Jan Jerzy IV Wettyn
Biblioteka Narodowa (BN) – polska biblioteka narodowa w Warszawie, na Ochocie, na Polu Mokotowskim, narodowa instytucja kultury założona w 1928.Wettynowie (Wettinowie, niem. Wettiner) – dynastia niemiecka wywodząca się z dzisiejszej Saksonii-Anhaltu. Panowała w Miśni, Saksonii i księstwach Turyngii. Jej przedstawiciele zasiadali także na tronie w Warszawie (elektorowie August II Mocny, August III Sas jako Królowie Polski i Wielcy Książęta Litwy oraz król Saksonii Fryderyk August I jako książę warszawski). W 1423 r. Wettinowie uzyskali wraz z księstwem sasko-wittenberskim godność elektora Rzeszy, a całość ich posiadłości zaczęto określać historyczną nazwą Saksonia. W roku 1485 nastąpił podział dynastii na dwie linie: ernestyńską (starszą), elektorską panującą w Wittenberdze i w znacznej części Turyngii oraz albertyńską (młodszą,) panującą w Miśni i pn. Turyngii. Boczną linią dynastii jest rodzina Koburgów (Coburg), panująca w Wielkiej Brytanii (od 1917 r. pod nazwiskiem Windsor), Belgii, Bułgarii i Portugalii (pod nazwiskiem poprzedniej dynastii – Bragança).
Habsburgowie – dynastia niemiecka (von Habsburg). Założycielem dynastii był Guntram Bogaty (X wiek). Nazwa rodziny wywodzi się od pierwszej posiadłości rodu, zamku Habsburg (od staro-wysoko-niemieckiego hab lub haw – przejście, przeprawa przez rzekę; legendarna etymologia od niem. Habichtsburg – Jastrzębi Zamek) położonego w kantonie Aargau w Szwajcarii. Przedstawiciele dynastii panowali m.in. w krajach niemieckich i włoskich, Świętym Cesarstwie Rzymskim, Czechach, Hiszpanii, Portugalii, Burgundii, na Węgrzech (a co za tym idzie także w Chorwacji) i w Siedmiogrodzie, w Niderlandach, na Śląsku oraz hiszpańskich i portugalskich koloniach w Azji i obu Amerykach. Dynastia w linii męskiej wygasła w 1740. Ostatnia z rodu Maria Teresa Habsburg wraz z mężem cesarzem Franciszkiem I Lotaryńskim założyła nową dynastię Habsbursko-Lotaryńską.
Jan Jerzy IV Wettyn (ur. 18 października 1668 w Dreźnie, zm. 27 kwietnia 1694 w Dreźnie) – książę elektor Saksonii w latach 1691-1694.
Życiorys[ | edytuj kod]
Był synem elektora Saksonii Jana Jerzego III Wettyna i Anny Zofii Oldenburg. Jego młodszym bratem był Fryderyk August I Wettyn.
W młodości za sprawą polityki dziada Fryderyka III był pretendentem do tronu duńskiego.
Po śmierci ojca w 1691 roku, został władcą Saksonii. Pozostając pod wpływem swoich doradców umocnił sojusz z Brandenburgią wymierzony przeciwko polityce Habsburgów w Rzeszy. Wszedł w konflikt z cesarzem Leopoldem I, co w 1692 roku stało się powodem wycofania armii saskiej z wojny z Turcją.
Ważną rolę w jego życiu odgrywała metresa Magdalena Sibylla von Neitschütz. Pomimo że książę elektor od 1692 roku był żonaty z Eleonorą von Sachsen-Eisenach, poświęcił się związkowi z kochanką, którą zamierzał oficjalnie poślubić. Budziło to niezadowolenie i animozje na dworze książęcym w Dreźnie.
Jan Jerzy IV Wettyn zmarł na ospę. Pochowany został w kościele św. Marii we Freibergu.
Jedynym jego dzieckiem była nieślubna córka Wilhelmina Maria Fryderyka von Rochlitz (ur. 1693, zm. po 1729), która pochodziła ze związku z Magdaleną Sibyllą von Neitschütz i która wyszła za mąż za kasztelana radomskiego Piotra Świętosława Dunina.
Po śmierci Jana Jerzego IV Wettyna władzę w Saksonii przejął Fryderyk August I Wettyn, późniejszy król Polski August II Mocny.