Indoeuropejczycy

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Przejdź do nawigacji Przejdź do wyszukiwania
Hipotetyczny przebieg migracji Indoeuropejczyków

Indoeuropejczycy – umowna nazwa grupy ludów posługujących się językami indoeuropejskimi, pochodzącymi wedle językoznawców od wspólnego praindoeuropejskiego korzenia. Dawniej wszystkich Indoeuropejczyków nazywano Ariami, obecnie nazwa ta jest używana jedynie w odniesieniu do ludów indoirańskich.

Karpaty (51-54) (węg. Kárpátok; rum. Carpaţi; ukr. i serb. Карпати; czes. i słow. Karpaty) – łańcuch górski w środkowej Europie (jeden z największych w tej części świata), ciągnący się łukiem przez terytoria Austrii, Czech, Polski, Słowacji, Węgier, Ukrainy, Serbii i Rumunii. Najwyższy szczyt Gerlach ma wysokość 2655 m n.p.m.Teoria kurhanowa to hipoteza stworzona w 1956 roku przez Mariję Gimbutas. Dotyczy rozwoju i rozprzestrzeniania ludności praindoeuropejskiej. Uwzględnia występowanie kurhanów, zależności językowe oraz dystrybucję haplogrupy R1a.

Teza o ludach tworzących zespół pokrewnych populacji etnicznych, wywodząca się od tzw. Praindoeuropejczyków, bywa utożsamiana z narodowymi obszarami Europy. Istnieją liczne teorie na temat domniemanej pierwotnej siedziby Indoeuropejczyków. W XIX wieku dominowała teoria, że Praindoeuropejczycy zamieszkiwali płaskowyż Pamiru. Niektórzy specjaliści łączą ten lud z tzw. kulturą grobów kurhanowych (zob. teoria kurhanowa). Nosiciele tej kultury zamieszkiwali tereny na północ od Morza Czarnego – od Kaukazu aż po Karpaty – między V i III tysiącleciem p.n.e. Według zwolenników tej teorii ekspansja ludów indoeuropejskich przebiegała w kierunku Indii, a następnie Persji, Bliskiego Wschodu i Europy (niektórzy sugerują jednoczesne przemieszczanie się Indoeuropejczyków z ich pierwotnych siedzib w kierunku Europy Wschodniej). Być może można łączyć ekspansję Indoeuropejczyków z udomowieniem konia przez kulturę Botai około 3,5 tys. lat p.n.e.. Według innej teorii praojczyzną Indoeuropejczyków były tereny Azji Mniejszej (jest to tzw. hipoteza anatolijska, wysunął ją Colin Renfrew). Przypuszcza się, że starożytna ekspansja ludów indoeuropejskich była hamowana zarówno przez Azjanitów, jak i od północy przez ludy praugrofińskie.

Bliski Wschód (arab. الشرق الأوسط; hebr. המזרח התיכון; per. خاورمیانه, Xâvar-e Miyâne; przestarzałe Lewant) – region geograficzny leżący na styku Azji, Europy i Afryki.<|||||||||| |||||||||| |||||||||| |||||||||| |||||||||| |||||||||| |||||||||| |||||||||| |||||||||| |||||||||| - |||||||||| |||||||||| ||||||||||>,

Języki indoeuropejskie[ | edytuj kod]

Języki indoeuropejskie około roku 500 p.n.e. (zaznaczono podział na kentum i satem)

Wspólne korzenie języków indoeuropejskich nie są dziś w sposób poważny podważane. Używanie danego języka – funkcja mogąca ewoluować w czasie – nie musi jednak oznaczać pokrewieństwa etnicznego. Nic nie wskazuje, aby ludy innego pochodzenia etnicznego nie mogły przejmować języków indoeuropejskich wraz z ich rozprzestrzenieniem na obszarze Europy. Dotyczyć to mogłoby na przykład autochtonicznych ludów europejskich, mieszkających na tym kontynencie przed przybyciem ludów ze wschodu. Często również „nowi” przybysze po pewnym czasie przejmowali język indoeuropejski (np. tureccy Awarowie zarzucili w średniowieczu język ojczysty i przyjęli język słowiański). Tak więc identyfikacja języka z etnosem jest sprawą sporną, a dyskusja często w XX wieku zabarwiona ideologią. Jeszcze bardziej kontrowersyjna jest identyfikacja języka z narodem rozumianym wedle XIX i XX-wiecznych koncepcji. W takim podejściu można by dojść bowiem do przekonania, że wszyscy mieszkańcy Boliwii, mówiący w języku hiszpańskim, są Indoeuropejczykami.

Europa Wschodnia to region znajdujący się na wschód od Europy Środkowej, graniczący z Azją. Region ten jest różnie definiowany.Anatolia (tureckie Anadolu) – kraina, należąca do Turcji, na półwyspie Azja Mniejsza (którego jest synonimem), leżąca między Morzem Czarnym a Zatoką Aleksandretty.

Badania porównawcze języków indoeuropejskich (pochodzących od prajęzyka indoeuropejskiego) wskazują na stopniowe wyodrębnianie się poszczególnych współczesnych języków indoeuropejskich.

Zobacz też[ | edytuj kod]

  • ekspansja języków indoeuropejskich
  • archeogenetyka

    • Przypisy[ | edytuj kod]

    1. focus.pl: Udomowienie konia wcześniejsze. [dostęp 15.11.2010].
    Europa – część świata (określana zwykle tradycyjnym, acz nieścisłym mianem kontynentu), leżąca na półkuli północnej, na pograniczu półkuli wschodniej i zachodniej, stanowiąca wraz z Azją kontynent Eurazję.Języki indoeuropejskie – jedna z największych i najwcześniej odkrytych rodzin języków. Zalicza się do niej kilkaset spokrewnionych ze sobą języków współczesnych, używanych od kilku tysięcy lat w Europie, Indiach (stąd przymiotnik indoeuropejski) i południowo-zachodniej Azji. W czasach nowożytnych języki indoeuropejskie rozprzestrzeniły się na wszystkie kontynenty, głównie za sprawą angielskiego, hiszpańskiego i portugalskiego. Obecnie jako językami ojczystymi posługuje się nimi ok. 3 miliardy osób na całym świecie (co stanowi ok. 45% ziemskiej populacji).




    Warto wiedzieć że... beta

    Library of Congress Control Number (LCCN) – numer nadawany elementom skatalogowanym przez Bibliotekę Kongresu wykorzystywany przez amerykańskie biblioteki do wyszukiwania rekordów bibliograficznych w bazach danych i zamawiania kart katalogowych w Bibliotece Kongresu lub u innych komercyjnych dostawców.
    Ariowie (albo Indo-Irańczycy) – odłam ludów indoeuropejskich, który w III i II tysiącleciu p.n.e. zamieszkiwał Azję Środkową, by następnie rozprzestrzenić się na tereny Iranu i Indii.
    Język hiszpański (hiszp. idioma español, castellano) – język należący do rodziny romańskiej języków indoeuropejskich. Współczesne standardy literackie (z Hiszpanii i Ameryki hiszpańskojęzycznej) wywodzą się ze średniowiecznego języka kastylijskiego. Jeszcze dziś język hiszpański bywa nazywany kastylijskim, dla odróżnienia go od innych języków używanych w Hiszpanii (zob. niżej).
    Przez starożytny Iran należy rozumieć nie terytorium tożsame z dzisiejszym Iranem, ale tzw. Wielki Iran, wyodrębniany ze względu na wspólnotę kulturową i historyczną, a w starożytności przede wszystkim językową. W tej epoce obejmował on oprócz dzisiejszego Iranu także Azję Środkową po Syr-Darię, stepy dzisiejszej południowej Rosji i Ukrainy zamieszkane od VIII/VII wieku p.n.e. przez irańskich koczowników oraz zachodni i środkowy Afganistan łącznie z pakistańską częścią Beludżystanu. Należy jednak tutaj zauważyć że mieszkający na terenie Ukrainy Scytowie i Sarmaci znaleźli się już w V wieku p.n.e. pod silnym wpływem kultury greckiej i zaangażowani w sprawy europejskie zaczęli mieć odrębną od reszty Irańczyków historię.
    Przedindoeuropejski substrat językowy – grupa języków, używanych w Europie i Azji Przedniej przed przybyciem na te tereny ludów mówiących językami indoeuropejskimi – najstarsza znana warstwa językowa tych terenów. Na określenie substratu przedindoeuropejskiego używano dawniej nazwy języki azjanickie, współcześnie języki tej grupy dzieli się na mniejsze ligi, bądź rodziny językowe.
    Boliwia, Wielonarodowe Państwo Boliwia (hiszp. Bolivia, Estado Plurinacional de Bolivia) – państwo na kontynencie południowoamerykańskim. Graniczy z Brazylią na północy i wschodzie, Paragwajem i Argentyną na południu oraz z Chile i Peru na zachodzie. Państwo nie posiada dostępu do morza.
    Język praindoeuropejski – prajęzyk, czyli wspólny przodek języków indoeuropejskich, niezaświadczony bezpośrednio, ale częściowo zrekonstruowany za pomocą metody porównawczej. Istnieje szereg różnych hipotez na temat datowania i lokalizacji języka praindoeuropejskiego. Najdawniejsze języki indoeuropejskie – już znacznie zróżnicowane – znane są z pierwszej połowy II tysiąclecia p.n.e., a dane pośrednie wskazują, że rozpad wspólnoty indoeuropejskiej musiał nastąpić najpóźniej około 3000 p.n.e. Z kolei analiza odziedziczonego słownictwa pozwala przypuszczać, że społeczeństwo praindoeuropejskie istniało w okresie neolitu (przed upowszechnieniem się wytopu i obróbki metali) i że składało się z ludności rolniczo-pasterskiej.

    Reklama