Irena Sztachelska
Podstrony: 1 [2] [3]
Komitet Obrony Robotników – polska organizacja opozycyjna działająca od września 1976 do września 1977, sprzeciwiająca się polityce władz PRL, niosąca pomoc osobom represjonowanym w wyniku wydarzeń Czerwca 1976, przede wszystkim w Radomiu i Ursusie. Po częściowym spełnieniu jej postulatów przez władze PRL przekształciła się w Komitet Samoobrony Społecznej KOR.Polska Partia Robotnicza (PPR) – partia polityczna utworzona w czasie niemieckiej okupacji, 5 stycznia 1942 roku, w Warszawie z inicjatywy przybyłych z ZSRR polskich komunistów z tzw. Grupy Inicjatywnej (zrzuconych przez lotnictwo radzieckie na spadochronach 28 grudnia 1941 w okolicach Wiązowny), poprzez połączenie organizacji Związek Walki Wyzwoleńczej (utworzonej we wrześniu 1941) z kilkoma istniejącymi konspiracyjnymi grupami komunistycznymi, takimi jak: „Młot i Sierp”, Stowarzyszenie Przyjaciół ZSRR, Grupa Biuletynu Radiowego, Spartakus, Sztandar Wolności oraz grupa „Proletariusz”.
Irena Sztachelska z domu Dziewicka (ur. 13 stycznia 1911, zm. 8 czerwca 2010) – polska lekarka pediatra, działaczka państwowa, posłanka na Sejm w latach 1947–1956 (na Sejm Ustawodawczy oraz na Sejm PRL I kadencji) i przewodnicząca Zarządu Głównego Ligi Kobiet Polskich (1945–1950), członek Polskiego Komitetu Obrońców Pokoju w 1949 roku.
Życiorys[ | edytuj kod]
W dwudziestoleciu międzywojennym studiowała medycynę na Uniwersytecie Stefana Batorego, była współzałożycielką Społecznego Klubu Medyków, w latach trzydziestych zaangażowała się w ruch komunistyczny – była członkiem Związku Lewicy Akademickiej „Front”, w 1933 wstąpiła do KZMP. Za działalność antypaństwową była sądzona w procesach z lat 1936–37 r. i uniewinniona w trzech kolejnych instancjach (spędziła w więzieniu 4 dni, aresztowana wraz z innymi studentami i asystentami Uniwersytetu Stefana Batorego w nocy 15 lutego 1935 r.).
Po najeździe radzieckim na Litwę zaproponowano jej mandat posła na Sejm Republiki Litewskiej z okręgu Wilno, który sprawowała od czerwca do sierpnia 1940. Później wybrano ją do Rady Najwyższej Litewskiej SRR.
Po wybuchu wojny radziecko-niemieckiej w 1941 została ewakuowana w głąb ZSRR, walczyła w 16 Litewskiej Dywizji Piechoty Armii Czerwonej. Później została zastępcą dowódcy batalionu platerówek ds. polityczno-wychowawczych. Jak podawała w 1996 „Gazeta Wyborcza” dzięki jej wstawiennictwu udało się zaopatrzyć polskie żołnierki w ciepłą bieliznę. Po zwolnieniu z funkcji pracowała m.in. jako lekarz oraz w wydziale wojskowym ZPP.
W grudniu 1942 Sąd Specjalny Rzeczypospolitej wydał na Jerzego i Irenę Sztachelskich wyrok od trzech do piętnastu lat pozbawienia wolności za kolaborację z ZSRR w latach 1940–1941.
Po powrocie do Wilna w lipcu 1944 zakładała tam oddział Związku Patriotów Polskich, próbowała wydostać z rąk NKWD walczących w AK Polaków.
Po 1945 znalazła się w Polsce, gdzie od 1947 sprawowała mandat posła na Sejm Ustawodawczy, wybrana z listy państwowej Bloku Stronnictw Demokratycznych. Posłanką była również w I kadencji Sejmu PRL (1952–1956) – w obu kadencjach pracowała w komisji zdrowia.
Od 1945 do 1950 stała na czele Zarządu Głównego Ligi Kobiet Polskich, później pracowała m.in. jako lekarz pediatra w Instytucie Matki i Dziecka. W 1949 roku była delegatem Krajowej Rady Obrońców Pokoju na Kongres Obrońców Pokoju w Paryżu. Sygnatariuszka apelu sztokholmskiego w 1950 roku. W listopadzie 1949 została członkiem Ogólnokrajowego Komitetu Obchodu 70-lecia urodzin Józefa Stalina.
W 1981 wystąpiła z PZPR w proteście przeciwko wprowadzeniu stanu wojennego. W 1999 roku w rozmowie z „Gazetą Wyborczą” broniła ideałów lewicy.
Podstrony: 1 [2] [3]