Miasta z populacją hugenocką w królestwie francuskim w 1685 r.
Hugenoci (fr. huguenots) – nazwa francuskich ewangelików reformowanych (potocznie nazywanych kalwinistami) w XVI i XVII wieku. Pochodzi ona od nazwiska przywódcy powstania w Genewie, Besançon Hugues'a.
Hugenoci pojawili się w latach 40. XVI wieku, gdy doktryna religijna Jana Kalwina przyciągnęła szereg warstw społecznych, przede wszystkim mieszczaństwo, część szlachty oraz możniejsze rody, jak Burbonów i Chatillonów. Pierwszy synod narodowy miał miejsce w 1559 roku – ogłoszono na nim zbiór zasad wiary (Confessio Gallicana) i utworzono jednolitą organizację kościelną. Po kilku latach, w 1562 roku, uzyskano swobodę religijną, ale ruch spotkał się z oporem dworu (zwłaszcza Katarzyny Medycejskiej), który dostrzegał w kalwinizmie zagrożenie dla władzy centralnej. Dwór został wsparty przez grupę feudałów katolickich (Liga Katolicka).
Powstanie kamizardów (franc. la Guerre des camisards) – nazwa nadana powstaniu francuskich wyznawców kalwinizmu z górskiego masywu Sewennów (Cévennes) i wschodniej Langwedocji, którzy w latach 1702-1709 prowadzili powstańczą wojnę partyzancką przeciwko katolickim wojskom króla Francji.Katarzyna Medycejska, wł. Caterina Maria Romola di Lorenzo de’ Medici (ur. 13 kwietnia 1519 we Florencji, zm. 5 stycznia 1589 w Blois) – księżna z rodu włoskich Medyceuszy. Żona delfina, a następnie króla Francji Henryka II z dynastii Walezjuszów.
W 1572 roku wybuchła wojna religijna, w czasie której miały miejsce rzezie hugenotów, w tym największa rzeź w Paryżu – Noc św. Bartłomieja. W 1573 roku miało miejsce oblężenie La Rochelle.
Przywódca hugenotów Henryk, król Nawarry, gdy został królem Francji, wydał edykt nantejski (1598), który hugenotom przyznawał wolność wyznania. Zwalczali ich jednak kolejni władcy:
Ludwik XIII i reprezentujący go kardynał Richelieu (kolejne oblężenie La Rochelle w latach 1627–1628).
Ludwik XIV w 1685 roku odwołał edykt nantejski, wydając edykt z Fontainebleau.
Ludwik XIV Wielki, Król Słońce (ur. 5 września 1638 w Saint-Germain-en-Laye, zm. 1 września 1715 w Wersalu) – król Francji i Nawarry 1643–1715, syn Ludwika XIII, z dynastii Burbonów.Doktryna religijna – poglądy dotyczące natury i cech charakterystycznych sfery sacrum. Jeden z elementów systemu religijnego. Możne je podzielić na kilka aspektów:
Spowodowało to likwidację protestantyzmu, zarówno jako organizacji kościelnej, jak i siły politycznej; rozwiązywanie zborów, banicje pastorów, przymusowe nawracanie na wiarę katolicką, wreszcie dragonady – wywołały w 1702 roku powstanie kamizardów. Hugenoci wyemigrowali w dużej części do Anglii, Prus, Szwajcarii i Niderlandów, czego skutkiem było osłabienie gospodarcze kraju.
Katolicyzm – doktryna Kościoła chrześcijańskiego – jedna z dwóch grup Kościołów, obok Kościoła prawosławnego, powstałych w wyniku rozłamu w Kościele chrześcijańskim w 1054 (tzw. schizmy wschodniej). Jedna z największych grup wyznań chrześcijańskich, obok prawosławia i protestantyzmu oraz ogół zasad wiary i życia religijnego do których odwołuje się Kościół Kościół katolicki wraz z Kościołami wschodnimi pozostającymi z nim w pełnej jedności, wspólnoty tradycjonalistyczne, starokatolickie oraz część anglikańskich, liberalnych i niezależnych.Królestwo Nawarry zostało związane z Francją unią personalną w 1589, zaś w 1620 r. zostało formalnie włączona do Francji. Tytuł króla Nawarry zachował się jednak w tytulaturze francuskich władców, aż do obalenia monarchii w 1791. Został też przywrócony w okresie restauracji 1814-1830.
W 1787 roku hugenoci odzyskali prawa cywilne, ale dopiero rewolucja 1789 r. i kodeks Napoleona przyniosły im pełne równouprawnienie z katolikami.
Potomkowie hugenotów we Francji są skupieni obecnie w Eglise Reformée de France. Liczy on około 300 000 wiernych w całej Francji.
Od 2000 działa w Warszawie Polskie Towarzystwo Hugenockie.
Henryk IV Wielki (ur. 13 grudnia 1553 w Pau w Nawarze, zm. 14 maja 1610 w Paryżu) – król Nawarry od 1572 (jako Henryk III) i Francji od 1589 r., pierwszy z dynastii Burbonów, najmłodszej gałęzi Kapetyngów.Armand-Jean du Plessis de Richelieu (ur. 9 września 1585 w Paryżu, zm. 4 grudnia 1642 tamże) – francuski diuk, kardynał, pierwszy premier Francji.
Nawiązania w kulturze[ | edytuj kod]
Noc św Bartłomieja zainspirowała również twórców kultury, do najbardziej znanych nawiązań opartych na tych wydarzeniach należą: opera Giacomo Meyerbeera Hugonoci, powieść Henryka Manna Młodość króla Henryka IV oraz wielokrotnie ekranizowana powieść Aleksandra Dumasa ojca – Królowa Margot. Wśród ekranizacji powieści Dumasa należy wymienić choćby film z 1994 roku pod tym samym tytułem, wyreżyserowany przez Patrice’a Chéreau.
Królowa Margot (oryg. La Reine Margot) - dramat historyczny z 1994 roku w reżyserii Patrice Chéreau. Film powstał na podstawie powieści Aleksandra Dumas Królowa Margot z 1845 roku.Alexandre Dumas, ur. jako Dumas Davy de la Pailleterie (ur. 24 lipca 1802, zm. 5 grudnia 1870) – francuski pisarz i dramaturg, autor Hrabiego Monte Christo i Trzech muszkieterów.
- J. Warmiński, Hugenoci, [w:] Encyklopedia Katolicka, t. 6, Lublin 1993, kol. 1281-1282.
- J. Warmiński, Hugenoci, [w:] Encyklopedia Katolicka, t. 6, Lublin 1993, kol. 1282.
- J. Warmiński, Hugenoci, [w:] Encyklopedia Katolicka, t. 6, Lublin 1993, kol. 1283.
Linki zewnętrzne[ | edytuj kod]
Artykuł o Eglise Reformee de France, „Magazyn Semper Reformanda”
Protestantyzm – jedna z głównych gałęzi chrześcijaństwa, obok katolicyzmu i prawosławia, na którą składają się wyznania religijne powstałe na skutek ruchów reformacyjnych wewnątrz Kościoła rzymskokatolickiego rozpoczętych wystąpieniem Marcina Lutra w XVI wieku oraz ruchów przebudzeniowych w łonie macierzystych wyznań protestanckich w kolejnych stuleciach.Język francuski (fr. langue française lub français) – język pochodzenia indoeuropejskiego z grupy języków romańskich. Jako językiem ojczystym posługuje się nim ok. 80 mln ludzi: ok. 65 mln Francuzów, ok. 4,5 mln Belgów (czyli 42%), ok. 1,5 mln Szwajcarów (czyli 20%), a także ok. 8 mln mieszkańców kanadyjskich prowincji Québec, Ontario i Nowy Brunszwik. Ok. 201 milionów osób na całym świecie używa francuskiego jako języka głównego (oszacowanie z 2009 r. według Organisation mondiale de la Francophonie), a 72 miliony jako drugiego języka codziennego (w tym krajach Maghrebu). Wiele z tych osób mieszka w krajach, w których francuski jest jednym z języków urzędowych, bądź powszechnie używanych (54 kraje). Paradoksalnie, w Algierii, Maroku, i Tunezji, gdzie nie ma statusu języka urzędowego, jest bardziej rozpowszechniony niż w wielu krajach Czarnej Afryki, w których jest jedynym językiem urzędowym.
Warto wiedzieć że... beta
Library of Congress Control Number (LCCN) – numer nadawany elementom skatalogowanym przez Bibliotekę Kongresu wykorzystywany przez amerykańskie biblioteki do wyszukiwania rekordów bibliograficznych w bazach danych i zamawiania kart katalogowych w Bibliotece Kongresu lub u innych komercyjnych dostawców.
Szlachta (ze starodolnoniemieckiego Slahta; współcz. niem. Geschlecht) – wyższa warstwa społeczna, wywodząca się ze stanu rycerskiego w społeczeństwie feudalnym. Szlachta posiadała zespół przywilejów społecznych, z których najbardziej podstawowym był przywilej posiadania ziemi. Przynależność do szlachty łączyła się z obowiązkiem służby wojskowej.
Giacomo Meyerbeer (ur. 5 września 1791 w Tasdorf, zm. 2 maja 1864 w Paryżu) – niemiecki kompozytor operowy, najważniejszy twórca grand opéry, wolnomularz.
Heinrich Mann, Henryk Mann (ur. 27 marca 1871 w Lubece, zm. 11 marca 1950 w Santa Monica w Kalifornii), niemiecki pisarz, starszy brat Tomasza Manna.
Paryż (fr. Paris) – stolica i największa aglomeracja Francji, położona w centrum Basenu Paryskiego, nad Sekwaną (La Seine). Miasto stanowi centrum polityczne, ekonomiczne i kulturalne kraju. Znajdują się tu liczne zabytki i atrakcje turystyczne, co powoduje, że Paryż jest co roku odwiedzany przez ok. 30 milionów turystów.
Liga Katolicka (Liga Święta) – organizacja założona we Francji przez ród Gwizjuszów w 1576 do walki z protestanckimi hugenotami, dowodzonymi przez Henryka IV, króla Nawarry. Wspierana przez Hiszpanów i Państwo Kościelne opanowała w 1588 Paryż, zmuszając króla Henryka III Walezjusza do ucieczki. Liga rozwiązała się, gdy Henryk IV przeszedł w 1593 na katolicyzm.
Pastor (łac. pastor – pasterz) – w Kościołach protestanckich – duchowny, który pełni obowiązki duszpasterskie w zborze. Mianowany jest bądź przez organy centralne danego Kościoła (np. synod, generalną konferencję), bądź jest powoływany przez kongregację wiernych przez demokratyczny wybór.
