Immunomodulacja
Żeń-szeń właściwy (Panax ginseng C.A. Meyer), nazywany także ginsengiem lub wszechlekiem – gatunek reliktowej byliny z rodziny araliowatych. Dziko występuje w północno-wschodnich Chinach, na północy Półwyspu Koreańskiego, w Japonii i wschodniej części Rosji (Kraj Nadmorski i zlewnia rzeki Ussuri). Nazwa rośliny na Zachodzie pochodzi od chińskiej nazwy "rénshēn" (人蔘) oznaczającej "człowieka-korzeń", co nawiązuje do kształtu kłącza. W większości języków europejskich żeń-szeń jest określany jako "ginseng" – łacińską transkrypcją chińskiej nazwy ustanowioną przez europejskich misjonarzy, którzy badali chińską medycynę i ziołolecznictwo. Polska nazwa "żeń-szeń" powstała na skutek błędnego odczytania transkrypcji rosyjskiej i stąd bierze się głoska "ń", nie występująca w języku chińskim.Grasica (łac. glandula thymus) to gruczoł znajdujący się w śródpiersiu przednim, tuż za mostkiem. Otoczony jest torebką łącznotkankową. Zbudowany jest z kory podzielonej na zraziki przegrodami łącznotkankowymi i z rdzenia wspólnego dla wszystkich zrazików kory. Zrąb tego narządu stanowią, w przeciwieństwie do innych narządów limfatycznych, komórki nabłonkowe pochodzenia endodermalnego. Charakterystycznymi cechami grasicy są: zjawisko inwolucji, czyli gromadzenia się w narządzie tkanki tłuszczowej żółtej, oraz występowanie w części rdzennej tzw. ciałek Hassala. Grasica produkuje hormony takie jak: tymozyna, THF, tymulina, tymostymulina.
Immunosupresja to hamowanie procesu wytwarzania przeciwciał i komórek odpornościowych przez różne czynniki zwane immunosupresorami, najczęściej farmakologicznie przez leki immunosupresyjne (w przeszłości przez promieniowanie rentgenowskie).
Immunomodulacja – proces stymulacji systemu immunologicznego za pomocą różnorodnych substancji, zwanych immunomodulatorami, mający na celu regulowanie odpowiedzi odpornościowej organizmu na infekcje o rozmaitej etiologii.
Poprzez immunomodulację rozumie się wzmacnianie odporności oraz czynności samonaprawczych organizmu, ale także ich osłabienie (immunosupresja) w razie nadmiernej reakcji immunologicznej. Dlatego też immunomodulatory jako substancje wywierające określony wpływ na system immunologiczny można podzielić na:
Wiele z nich ma działanie kompleksowe, a więc reguluje odpowiedź odpornościową organizmu na zakażenie. Immunomodulatory mają najszersze zastosowanie podczas sezonów zwiększonej podatności na infekcje górnych dróg oddechowych. W przypadku immunomodulacji ukierunkowanej na profilaktykę przeciwgrypową i przeciwprzeziębieniową ma miejsce wyłącznie jeden z wymienionych wyżej procesów, a więc aktywizacja ustrojowej odporności (immunostymulacja).
Stosowanie immunomodulatorów obok szczepień ochronnych jest jednym z głównych sposobów sztucznej immunizacji organizmu. Wspomagają one proces immunizacji czynnej, do której dochodzi poprzez kontakt z patogenami.
Źródła immunomodulacji[ | edytuj kod]
Immunomodulacja może zachodzić przy udziale substancji o pochodzeniu naturalnym lub przy zastosowaniu środków farmakologicznych. Do immunomodulatorów naturalnych zalicza się rośliny lecznicze, takie jak: jeżówka wąskolistna i jeżówka purpurowa, eleuterokok kolczasty, żeń-szeń, czosnek oraz inne substancje, jak kit pszczeli (propolis) i wyciąg z grasicy. Nie wszystkie z nich mają taką samą opinię w medycynie akademickiej, jednak są one uznawane za sposób na wzmocnienie układu odpornościowego „metodą domową”.
Na bazie substancji naturalnych produkuje się rozmaite środki apteczne o działaniu immunomodulującym. Przykładowo na bazie laktoferyny – naturalnego, multipotencjalnego białka obecnego w mleku karmiącej matki i zapewniającego przeciwbakteryjną ochronę noworodka – produkowany jest suplement diety ImmunoUp, który reguluje odpowiedź układu odpornościowego na patogeny. Innymi naturalnymi polisacharydami mającymi zdolność aktywizacji fagocytozy („pożerania” chorobotwórczych drobnoustrojów) są β-glukany, również obecne w tym środku.
Immunomodulacja za pomocą tych i innych preparatów może odegrać znaczącą rolę w lecznictwie i prewencji schorzeń zakaźnych, zwłaszcza w dobie narastającej oporności drobnoustrojów i zwiększonej liczby pacjentów z obniżoną reaktywnością układu immunologicznego.