Janusz Pajewski
Podstrony: 1 [2] [3] [4] [5]
Delegatura Rządu na Kraj – tajny naczelny organ władzy administracyjnej w okupowanej Polsce, utworzony w 1940 r., składający się z departamentów. Na jej czele stał Delegat Rządu na Kraj, podporządkowany Rządowi RP na uchodźstwie, a od 1944 wicepremier w tym rządzie. Delegatura kierowała pracą pionu cywilnego Polskiego Państwa Podziemnego. Jej zadaniami było utrzymanie ciągłości instytucji państwowych, zapewnienie normalnego funkcjonowania państwa, przygotowanie do przyjęcia kontroli nad krajem po zakończeniu wojny, rejestracja poczynań okupantów i dokumentacja zbrodni wojennych, ochrona i ratowanie zagrożonych dóbr kultury.Jarema Maciszewski (ur. 24 czerwca 1930 w Araucarii w Brazylii, zm. 24 października 2006) – historyk i działacz polityczny, poseł na Sejm PRL V, VI, VII, VIII i IX kadencji.
Janusz Pajewski (ur. 5 maja 1907 w Warszawie, zm. 10 grudnia 2003 w Poznaniu) – polski historyk, nauczyciel akademicki, profesor nauk humanistycznych i wieloletni wykładowca Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza w Poznaniu (1948–2002).
Życiorys[ | edytuj kod]
Pochodził z rodziny patriotycznej, szczególnie przywiązanej do tradycji powstańczych (głównie powstania styczniowego). W powstaniach brali udział przodkowie z obu stron, a jeden z dalszych przodków Walenty Pajewski uczestniczył w bitwie pod Wiedniem i według tradycji rodzinnej był znany osobiście królowi Janowi III. Ojciec Zdzisław był ekonomistą i przez wiele lat piastował funkcję dyrektora fabryki, matka Stefania z Reklewskich zajmowała się domem. Pierwsze nauki Janusz Pajewski pobierał na tzw. kompletach, a potem w Gimnazjum Ziemi Mazowieckiej. Następnie uczęszczał do liceum w Warszawie; tam też podjął studia historyczne na Uniwersytecie Warszawskim. W trakcie studiów przez dwa lata przewodniczył Kołu Naukowemu Historyków. Pozostawał pod wrażeniem Oskara Haleckiego i w związku z tym w 1926 r. zapisał się na jego seminarium. W 1929 roku uzyskał stopień doktorski na podstawie pracy Stosunki polsko-węgierskie. Niebezpieczeństwo tureckie 1516–1526. Następne lata przyniosły publikację kolejnych rozpraw naukowych. Habilitował się w 1933 na podstawie rozprawy Węgierska polityka polska w XVI wieku. Do 1936 skupiał się na historii XVI w., następnie przerzucił swoje zainteresowania naukowe na historię najnowszą, specjalizując się w pisaniu biogramów, charakterystyk postaci i zagadnień dyplomacji. W tym samym 1937 rozpoczął wygłaszanie wykładów z historii politycznej Polski XIX i XX w. w Wyższej Szkole Dziennikarskiej w Warszawie, a w 1938 z historii Europy współczesnej w Szkole Nauk Politycznych.
W czasie drugiej wojny światowej był zaangażowany w tajne nauczanie, pisał też drugoobiegowe dwa tomy syntezy historii Polski (1794–1864 i 1864–1918) oraz biografię Zygmunta Augusta. Pod koniec 1940 r. trafił do Biura Informacyjno-Politycznego Związku Walki Zbrojnej (od 1942 Armii Krajowej), pisząc do wydawanych przez ten organ biuletynów pod pseudonimami inżynier Mroczkiewicz i doktor Wróblewski. Następnie stanął na czele referatu środkowoeuropejskiego w Sekcji Spraw Zagranicznych przy Delegaturze Rządu na Kraj. W powstaniu warszawskim stracił cały dobytek, zginęli również jego rodzice. Przeprowadził się wówczas do podwarszawskiego Milanówka. Po wojnie na krótko powrócił do pracy dydaktycznej, wykładając na UW, w Szkole Głównej Handlowej i w Szkole Nauk Politycznych. Od października 1945 r. równolegle pełnił funkcję wicedyrektora Biura do spraw Repatriacji w Ministerstwie Spraw Zagranicznych.
W grudniu 1946 zamieszkał w Poznaniu, by z inicjatywy Zygmunta Wojciechowskiego oraz przy poparciu Kazimierza Tymienieckiego i Adama Skałkowskiego podjąć pracę naukową. W styczniu 1947 r. rozpoczął wykłady z historii stosunków międzynarodowych XIX i XX wieku na Wydziale Prawno-Ekonomicznym Uniwersytetu Poznańskiego. W tym samym roku objął kierownictwo Studium Niemcoznawczego w Instytucie Zachodnim,a w 1948 r. Katedrę Historii Powszechnej Nowożytnej na Uniwersytecie Poznańskim. W pierwszej połowie lat pięćdziesiątych jego prace z historii Niemiec uznawano za niewłaściwe z punktu widzenia władz i rozważano usunięcie go z pracy w Instytucie Zachodnim – ostatecznie do kroku tego nie doszło, jednak działalność dziejopisarska Pajewskiego w tym okresie była ograniczona. Od końca lat pięćdziesiątych wznowił intensywną działalność wydawniczą, publikując przede wszystkim na temat imperializmu niemieckiego oraz historii Polski w XIX i w XX wieku. Napisał też syntezę historii powszechnej XIX w. (dla lat 1871–1918), stanowiącą do dziś podstawowy podręcznik akademicki.
W 1951 został profesorem nadzwyczajnym nauk humanistycznych, a w 1958 profesorem zwyczajnym. W 1951 został prodziekanem, a w 1955 dziekanem Wydziału Filozoficzno-Historycznego. W 1955 jako dziekan był inicjatorem nadania poznańskiemu uniwersytetowi imienia Adama Mickiewicza. Współtwórca idei powstania Instytutu Historii Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza w którym przez długie lata prowadził Zakład Historii Powszechnej Nowożytnej i Najnowszej. W latach 1973 do 1976 wiceprzewodniczący Association Européenne d’Histoire Contemporaine. Intensywną działalność naukową prowadził również po formalnym przejściu w stan spoczynku, za co uhonorowano go w 1997 r. medalem Palmae Universitatis Studiorum Posnaniensis (pierwszy laureat). Do 2002 roku pracował zawodowo na Uniwersytecie im. Adama Mickiewicza.
Od 1977 doctor honoris causa Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza oraz Uniwersytetu w Strasburgu.
W 1978, po długich sporach z cenzurą (dzięki m.in. interwencji na szczytach Jaremy Maciszewskiego), wydał przełomową w polskiej historiografii publikację Odbudowa państwa polskiego. W opozycji do oficjalnie propagowanej wersji historii, nie stawiała ona rewolucji październikowej jako głównego czynnika umożliwiającego odzyskanie przez Polskę niepodległości, lecz ukazała ten proces w dużo szerszym kontekście wewnętrznym i międzynarodowym.
Po wydaniu Odbudowy... aktywność Pajewskiego na pewien okres spadła, w późniejszym okresie opublikował jednak równie fundamentalną Pierwszą wojnę światową oraz Budowę Drugiej Rzeczypospolitej. Pochowany na cmentarzu św. Jana Vianneya w Poznaniu (kwatera św. Barbary-31-38).
Życie prywatne[ | edytuj kod]
W 1937 poślubił Kazimierę z domu Nehring (którą poznał w trakcie studiów), która w marcu 1938 urodziła córkę Krystynę.
Podstrony: 1 [2] [3] [4] [5]