• Artykuły
  • Forum
  • Ciekawostki
  • Encyklopedia

    • Inhibitory monoaminooksydazy

    Przeczytaj także...
    Wielka Brytania, Zjednoczone Królestwo (ang. United Kingdom), Zjednoczone Królestwo Wielkiej Brytanii i Irlandii Północnej (ang. United Kingdom of Great Britain and Northern Ireland) – unitarne państwo wyspiarskie położone w Europie Zachodniej. W skład Wielkiej Brytanii wchodzą: Anglia, Walia i Szkocja położone na wyspie Wielka Brytania oraz Irlandia Północna leżąca w północnej części wyspy Irlandia. Na wyspie tej znajduje się jedyna granica lądowa Zjednoczonego Królestwa z innym państwem – Irlandią. Poza nią, Wielka Brytania otoczona jest przez Ocean Atlantycki na zachodzie i północy, Morze Północne na wschodzie, kanał La Manche na południu i Morze Irlandzkie na zachodzie.Roche Holding AG - szwajcarski koncern medyczny złożony z producenta farmaceutyków Hoffmann-La Roche oraz dostawcy aparatury medycznej Roche Diagnostics. Siedziba główna przedsiębiorstwa mieści się w Bazylei.
    Stany Zjednoczone, Stany Zjednoczone Ameryki (ang. United States, US, United States of America, USA) – federacyjne państwo w Ameryce Północnej graniczące z Kanadą od północy, Meksykiem od południa, Oceanem Spokojnym od zachodu, Oceanem Arktycznym od północnego zachodu i Oceanem Atlantyckim od wschodu.

    Inhibitory monoaminooksydazy, IMAO (ang. monoamine oxidase inhibitors, MAOIs) − grupa związków stosowanych w leczeniu depresji (działające na MAO-A) i niedociśnienia tętniczego oraz w parkinsonizmach (działające na MAO-B).

    Historia[ | edytuj kod]

    Monoaminooksydaza

    Działanie inhibitorów MAO na układ nerwowy zostało przypadkowo odkryte podczas leczenia gruźlicy za pomocą pochodnych hydrazyny (np. izoniazydem). Dość szybko powiązano to działanie z wpływem na metabolizm monoamin biogennych i zaczęto je stosować w leczeniu depresji. Były pierwszymi skutecznymi lekami stosowanymi do leczenia depresji. Równie szybko ograniczono ich zastosowanie, a związane to było z wprowadzeniem skutecznych leków innej grupy (TLPD) oraz ze względu na liczne działania niepożądane:

    Zaburzenia depresyjne – zaburzenia psychiczne z grupy zaburzeń afektywnych, charakteryzujące się obniżeniem nastroju, obniżeniem napędu psychoruchowego, zaburzeniem rytmów okołodobowych i lękiem.Fenelzyna (łac. Phenelzinum) – nieselektywny, nieodwracalny inhibitor monoaminooksydazy (IMAO). Pochodna hydrazyny o budowie zbliżonej do fenyloetyloaminy. Obecnie bardzo rzadko stosowana w leczeniu zaburzeń depresyjnych (preparaty fenelzyny nie są zarejestrowane w Polsce). Wywołuje, podobnie jak inne nieselektywne IMAO, groźne interakcje z innymi lekami oraz niektórymi pokarmami, wymaga stosowania diety ubogiej w tyraminę.
  • działanie hepatotoksyczne
  • działanie hipertensyjne (przełomy nadciśnieniowe wywołane nagromadzeniem tyraminy, szczególnie po spożyciu pokarmów w nią bogatych np. żółtego sera - stąd nazwa cheese effect). Postęp stanowiło odkrycie inhibitorów odwracalnych, a następnie selektywnych (tzw. II i III generacja inhibitorów MAO, SI-MAO)

    • Ponadto leki tej grupy dość szybko wzmagają napęd chorego na depresję, zaś poprawa nastroju następuje później. Rodzi to zwiększone ryzyko samobójstw, stąd pacjent w początkowym okresie leczenia inhibitorami MAO wymaga troskliwej opieki i obserwacji.

    Choroba Parkinsona (łac. morbus Parkinsoni), dawniej drżączka poraźna (łac. paralysis agitans), PD (od ang. Parkinson’s disease) – samoistna, powoli postępująca, zwyrodnieniowa choroba ośrodkowego układu nerwowego, należąca do chorób układu pozapiramidowego. Nazwa pochodzi od nazwiska londyńskiego lekarza Jamesa Parkinsona, który w 1817 roku rozpoznał i opisał objawy tego schorzenia (jego podłoże anatomiczne i biochemiczne poznano jednak dopiero w latach 60. XX wieku). Alkaloidy (arabskie alkali – potaż i stgr. εἶδος eidos – postać = „przyjmujący postać zasady”) – według rekomendacji IUPAC z 1995 roku jest to grupa naturalnie występujących zasadowych związków chemicznych (na ogół heterocyklicznych), głównie pochodzenia roślinnego, zawierających azot. Aminokwasy, peptydy, białka, nukleotydy, kwasy nukleinowe, aminocukry i antybiotyki nie są zwykle zaliczane do alkaloidów. Dodatkowo do tej grupy włączone są niektóre obojętne związki chemiczne biogenetycznie związane z alkaloidami zasadowymi.

    Inhibitory MAO znalazły zastosowanie w leczeniu depresji z lękiem (szczególnie fenelzyna) oraz tzw. depresji atypowej.

    Niektóre IMAO (selegilina) mają zastosowanie w leczeniu choroby Parkinsona.

    Nieselektywne, nieodwracalne inhibitory MAO dostępne są powszechnie na świecie (USA, Wielka Brytania, Kanada, Niemcy, Portugalia, Norwegia - tranylcypromina, preparaty 'Jatrosom', 'Jatrosom N', 'Parnate'; USA, Wielka Brytania, Kanada - izokarboksazyd, preparat 'Marplan'; Rosja - nialamid, preparat 'Ниаламид', piryndol (odwracalny, selektywny), preparat 'Пиразидол'; USA, Wielka Brytania, Kanada, Hiszpania oraz kraje Ameryki Łacińskiej - fenelzyna, preparaty 'Nardil', 'Nardelzine').

    Terpeny (izoprenoidy) – organiczne związki chemiczne o wzorze ogólnym (C5H8)n, których główny szkielet powstał w wyniku połączenia pięciowęglowych jednostek izoprenowych, dlatego liczba atomów węgla w cząsteczce terpenów jest podzielna przez pięć. Izoprenoidy zaliczane są w większości do lipidów.Harmina – organiczny związek chemiczny, psychodeliczna substancja psychoaktywna, β-karbolinowy alkaloid m.in. ruty stepowej (Pegnanum harmala) oraz Banisteriopsis caapi. Harmina jest silnym, odwracalnym inhibitorem monoaminooksydazy MAO-A, oraz słabym stymulantem.

    Zaprzestanie produkcji leku 'Marplan' (izokarboksazyd) przez koncern Hoffmann-La Roche w 1994 roku spotkało się z oburzeniem ze strony lekarzy oraz pacjentów w Stanach Zjednoczonych, wobec czego kontynuowano dystrybucję leku wśród pacjentów, którzy nie mogą zostać przestawieni na inne leki. Producent leku 'Nardil', firma Pfizer szacuje, że z preparatu korzysta około 80 000 osób na świecie.

    Iproniazyd – organiczny związek chemiczny, lek tuberkulostatyczny, którego działanie przeciwdepresyjne zostało opisane przez Delaya (Delay i wsp. 1952). Uważa się go za pierwszy lek przeciwdepresyjny. Należy do grupy inhibitorów MAO – co zostało opisane przez Zellera i wsp.Selegilina – organiczny związek chemiczny z grupy pochodnych fenyloetyloaminy. Stosowany w leczeniu choroby Parkinsona oraz jako lek przeciwdepresyjny (tymoleptyk). Optycznie czynny organiczny związek chemiczny, pochodna metamfetaminy zawierająca grupę propynylową przy atomie azotu; jako lek wykorzystywany jest enancjomer o konfiguracji R.

    Selektywny, odwracalny inhibitor MAO - moklobemid wydaje się ustępować skutecznością lekom takim jak fenelzyna oraz tranylcypromina

    Generacje[ | edytuj kod]

  • I generacja - nieselektywne i nieodwracalne inhibitory MAO
  • pochodne hydrazyny:
  • iproniazyd
  • fenelzyna
  • izokarboksazyd
  • inne (niehydrazynowe):
  • tranylcypromina
  • II generacja - selektywne i nieodwracalne inhibitory MAO
  • selektywne względem MAO-A:
  • klorgilina
  • selektywne względem MAO-B:
  • selegilina
  • III generacja - selektywne i odwracalne inhibitory MAO:
  • selektywne względem MAO-A:
  • toloksaton
  • amiflamina
  • moklobemid
  • selektywne względem MAO-B:
  • lazabemid

    • Inhibitory MAO występują także w naturze jako alkaloidy jak np. harmalina czy harmina (w rucie stepowej - Peganum Harmala) oraz terpeny np. bilobalid (w miłorzębie dwuklapowym Gingko biloba).

    Poganek rutowaty (Peganum harmala L.), nazywany także rutą stepową lub rutą syryjską – gatunek sukulentu z rodziny parolistowatych (Zygophyllaceae). Roślina występuje w północnej Afryce, na Bliskim Wschodzie, aż po Indie oraz na terenach śródziemnomorskich (Włochy, Hiszpania, Grecja). Naturalizowana także w południowo-zachodnich Stanach oraz w Australii.Nadciśnienie tętnicze, choroba nadciśnieniowa, za (ang.) hipertensja (łac. hypertonia arterialis, niekiedy stosowane skróty HA i AH) – przewlekła choroba układu krążenia, która charakteryzuje się stale lub okresowo podwyższonym ciśnieniem tętniczym krwi zarówno skurczowym (górnym), jak i rozkurczowym (dolnym).

    Przypisy[ | edytuj kod]

    1. Jan Jaroszyński Współczesne poglądy na choroby psychiczne. PWN. Warszawa 1964
    2. Encyklopedyczny słownik psychiatrii pod red. L. Korzeniowskiego i S. Pużyńskiego. PZWL 1978.
    3. Meta-Analysis of the Reversible Inhibitors of Monoamine Oxidase Type A Moclobemide and Brofaromine for the Treatment of Depression

    Star of life.svg Przeczytaj ostrzeżenie dotyczące informacji medycznych i pokrewnych zamieszczonych w Wikipedii.

    Trójcykliczne leki przeciwdepresyjne, leki trójpierścieniowe (TLPD) − grupa leków psychotropowych o zbliżonej budowie chemicznej (cząsteczka złożona z trzech pierścieni), używanych w leczeniu depresji. Są to głównie pochodne dibenzoazepiny, dibenzodiazepiny, dibenzooksepiny, dibenzotiepiny, dibenzocykloheptadienu i innych. Do lecznictwa wprowadzone zostały w latach pięćdziesiątych XX wieku. Pierwszym lekiem z tej grupy była imipraminaTyramina (4-hydroksyfenyloetyloamina) – organiczny związek chemiczny, biogenna amina, będąca hydroksylową pochodną fenyloetyloaminy.




    Warto wiedzieć że... beta

    Monoaminooksydaza (oksydaza monoaminowa, MAO z ang. monoamine oxidase) - (EC 1.4.3.4) enzym występujący w wielu tkankach ustroju zlokalizowany w cytozolu. Obecnie wyróżnia się dwa izoenzymy:
    Gruźlica (łac. tuberculosis, TB – tubercule bacillus) – powszechna i potencjalnie śmiertelna choroba zakaźna, wywoływana przez prątka gruźlicy (Mycobacterium tuberculosis). Gruźlica dotyczy najczęściej płuc (gruźlica płucna) lecz również może atakować ośrodkowy układ nerwowy, układ limfatyczny, naczynia krwionośne, układ kostno-stawowy, moczowo-płciowy oraz skórę. Inne mykobakterie takie jak Mycobacterium bovis, Mycobacterium africanum, Mycobacterium canetti czy Mycobacterium microti wywołują choroby zwane mykobakteriozami i z reguły nie infekują zdrowych osób dorosłych, natomiast są często spotykane u osób z upośledzeniem odporności, np. w przebiegu AIDS.
    Inhibitor (łac. inhibeo – zatrzymuję) – związek chemiczny powodujący zahamowanie bądź spowolnienie reakcji chemicznej. Proces ten nazywa się inhibicją. Inhibitorem można nazwać zarówno substancję powodującą spowolnienie lub zatrzymanie reakcji niekatalizowanej jak i substancję obniżającą aktywność katalizatora w reakcji katalizowanej. Ponieważ w przeciwieństwie do katalizatorów, inhibitory mogą ulegać zużyciu w trakcie reakcji, nazywanie ich ujemnymi katalizatorami jest niezalecane. Odwrotnym działaniem do inhibitora charakteryzuje się inicjator.
    Izoniazyd (łac. Isoniazidum; INH) – powszechnie używany lek przeciwgruźliczy, zaliczany do tzw. leków pierwszego rzutu, który jest stosowany w leczeniu gruźlicy oraz niektórych innych mykobakterioz.
    Hydrazyna – nieorganiczny związek chemiczny zbudowany z dwóch, połączonych ze sobą grup aminowych. Jest to silnie trująca, bezbarwna, łatwopalna, żrąca, higroskopijna ciecz, dymiąca na powietrzu.
    Metabolizm – całokształt reakcji chemicznych i związanych z nimi przemian energii zachodzących w żywych komórkach, stanowiący podstawę wszelkich zjawisk biologicznych. Procesy te pozwalają komórce na wzrost i rozmnażanie, zarządzanie swoją strukturą wewnętrzną oraz odpowiadanie na bodźce zewnętrzne.
    Kanada (ang. i fr. Canada) – państwo położone w Ameryce Północnej, rozciągające się od Oceanu Atlantyckiego na wschodzie do Oceanu Spokojnego na zachodzie i Oceanu Arktycznego na północy. Na południu i północnym zachodzie graniczy ze Stanami Zjednoczonymi, granice morskie: na północy z Danią (Grenlandia) i na wschodzie z Francją (wyspy Saint-Pierre i Miquelon). Drugie państwo świata pod względem powierzchni (po Rosji) oraz 36. pod względem ludności. Kanada jest członkiem ONZ, NAFTA, Wspólnoty Narodów, Frankofonii, NATO, G8, APEC.

    Reklama

    Czas generowania strony: 0.015 sek.