Irawadi
Przeczytaj także...
Międzynarodowy alfabet fonetyczny, MAF (ang. International Phonetic Alphabet, IPA; fr. Alphabet phonétique international, API) – alfabet fonetyczny, system transkrypcji fonetycznej przyjęty przez Międzynarodowe Towarzystwo Fonetyczne jako ujednolicony sposób przedstawiania głosek wszystkich języków. Składają się na niego zarówno symbole alfabetyczne jak i symbole niealfabetyczne oraz ok. 30 znaków diakrytycznych.Szwa – w językoznawstwie, zwłaszcza w fonetyce i fonologii, określenie samogłoski średnio centralnej (zaokrąglonej lub niezaokrąglonej) znajdującej się w środku diagramu samogłoskowego, oznaczaną w międzynarodowym alfabecie fonetycznym symbolem ə lub inną samogłoską bliską tej pozycji. Dla przykładu w języku angielskim litera a w wyrazie about jest wymawiana przez szwę. W języku angielskim szwa występuje głównie w sylabach nieakcentowanych, ale w innych językach może pojawiać się częściej w sylabach akcentowanych. W polszczyźnie standardowej szwa nie występuje w ogóle. Można ją spotkać tylko w niektórych dialektach lokalnych.
Zwarcie krtaniowe - w fonetyce określenie bezdźwięcznej zwartej spółgłoski krtaniowej. Dźwięk powstaje poprzez zwarcie i rozwarcie strun głosowych (więzadła głosowe) w krtani. Zwarcie utworzone przez struny głosowe zatrzymuje przepływ strumienia wydychanego powietrza. Powietrze jest jednak dalej "tłoczone" przez płuca, więc jego ciśnienie poniżej strun głosowych wzrasta. Po rozwarciu strun głosowych, sprężone powietrze uwalnia się gwałtownie, czemu towarzyszy charakterystyczny "wybuchowy" dźwięk, plozja. W trakcie zwarcia struny głosowe nie mogą drgać, dlatego spółgłoska ta nie ma dźwięcznego odpowiednika.
Międzynarodowy alfabet fonetyczny, MAF (ang. International Phonetic Alphabet, IPA; fr. Alphabet phonétique international, API) – alfabet fonetyczny, system transkrypcji fonetycznej przyjęty przez Międzynarodowe Towarzystwo Fonetyczne jako ujednolicony sposób przedstawiania głosek wszystkich języków. Składają się na niego zarówno symbole alfabetyczne jak i symbole niealfabetyczne oraz ok. 30 znaków diakrytycznych.Szwa – w językoznawstwie, zwłaszcza w fonetyce i fonologii, określenie samogłoski średnio centralnej (zaokrąglonej lub niezaokrąglonej) znajdującej się w środku diagramu samogłoskowego, oznaczaną w międzynarodowym alfabecie fonetycznym symbolem ə lub inną samogłoską bliską tej pozycji. Dla przykładu w języku angielskim litera a w wyrazie about jest wymawiana przez szwę. W języku angielskim szwa występuje głównie w sylabach nieakcentowanych, ale w innych językach może pojawiać się częściej w sylabach akcentowanych. W polszczyźnie standardowej szwa nie występuje w ogóle. Można ją spotkać tylko w niektórych dialektach lokalnych.
Zwarcie krtaniowe - w fonetyce określenie bezdźwięcznej zwartej spółgłoski krtaniowej. Dźwięk powstaje poprzez zwarcie i rozwarcie strun głosowych (więzadła głosowe) w krtani. Zwarcie utworzone przez struny głosowe zatrzymuje przepływ strumienia wydychanego powietrza. Powietrze jest jednak dalej "tłoczone" przez płuca, więc jego ciśnienie poniżej strun głosowych wzrasta. Po rozwarciu strun głosowych, sprężone powietrze uwalnia się gwałtownie, czemu towarzyszy charakterystyczny "wybuchowy" dźwięk, plozja. W trakcie zwarcia struny głosowe nie mogą drgać, dlatego spółgłoska ta nie ma dźwięcznego odpowiednika.
Irawadi (birm. ဧရာဝတီမြစ်, wym. [ʔèjàwədì mjɪʔ], ang. Irrawaddy) – rzeka na terenie Chin i Mjanmy (najdłuższa rzeka tego kraju) o dł. 2150 km i powierzchni dorzecza wynoszącej 430 tys. km².
Wypływa z południowo-wschodniej części Wyżyny Tybetańskiej w Chinach. Przy ujściu do Morza Andamańskiego tworzy deltę o powierzchni 30 tys. km². Główne dopływy: (prawe) Mu i Czinduin, (lewe) Shweli, Mjitnge.
Rzeka Irawadi płynie przez rów tektoniczny Irawadi powstały w czasie orogenezy alpejskiej.
Mu Myit (birm. မူးမြစ် /mú mjɪʔ/) – rzeka w północnej części środkowej Mjanmy, dopływ Irawadi, największej rzeki Mjanmy.
Shweli (birm. ရွှေလီမြစ်) – rzeka w Mjanmie o długości 610 km i powierzchni zlewni 29 630 km², dopływ Irawadi. Stanowi fragment granicy chińsko-birmańskiej.
Wysoki stan wód jest w sierpniu i wrześniu, a najniższy w marcu i kwietniu. Wahania poziomu wody w dolnym biegu wynoszą 10–11 m. Średni roczny przepływ przy ujściu wynosi 13 600 m³/s. Na odcinku 1100 km (1440, gdy jest wysoki poziom wód) jest żeglowna. Głównym miastem nad Irawadi jest Mandalaj, na wschodnim krańcu delty Rangun. Delta jest ważnym obszarem uprawy ryżu.
Język birmański – język z grupy tybeto-birmańskiej języków chińsko-tybetańskich, używany jako język ojczysty przez około 35 milionów ludzi oraz przez dalsze 10 milionów jako środek komunikacji ponadetnicznej w Mjanmie, gdzie posiada status języka urzędowego. Do jego zapisu stosuje się pismo birmańskie.Rów tektoniczny (graben) - rodzaj obniżenia geologicznego, obejmujący wąski i podłużny fragment skorupy ziemskiej, który zapadł się wzdłuż równoległych do siebie uskoków normalnych. Natomiast część skorupy, która została wypiętrzona i znajduje się ponad rowem nosi nazwę zrębu lub horstu.
Przypisy[ | edytuj kod]
- ↑ Encyklopedia Powszechna PWN. T. 2. G-M. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe, 1974, s. 300.
- Ewa Stupnicka: Zarys geologii regionalnej świata, Wydawnictwa Geologiczne, Warszawa 1978, s. 114-115
Zobacz też[ | edytuj kod]
Mandalaj (birm. မန္တလေး /màɴdəlé/, ang. Mandalay) – miasto w środkowej Mjanmie, nad rzeką Irawadi, ośrodek administracyjny prowincji Mandalaj. Liczba mieszkańców przekracza milion i jest to drugie co do wielkości miasto kraju. Przedmieściem Mandalaj jest Amayabuya. Miasto było stolicą Birmy w latach 1857–1885.
Library of Congress Control Number (LCCN) – numer nadawany elementom skatalogowanym przez Bibliotekę Kongresu wykorzystywany przez amerykańskie biblioteki do wyszukiwania rekordów bibliograficznych w bazach danych i zamawiania kart katalogowych w Bibliotece Kongresu lub u innych komercyjnych dostawców.
Warto wiedzieć że... beta
Virtual International Authority File (VIAF) – międzynarodowa kartoteka haseł wzorcowych. Jej celem jest ujednolicenie zapisu nazw osobowych (haseł), dlatego zbiera z bibliotek z całego świata – ich różne wersje i prezentuje je razem, pod jednym, unikatowym identyfikatorem numerycznym. Pozwala to obniżyć koszty i zwiększyć użyteczność danych gromadzonych przez biblioteki. Informacje po dopasowaniu i połączaniu są udostępniane online bibliotekom na całym świecie.
Orogeneza (ruchy orogeniczne, górotwórczość, ruchy górotwórcze, fałdowanie) – powstawanie gór z przyczyn tektonicznych.
Spółgłoska półotwarta wargowo-miękkopodniebienna to rodzaj dźwięku spółgłoskowego, reprezentowany w transkrypcji fonetycznej IPA i X-SAMPA symbolem [w] (w slawistycznym alfabecie fonetycznym symbolem [u̯ ]). Głoska ta jest niesylabicznym odpowiednikiem samogłoski [u].
Ujście rzeki – miejsce, w którym rzeka lub inny ciek kończy swój bieg, łącząc się z inną rzeką lub wpadając do jeziora, morza, oceanu.
Czinduin (Chindwin Myit) – rzeka w północno-zachodniej Mjanmie będąca prawym i największym dopływem Irawadi (uchodzi do niej kilkoma ramionami). Jej długość wynosi ok. 800 km, a powierzchnia dorzecza blisko 115 tys. km². Wypływa z gór Patkaj oraz Kumon, na granicy z Indiami. Głównym jej dopływem jest Mjitha (pr.). Przepływa przez miasto Monjewa. W górnym biegu tworzy wiele wodospadów. Jest żeglowna na długości od 250 do 600 km i jest to uwarunkowane stanem wód.
Mjanma albo Birma (także: Myanmar, Mianma; Republika Związku Mjanmy) – państwo położone w Azji Południowo-Wschodniej nad Zatoką Bengalską i Morzem Andamańskim. Większymi miastami są Rangun, Mandalaj i Basejn. Graniczy z Chinami, Tajlandią, Indiami, Laosem oraz Bangladeszem.
Wyżyna Tybetańska (chiń.: 青藏高原; pinyin: Qīngzàng Gāoyuán; tyb.: བོད་ས་མཐོ།, Wylie: bod sa mtho, ZWPY: Boi Gangto) – wyżyna w Azji Środkowej, w południowo-zachodnich Chinach (Tybetański Region Autonomiczny, Qinghai, częściowo Sinciang i Syczuan) i w niewielkiej części na zachodzie na spornym terytorium chińsko-indyjskim. Od północy otaczają ją góry Kunlun, Ałtyn-Tag i Qilian Shan, a od południa Himalaje. Od zachodu wyżynę ograniczają Pamir i Karakorum, od wschodu zaś pasma Hengduan Shan. Wyżyna zajmuje ok. 2,5 mln km² i wznosi się średnio na wysokość 4000–5000 m n.p.m., co czyni ją najwyżej położoną wyżyną na Ziemi.