Hugenoci
Noc św. Bartłomieja, zwana również krwawym weselem paryskim, a przez analogię do Nieszporów sycylijskich jutrznią paryską – potoczne określenie rzezi hugenotów (francuskich ewangelików reformowanych) w Paryżu, która miała miejsce w nocy 23 na 24 sierpnia 1572 roku. Nazwa wywodzi się od jednego z apostołów, św. Bartłomieja, którego święto liturgiczne obchodzone jest 24 sierpnia.Wojna religijna, inaczej święta wojna (łac. bellum sacrum) – wojna w głównej mierze motywowana przyczynami religijnymi.
Jan Kalwin, fr. Jean Cauvin albo również Jean Calvin (ur. 10 lipca 1509 w Noyon, zm. 27 maja 1564 w Genewie) – teolog, kaznodzieja, pisarz i organizator życia duchowego w Szwajcarii okresu reformacji. Twórca jednej z doktryn religijnych - ewangelicyzmu reformowanego, przyjętej przez kościoły ewangelicko-reformowane, prezbiteriańskie, a następnie przez część kongregacjonalnych, opierającej się głównie na predestynacji oraz symbolicznej, a nie realnej w odróżnieniu od poglądu powszechnie panującego w Kościele Katolickim, obecności Jezusa Chrystusa w Wieczerzy Pańskiej. Nazywany "teologiem par excellence"; "Arystotelesem Reformacji"; "Akwinatą Kościoła reformowanego"; "najbardziej chrześcijańskim mężem swej epoki" czy też "drugim patriarchą reformacji".
Hugenoci (fr. huguenots) – nazwa francuskich ewangelików reformowanych (potocznie nazywanych kalwinistami) w XVI i XVII wieku. Pochodzi ona od nazwiska przywódcy powstania w Genewie, Besançon Hugues'a.
Hugenoci pojawili się w latach 40. XVI wieku, gdy doktryna religijna Jana Kalwina przyciągnęła szereg warstw społecznych, przede wszystkim mieszczaństwo, część szlachty oraz możniejsze rody, jak Burbonów i Chatillonów. Pierwszy synod narodowy miał miejsce w 1559 roku – ogłoszono na nim zbiór zasad wiary (Confessio Gallicana) i utworzono jednolitą organizację kościelną. Po kilku latach, w 1562 roku, uzyskano swobodę religijną, ale ruch spotkał się z oporem dworu (zwłaszcza Katarzyny Medycejskiej), który dostrzegał w kalwinizmie zagrożenie dla władzy centralnej. Dwór został wsparty przez grupę feudałów katolickich (Liga Katolicka).
W 1572 roku wybuchła wojna religijna, w czasie której miały miejsce rzezie hugenotów, w tym największa rzeź w Paryżu – Noc św. Bartłomieja. W 1573 roku miało miejsce oblężenie La Rochelle.
Przywódca hugenotów Henryk, król Nawarry, gdy został królem Francji, wydał edykt nantejski (1598), który hugenotom przyznawał wolność wyznania. Zwalczali ich jednak kolejni władcy:
Spowodowało to likwidację protestantyzmu, zarówno jako organizacji kościelnej, jak i siły politycznej; rozwiązywanie zborów, banicje pastorów, przymusowe nawracanie na wiarę katolicką, wreszcie dragonady – wywołały w 1702 roku powstanie kamizardów. Hugenoci wyemigrowali w dużej części do Anglii, Prus, Szwajcarii i Niderlandów, czego skutkiem było osłabienie gospodarcze kraju.
W 1787 roku hugenoci odzyskali prawa cywilne, ale dopiero rewolucja 1789 r. i kodeks Napoleona przyniosły im pełne równouprawnienie z katolikami.
Potomkowie hugenotów we Francji są skupieni obecnie w Eglise Reformée de France. Liczy on około 300 000 wiernych w całej Francji.
Od 2000 działa w Warszawie Polskie Towarzystwo Hugenockie.
Nawiązania w kulturze[ | edytuj kod]
Noc św Bartłomieja zainspirowała również twórców kultury, do najbardziej znanych nawiązań opartych na tych wydarzeniach należą: opera Giacomo Meyerbeera Hugonoci, powieść Henryka Manna Młodość króla Henryka IV oraz wielokrotnie ekranizowana powieść Aleksandra Dumasa ojca – Królowa Margot. Wśród ekranizacji powieści Dumasa należy wymienić choćby film z 1994 roku pod tym samym tytułem, wyreżyserowany przez Patrice’a Chéreau.