Horodenka (ukr. Городенка) – miasto i stolica rejonu w obwodzie iwanofrankowskim Ukrainy. Historycznie leży na Pokuciu.
1800: ponad 5 tys. mieszkańców;
1870: 8824 mieszkańców, w tym 4726 grekokatolików, 3157 żydów, 857 rzymskich katolików, 78 Ormian;
1880: 10227 mieszkańców;
1900: 11613 mieszkańców, w tym 4255 Żydów;
1921: 10054 mieszkańców, w tym 5390 Ukraińców, 3081 Żydów, 1571 Polaków;
1931: 12303 mieszkańców;
1939: 14 tys. mieszkańców, w tym 3750 Żydów;
1989: 12 600 mieszkańców
2013: 9386 mieszkańców.
Dawny polski herb Horodenki
Pierwsza pisemna wzmianka o Horodence jako wsi zamieszkanej przez rolników i rzemieślników pochodzi z 1195 roku. W XVI wieku w Horodence osiedlili się pierwsi Żydzi, w XVII wieku - pierwsi Ormianie. Po otrzymaniu z rąk króla Jana II Kazimierza Wazy w 1668 roku prawa magdeburskiego i uzyskaniu przywilejów w handlu i rzemiośle od Potockich w 1743 roku, Żydzi wygrali w mieście rywalizację z Ormianami.
Komisariat Straży Celnej „Horodenka” – jednostka organizacyjna Straży Celnej pełniąca służbę ochronną na granicy polsko-rumuńskiej w latach 1921–1928.Pogrom – tradycyjnie, w znaczeniu słownikowym tyle co „zadanie komuś klęski”, „rozgromienie” (np. wrogich wojsk), „unicestwienie”, „wybicie”. Współcześnie, za rosyjskim погром, słowo to jest używane najczęściej w odniesieniu do zbiorowych, brutalnych ataków na przedstawicieli mniejszości narodowych, a potocznie, zwłaszcza w języku publicystyki, bywa uogólniane jako wszelki grupowy akt przemocy skierowany przeciw jakiejś grupie narodowościowej lub religijnej, często połączony z niszczeniem własności jej członków (domów, miejsc pracy, miejsc kultu).
Pod panowaniem austriackim od 1772 r., początkowo w powiecie tyśmienickim cyrkułu halickiego, od 1786 r. w cyrkule zaleszczyckim, następnie jako miasto powiatowe. 22 maja 1862 r. doszło do wielkiego pożaru Horodenki, w wyniku którego doszczętnie spłonęło 21 domostw.
W II Rzeczypospolitej - stolica powiatu w województwie stanisławowskim.
I Liceum Ogólnokształcące im. Króla Władysława Jagiełły w Dębicy – dębickie liceum ogólnokształcące. Jest to najstarsza szkoła średnia w powiecie dębickim. Została założona w 1900 roku, a w obecnym budynku znajduje się od 1905 roku. Obecnie uczniów rekrutuje się do 8 klas o zróżnicowanych profilach. Szkoła od wielu lat cieszy się dużą renomą.Kapitan żeglugi wielkiej - najwyższy stopień w marynarce handlowej, oficer pokładowy, kierownik statku morskiego bez ograniczeń pojemnościowych (BRT) uprawiającego żeglugę wielką (międzynarodową).
W okresie międzywojennym Horodenka była siedzibą komisariatu Straży Celnej "Horodenka".
We wrześniu 1939 w miejscowości stacjonowały 216. i 217. eskadry bombowe. oraz 16 Eskadra Towarzysząca.
Podczas okupacji niemieckiej doszło do całkowitej zagłady Żydów w Horodence. 5 lipca 1941 (zajęcie miasta przez wojska węgierskie) ludność ukraińska urządziła pogrom polegający na grabieży mienia żydowskiego. Pierwszą masową egzekucję Żydów Horodenki przeprowadziło 4 grudnia 1941 gestapo z Kołomyi rozstrzeliwując 2,6 tys. ludzi, w tym 1 tys. dzieci, w lesie między wsiami Siemakowce i Michalcze. Między grudniem 1941 a wrześniem 1942 istniało w Horodence getto, do którego dosiedlono Żydów z sąsiednich miejscowości oraz Żydów węgierskich. Getto zlikwidowano drogą kolejnych egzekucji i deportacji. Ł.M. Sołowka ocenia, że w Horodence i okolicy zabito 3250 Żydów, pozostali w liczbie około 2 tys. zginęli w obozie śmierci w Bełżcu i w Kołomyi.
Kołomyja (ukr. Коломия) – miasto na zachodniej Ukrainie, w obwodzie iwanofrankiwskim, nad Prutem, siedziba rejonu kołomyjskiego. W 2001 roku liczyło ok. 62 tys. mieszkańców. Ośrodek przemysłu maszynowego, metalowego, lekkiego, spożywczego, drzewno-papierniczego. Miasto jest centrum huculskiej sztuki ludowej, znajduje się tu m.in. muzeum etnograficzne i muzeum pisanek.II Rzeczpospolita (II RP) – Rzeczpospolita Polska w latach 1918–1945, od odzyskania suwerenności państwowej w 1918 do wycofania uznania międzynarodowego dla Rządu RP na uchodźstwie w konsekwencji wykonania porozumień między mocarstwami wielkiej trójki na konferencji jałtańskiej w 1945.
25 marca 1944 miasto ponownie zajęła Armia Czerwona. W kwietniu i czerwcu 1944 Horodenka przeszła ciężkie bombardowania Luftwaffe, straty w ludziach wyniosły setki osób. W 1945 roku polska ludność miasta została ekspatriowana do Polski.
Podstrony: 1 [2] [3] [4]
Warto wiedzieć że... beta
MS Batory – polski statek pasażerski, transatlantyk. Jednostka bliźniacza MS Piłsudski. Statek wszedł do służby w 1936. Pływał do roku 1969; złomowany w 1971. Miał przydomek „Lucky Ship”.
Andrzej Tadeusz Betlej (ur. 26 października 1971 w Krakowie) – polski historyk sztuki, doktor habilitowany nauk humanistycznych, od 2016 dyrektor Muzeum Narodowego w Krakowie.
Prawo magdeburskie (prawo niemieckie; łac. Ius municipale magdeburgense, niem. Magdeburger Recht) – średniowieczne prawo miejskie wzorowane na prawie miasta Magdeburga. W 1035 Magdeburg otrzymał patent nadający miastu prawo do handlu i zjazdów. Prawo to spisane zostało w 1188 stając się wzorcem dla podobnych regulacji wielu miast środkowoeuropejskich.
Obertyn - osiedle typu miejskiego na Ukrainie, obwód iwanofrankiwski rejon tłumacki, leży pomiędzy Iwano-Frankiwskiem a Kołomyją, do 17 września 1939 siedziba gminy wiejskiej Obertyn w powiecie horodeńskim województwa stanisławowskiego.
Kraków (łac. Cracovia, niem. Krakau) – miasto na prawach powiatu w południowej Polsce, siedziba władz województwa małopolskiego, drugie w kraju pod względem liczby mieszkańców i pod względem powierzchni.
Miejscowość – w Polsce w ujęciu ustawowym jednostka osadnicza lub inny obszar zabudowany odróżniający się od innych miejscowości odrębną nazwą, a przy jednakowej nazwie, odmiennym określeniem ich rodzaju. Natomiast w celach statystycznych, przy ustalaniu wykazu nazw miejscowości oraz nazw ich cześci integralnych przyjęto, że terminem tym określa się każde skupisko ludności, niezależnie od liczby zabudowań i gęstości zabudowy i liczby ludności; przy czym miejscowość musi się odróżniać od innych skupisk (szczególnie sąsiednich) odrębną nazwą urzędową, a przy nazwie identycznej, odmiennym określeniem skupiska (np. wieś, kolonia, osada itp.).
Powstanie listopadowe, wojna polsko-rosyjska 1830-1831 – polskie powstanie narodowe przeciw Rosji, które wybuchło w nocy z 29 listopada na 30 listopada 1830, a zakończyło się 21 października 1831. Zasięgiem swoim objęło Królestwo Polskie i część ziem zabranych (Litwę, Żmudź i Wołyń).
