj kod]
- ↑ jar, [w:] Encyklopedia PWN [online] [dostęp 2018-11-28].
Zobacz też[ | edytuj kod]
Warto wiedzieć że... beta
Paraná (hiszp. Río Paraná, port. Rio Paraná) – rzeka w Ameryce Południowej, która płynie przez terytorium Brazylii, Paragwaju i Argentyny.
Niagara – rzeka na granicy Kanady (Ontario) i Stanów Zjednoczonych (Nowy Jork), o długości 55 km, przepływająca z jeziora Erie do jeziora Ontario.
Erozja – proces niszczenia powierzchni terenu przez wodę, wiatr, słońce, siłę grawitacji i działalność organizmów.
Parów - rodzaj doliny, która jest odwadniana okresowo lub epizodycznie, o płaskim dnie i stromych, lecz nie urwistych zboczach, które są pokryte trawą lub drzewami.
Baza erozyjna (podstawa erozyjna) - poziom ujścia cieku, będący granicą pogłębiania jego doliny . Jest to więc najniższy poziom, do którego w danym obszarze sięgają procesy erozji rzecznej . Baza erozyjna na danym obszarze może zmieniać się z czasem wraz ze zmianą położenia ujścia cieku.
Dolina, dolina rzeczna – wklęsła forma terenu o wydłużonym kształcie i wyraźnie wykształconym dnie, otoczona ze wszystkich stron wzniesieniami, najczęściej powstała w wyniku działalności rzek (erozji i akumulacji rzecznej) lub lodowców.
Dno doliny – spłaszczenie terenu w najniższym punkcie pomiędzy zboczami doliny, wziętym z poprzecznego przekroju tej doliny.