Italia (kraina historyczna)

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Przejdź do nawigacji Przejdź do wyszukiwania
Północna Italia w czasach Augusta.
Południowa Italia w czasach Augusta.

Italia – kraina historyczna i geograficzna położona na Półwyspie Apenińskim, której obszar zmieniał się na przestrzeni dziejów.

Galia Przedalpejska (łac. Gallia Cisalpina – Galia po tej stronie Alp) – część Galii leżąca na południe od Alp. Jej tereny zamieszkiwali Galowie, którzy wdarli się tam w VII w. p.n.e., zagrażając m.in. młodemu Rzymowi (legenda o gęsiach kapitolińskich- IV w p.n.e).Alpy (fr. Alpes, niem. Alpen, wł. Alpi, słoweń. Alpe, ret. Alps) – najwyższy łańcuch górski Europy, ciągnący się łukiem od wybrzeża Morza Śródziemnego po dolinę Dunaju w okolicach Wiednia. Łańcuch ma długość około 1200 km, szerokość od 150 do 250 km i zajmuje powierzchnię około 220 tys. km².

W V w. p.n.e. oznaczała tylko jego południową część, w III w. p.n.e. natomiast wszystkie tereny podległe Rzymowi. Za czasów Juliusza Cezara teren rozciągający się od Cieśniny Mesyńskiej do rzeki Rubikon. Wtedy za jej część jeszcze nie uważano Galii Przedalpejskiej leżącej w dolinie rzeki Pad oraz Ligurii. Około 27 p.n.e. za panowania Augusta, Italia już sięgnęła do podnóży Alp. Italia przez całą starożytność nie obejmowała natomiast Sycylii, Sardynii i Korsyki.

Picenum - kraina historyczna w antycznej Italii, leżąca wzdłuż wybrzeży Adriatyku pomiędzy Ankoną a rzeką Sangro. Główne miasta w okresie antycznym:Prowincje rzymskie – jednostki administracyjne cesarstwa rzymskiego, tworzone na podbitych terytoriach (poza Italią). Liczba i rozmiary poszczególnych prowincji zmieniały się na przestrzeni dziejów Imperium w zależności od warunków zewnętrznych i polityki wewnętrznej. Pierwszą rzymską prowincją była wyspa Sycylia, podbita w 241 p.n.e. w czasie I wojny punickiej. Zasadniczo prowincje rzymskie dzieliły się na dwa rodzaje:

Starożytna Italia dzieliła się na następujące regiony:

  • Lacjum (łac. Latium) i Kampania (łac. Campania) (I),
  • Apulia i Kalabria (łac. Apulia et Calabria) (II),
  • Lukania i Bruttium (III),
  • Samnium (IV),
  • Picenum (V),
  • Umbria i Ager Gallicus (VI),
  • Etruria (VII),
  • Aemilia (VIII),
  • Liguria (IX),
  • Venetia i Histria (X),
  • Transpadana (XI).

    • Południową część Italii wraz ze wschodnią częścią Sycylii w czasach starożytnych określano często mianem Magna Graecia (Wielka Grecja) ze względu na dużą liczbę znajdujących się tam kolonii greckich.

    27 p.n.e. – Wikipedia, wolna encyklopedia document.documentElement.className="client-js";RLCONF={"wgBreakFrames":!1,"wgSeparatorTransformTable":[", .","  ,"],"wgDigitTransformTable":["",""],"wgDefaultDateFormat":"dmy","wgMonthNames":["","styczeń","luty","marzec","kwiecień","maj","czerwiec","lipiec","sierpień","wrzesień","październik","listopad","grudzień"],"wgRequestId":"557a8833-4694-49b3-8c2e-e1547d846d45","wgCSPNonce":!1,"wgCanonicalNamespace":"","wgCanonicalSpecialPageName":!1,"wgNamespaceNumber":0,"wgPageName":"27_p.n.e.","wgTitle":"27 p.n.e.","wgCurRevisionId":35081921,"wgRevisionId":35081921,"wgArticleId":36147,"wgIsArticle":!0,"wgIsRedirect":!1,"wgAction":"view","wgUserName":null,"wgUserGroups":["*"],"wgCategories":["I wiek p.n.e."],"wgPageContentLanguage":"pl","wgPageContentModel":"wikitext","wgRelevantPageName":"27_p.n.e.","wgRelevantArticleId":36147,"wgIsProbablyEditable":!0,"wgRelevantPageIsProbablyEditable":!0,"wgRestrictionEdit":,"wgRestrictionMove":,"wgFlaggedRevsParams":{"tags":{ "accuracy":{"levels":1}}},"wgStableRevisionId":35081921,"wgMediaViewerOnClick":!0,"wgMediaViewerEnabledByDefault":!0,"wgPopupsFlags":10,"wgVisualEditor":{"pageLanguageCode":"pl","pageLanguageDir":"ltr","pageVariantFallbacks":"pl"},"wgMFDisplayWikibaseDescriptions":{"search":!0,"nearby":!0,"watchlist":!0,"tagline":!0},"wgWMESchemaEditAttemptStepOversample":!1,"wgULSCurrentAutonym":"polski","wgNoticeProject":"wikipedia","wgCentralAuthMobileDomain":!1,"wgEditSubmitButtonLabelPublish":!0,"wgULSPosition":"interlanguage","wgGENewcomerTasksGuidanceEnabled":!0,"wgGEAskQuestionEnabled":!0,"wgGELinkRecommendationsFrontendEnabled":!1,"wgWikibaseItemId":"Q39695"};RLSTATE={"ext.gadget.small-references":"ready","ext.gadget.citation-access-info":"ready","ext.gadget.main-page-css":"ready","ext.globalCssJs.user.styles":"ready","site.styles":"ready","noscript":"ready","user.styles":"ready","ext.globalCssJs.user":"ready","user":"ready","user.options":"loading", "ext.flaggedRevs.icons":"ready","oojs-ui-core.styles":"ready","oojs-ui.styles.indicators":"ready","mediawiki.widgets.styles":"ready","oojs-ui-core.icons":"ready","skins.vector.styles.legacy":"ready","ext.flaggedRevs.basic":"ready","ext.visualEditor.desktopArticleTarget.noscript":"ready","ext.uls.interlanguage":"ready","ext.wikimediaBadges":"ready","wikibase.client.init":"ready"};RLPAGEMODULES=["ext.scribunto.logs","site","mediawiki.page.ready","mediawiki.toc","skins.vector.legacy.js","ext.flaggedRevs.advanced","ext.gadget.ll-script-loader","ext.gadget.maps","ext.gadget.heading-icons","ext.gadget.refToolbar","ext.gadget.edit-buttons","ext.gadget.edit-summaries","ext.gadget.edit-first-section","ext.gadget.edit-summary-warning","ext.gadget.wikibugs","ext.gadget.nuxTBKeys","ext.gadget.enhanced-upload","ext.gadget.map-toggler","ext.gadget.ReferenceTooltips","ext.gadget.narrowFootnoteColumns","ext.gadget.WDsearch","ext.gadget.WMPL-share","ext.gadget.main-page-js", "ext.centralauth.centralautologin","ext.popups","ext.visualEditor.desktopArticleTarget.init","ext.visualEditor.targetLoader","ext.eventLogging","ext.wikimediaEvents","ext.navigationTiming","ext.uls.compactlinks","ext.uls.interface","ext.cx.eventlogging.campaigns","ext.centralNotice.geoIP","ext.centralNotice.startUp","ext.growthExperiments.SuggestedEditSession"]; (RLQ=window.RLQ||).push(function(){mw.loader.implement("[email protected]",function($,jQuery,require,module){/*@nomin*/mw.user.tokens.set({"patrolToken":"+\","watchToken":"+\","csrfToken":"+\"});mw.user.options.set({"variant":"pl"}); });}); 27 p.n.e. Z Wikipedii, wolnej encyklopedii Przejdź do nawigacji Przejdź do wyszukiwania Rok 27 p.n.e.Sardynia (wł. Sardegna) – skalista wyspa, druga pod względem wielkości na Morzu Śródziemnym. Wraz z pobliskimi wyspami tworzy region administracyjny we Włoszech.

    Italię oblewają morza:

  • Mare Tyrrhenum (Morze Tyrreńskie),
  • Mare Adriaticum (Morze Adriatyckie),
  • Mare Ionium (Morze Jońskie).

    • Obecnie nazwa Italia jest synonimem Włoch (po włosku i w większości innych języków).

    .mw-parser-output .navbox{padding:3px}.mw-parser-output .navbox.pionowy .before,.mw-parser-output .navbox.pionowy .after{padding:0.5em 0;text-align:center}.mw-parser-output .navbox>.caption{background:#ccf;text-align:center;font-weight:bold}.mw-parser-output .navbox .tnavbar{font-weight:normal;font-size:xx-small;white-space:nowrap;padding:0}.mw-parser-output .navbox>.tnavbar{margin-left:1em;float:left}.mw-parser-output .navbox .below>hr+.tnavbar{margin-left:auto;margin-right:auto}.mw-parser-output .navbox .below>.tnavbar:before{content:"Ten szablon: "}.mw-parser-output .navbox .tnavbar li:after{content:" · "}.mw-parser-output .navbox .tnavbar li:last-child:after{content:none}.mw-parser-output .navbox hr{margin:0.2em 1em}.mw-parser-output .navbox .title{background:#ddf;text-align:center;font-weight:bold}.mw-parser-output .navbox>.mw-collapsible-content:not(.grupa-szablonów-nawigacyjnych){margin-top:2px;padding:0;font-size:smaller;overflow:auto}.mw-parser-output .navbox .above+div,.mw-parser-output .navbox .above+.navbox-main-content,.mw-parser-output .navbox .below,.mw-parser-output .navbox .title+.grid{margin-top:2px}.mw-parser-output .navbox>.mw-collapsible-content>.above,.mw-parser-output .navbox>.mw-collapsible-content>.below{background:#ddf;text-align:center;margin-left:auto;margin-right:auto}.mw-parser-output .navbox:not(.pionowy) .flex{display:flex;flex-direction:row}.mw-parser-output .navbox .flex>.before,.mw-parser-output .navbox .flex>.after{align-self:center;text-align:center}.mw-parser-output .navbox .flex>.navbox-main-content{flex-grow:1}.mw-parser-output .navbox:not(.pionowy) .before{margin-right:0.5em}.mw-parser-output .navbox:not(.pionowy) .after{margin-left:0.5em}.mw-parser-output .navbox .inner-columns,.mw-parser-output .navbox .inner-group,.mw-parser-output .navbox .inner-standard{border-spacing:0;border-collapse:collapse;width:100%}.mw-parser-output .navbox .inner-standard>tbody>tr>.opis{text-align:right;vertical-align:middle}.mw-parser-output .navbox .inner-standard>tbody>tr>.opis+.spis{border-left:2px solid white;text-align:left}.mw-parser-output .navbox .inner-standard>tbody>tr>td{padding:0;width:100%}.mw-parser-output .navbox .inner-standard>tbody>tr>td:first-child{text-align:center}.mw-parser-output .navbox .inner-standard .inner-standard>tbody>tr>td{text-align:left}.mw-parser-output .navbox .inner-standard>tbody>tr>.navbox-odd,.mw-parser-output .navbox .inner-standard>tbody>tr>.navbox-even{padding:0 0.3em}.mw-parser-output .navbox .inner-standard>tbody>tr+tr>th,.mw-parser-output .navbox .inner-standard>tbody>tr+tr>td{border-top:2px solid white}.mw-parser-output .navbox .inner-standard>tbody>tr>th+td{border-left:2px solid white}.mw-parser-output .navbox .inner-columns{table-layout:fixed}.mw-parser-output .navbox .inner-columns>tbody>tr>th,.mw-parser-output .navbox .inner-columns>tbody>tr>td{padding:0;border-left:2px solid white;border-right:2px solid white}.mw-parser-output .navbox .inner-columns>tbody>tr>td{vertical-align:top}.mw-parser-output .navbox .inner-columns>tbody>tr+tr>td{border-top:2px solid white}.mw-parser-output .navbox .inner-columns>tbody>tr>th:first-child,.mw-parser-output .navbox .inner-columns>tbody>tr>td:first-child{border-left:0}.mw-parser-output .navbox .inner-columns>tbody>tr>th:last-child,.mw-parser-output .navbox .inner-columns>tbody>tr>td:last-child{border-right:0}.mw-parser-output .navbox .inner-columns>tbody>tr>td>ul,.mw-parser-output .navbox .inner-columns>tbody>tr>td>ol,.mw-parser-output .navbox .inner-columns>tbody>tr>td>dl{text-align:left;column-width:24em}.mw-parser-output .navbox .inner-group>div+div,.mw-parser-output .navbox .inner-group>div>div+div,.mw-parser-output .navbox .inner-group>div>div+table{margin-top:2px}.mw-parser-output .navbox .inner-group>div>.opis,.mw-parser-output .navbox .inner-group>div>.spis{padding:0.1em 1em;text-align:center}.mw-parser-output .navbox>.mw-collapsible-toggle,.mw-parser-output .navbox .inner-group>div.mw-collapsible>.mw-collapsible-toggle{width:4em;text-align:right;margin-right:0.4em}.mw-parser-output .navbox>.fakebar,.mw-parser-output .navbox .inner-group>div.mw-collapsible>.fakebar{float:left;width:4em;height:1em}.mw-parser-output .navbox .opis{background:#ddf;padding:0 1em;white-space:nowrap;font-weight:bold}.mw-parser-output .navbox.pionowy .opis{white-space:normal}.mw-parser-output .navbox.pionowy .navbox-even,.mw-parser-output .navbox:not(.pionowy) .navbox-odd{background:transparent}.mw-parser-output .navbox.pionowy .navbox-odd,.mw-parser-output .navbox:not(.pionowy) .navbox-even{background:#f7f7f7}.mw-parser-output .navbox .inner-group>div>div+div{background:transparent}.mw-parser-output .navbox p{margin:0;padding:0.3em 0}.mw-parser-output .navbox .spis>ul,.mw-parser-output .navbox .spis>dl,.mw-parser-output .navbox .spis>ol{}.mw-parser-output .navbox.medaliści .opis.a1,.mw-parser-output .navbox.medaliści .a1 .opis{background:gold}.mw-parser-output .navbox.medaliści .opis.a2,.mw-parser-output .navbox.medaliści .a2 .opis{background:silver}.mw-parser-output .navbox.medaliści .opis.a3,.mw-parser-output .navbox.medaliści .a3 .opis{background:#c96}.mw-parser-output .navbox .navbox-main-content>ul,.mw-parser-output .navbox .navbox-main-content>dl,.mw-parser-output .navbox .navbox-main-content>ol{column-width:24em;text-align:left}.mw-parser-output .navbox ul{list-style:none}.mw-parser-output .navbox .references{background:transparent}.mw-parser-output .navbox .hwrap .hlist dd,.mw-parser-output .navbox .hwrap .hlist dt,.mw-parser-output .navbox .hwrap .hlist li{white-space:normal}.mw-parser-output .navbox .rok{display:inline-block;width:4em;padding-right:0.5em;text-align:right}.mw-parser-output .navbox .navbox-statistics{margin-top:2px;border-top:1px solid gray;text-align:center;font-size:small}.mw-parser-output .navbox-summary>.title{font-weight:bold;font-size:larger}.mw-parser-output .navbox:not(.grupa-szablonów) .navbox{margin:0;border:0;padding:0}@media(max-width:800px){.mw-parser-output .navbox:not(.pionowy) .flex>.before,.mw-parser-output .navbox:not(.pionowy) .flex>.after{display:none}}.mw-parser-output .navbox .opis img,.mw-parser-output .navbox .opis .flagicon,.mw-parser-output .navbox>.caption>.flagicon,.mw-parser-output .navbox>.caption>.image{display:none}
  • p
  • d
  • e
    • Prowincje rzymskie około 120 r. n.e.

    Roman empire.png

    Półwysep Apeniński – półwysep w Europie Południowej, otoczony przez akweny Morza Śródziemnego: Morze Liguryjskie i Tyrreńskie od zachodu, Jońskie od południa oraz Adriatyckie od wschodu.Etruria (gr. Τυρρηνία Tyrrhenia, łac. Etruria lub Tuscia, od czego pochodzi wł. Toscana) to kraina historyczna w starożytnej Italii, znajdująca się w środkowej części Półwyspu Apenińskiego nad Morzem Tyrreńskim, pokrywająca się ze współczesną Toskanią i północnym Lacjum. Kraina ta otoczona jest na północy i północnym wschodzie łańcuchem Apeninów, na południu i wschodzie Tybrem. Główna rzeka Arnus (Arno). Kraj na ogół górzysty, na południu zaś ślady pochodzenia wulkanicznego. Liczne jeziora: Trazymeńskie, Sabatyńskie i in. wypełniają wygasłe i zapadłe kratery. Wybrzeże morskie posiadało w starożytności gęste zaludnienie i uprawne grunta. Apeniny zapewniały budulec na mieszkania i okręty. Wyspa Ilva, dzisiejsza Elba, dostarczała żelaza; w Etrurii znajdowano również miedź i ołów. W wielu miejscach pozostały potężne ruiny murów, świadczące o rozległości ówczesnych miast. Od około 1000 p.n.e. Etruria była zamieszkana przez Etrusków. Od III w. p.n.e. pod panowaniem Rzymian.
  • p
  • e
    • Historia Włoch

    Godło Włoch





    Warto wiedzieć że... beta

    Geografia – nauka przyrodnicza i społeczna zajmująca się badaniem powłoki ziemskiej (przestrzeni geograficznej), jej zróżnicowaniem przestrzennym pod względem przyrodniczym i społeczno-gospodarczym, a także powiązaniami pomiędzy środowiskiem przyrodniczym, a działalnością społeczeństw ludzkich. Nazwa geografia (gr. Γεωγραφία) pochodzi od słów γῆ geos – "ziemia" i γράφω grapho – "piszę". Za twórcę terminu uważa się Eratostenesa z Cyreny. Ze względu na różnorodność przedmiotu geografii i urozmaiconej metodologii częste są dyskusje wokół jej definicji oraz zakresu badawczego; proponuje się używanie w miejsce dotychczasowej nazwy "geografia" terminu "nauki geograficzne".
    Kraina historyczna – region rozwijający się od setek lub tysięcy lat, obejmujący obszary powiązane wspólną historią i kulturą, niekiedy także więzami gospodarczymi. Bardzo często podział kraju na krainy historyczne staje się podstawą wydzielenia współczesnych jednostek podziału administracyjnego.
    Wielka Grecja (łac. Magna Graecia z gr. ἡ Ἑλλάς ἡ Μεγάλη he Hellas he Megale) - w starożytności południowa część Półwyspu Apenińskiego oraz większość Sycylii skolonizowanych przez Greków w VII/VI wieku p.n.e. w okresie wielkiej kolonizacji. Inaczej nazywana Wielką Helladą. Głównym plemieniem kolonizującym te tereny byli Jonowie, stąd najprawdopodobniej wywiedziona została także nazwa oblewającego te tereny od wschodu i południa Morza Jońskiego.
    Samnici, łacińskie Samnites, oskijskie Safinim – jeden z ludów italskich zamieszkujących Samnium, część środkowej Italii, leżącą na wschód od Lacjum. W okresie walk o panowanie nad Italią w IV wieku p.n.e. utworzyli Związek Samnicki, który obejmował większy obszar niż podporządkowany Rzymowi Związek Latyński. Rywalizacja ta doprowadziła do trzech wojen samnickich, z których, mimo wielu zwycięstw Samnici ostatecznie wyszli pokonani i podporządkowali się Rzymowi uzyskując ograniczone obywatelstwo, bez prawa głosu. Jeszcze do I wieku p.n.e. termin Samnita i gladiator znaczyły to samo. Później tym terminem określano występujących na arenie specjalnych gladiatorów.
    Rubikon (wł.: Rubicone, łac.: Rubicō) - w czasach Republiki Rzymskiej był rzeką graniczną między Galią Przedalpejską a Italią. Obecny bieg tej rzeki jest trudny do zidentyfikowania, lecz uważa się, że jest to rzeka Fiumicino, która wpada do Adriatyku na północ od Rimini.
    Kampania (wł. Campania) – region administracyjny w południowych Włoszech, o powierzchni 13 595 km²; 5,7 miliona mieszkańców ze stolicą w Neapolu (1,2 miliona mieszkańców). Gęstość zaludnienia 419 os./km². Graniczy z Lacjum, Molise, Apulią i Basilicatą.
    Lacjum (wł. Lazio) – region administracyjny w centralnych Włoszech, o powierzchni 17 203 km²; 5,2 mln mieszkańców ze stolicą w Rzymie (2,5 mln mieszkańców). Gęstość zaludnienia 302 os./km². Graniczy z regionami: Toskania, Umbria, Marche, Abruzja, Molise i Kampania.

    Reklama