Hormon adrenokortykotropowy
Lek – każda substancja, niezależnie od pochodzenia (naturalnego lub syntetycznego), nadająca się do bezpośredniego wprowadzana do organizmu w odpowiedniej postaci farmaceutycznej w celu osiągnięcia pożądanego efektu terapeutycznego, lub w celu zapobiegania chorobie, często podawana w ściśle określonej dawce. Lekiem jest substancja modyfikująca procesy fizjologiczne w taki sposób, że hamuje przyczyny lub objawy choroby, lub zapobiega jej rozwojowi. Określenie lek stosuje się też w stosunku do substancji stosowanych w celach diagnostycznych (np. metoklopramid w diagnostyce hiperprolaktynemii) oraz środków modyfikujących nie zmienione chorobowo funkcje organizmu (np. środki antykoncepcyjne).Sekwencja aminokwasów, struktura pierwszorzędowa białka, struktura pierwotna białka – pierwszy poziom organizacji, na którym można opisać budowę białka. Opisuje liniowy układ aminokwasów w łańcuchu polipeptydowym zgodny z kodem genetycznym.
Kora mózgu - struktura mózgu, w części kresomózgowia, zbudowana z istoty szarej, którą stanowią komórki neuronów. Jest największą częścią płaszcza, pokrywa obydwie półkule kresomózgowia. Tworzy ją około 10 mld komórek nerwowych ułożonych w sześciu warstwach o różnej grubości. Dominują w niej komórki piramidalne (najbardziej charakterystyczne dla kory), gwiaździste (głównie w czwartej warstwie) oraz wrzecionowate (w najgłębszej warstwie kory). Kora mózgu osiąga grubość do 4,5 mm. Jest bardzo silnie pofałdowana, dzięki czemu przy mniejszej objętości posiada większą powierzchnię czynną - 2 500 cm u człowieka , co odpowiada powierzchni kuli o średnicy 28 cm.
Hormon adrenokortykotropowy (kortykotropina, skrót: ACTH) – hormon peptydowy przysadki mózgowej, zaliczany do hormonów tropowych. Pobudza korę nadnerczy do wydzielania kortykosteroidów, mineralokortykoidów (w nieznacznym stopniu) oraz androgenów.
Jest zbudowany z pojedynczego łańcucha polipeptydowego zawierającego 39 aminokwasów w sekwencji:
ACTH syntetyzowany jest przez komórki przedniego płata przysadki mózgowej w odpowiedzi na wzrost poziomu kortykoliberyny (CRH) we krwi – jest to najważniejszy czynnik pobudzający uwalnianie ACTH. Jego biologiczny okres półtrwania wynosi około 10 minut. Hamowanie wydzielania ACTH i CRH następuje na zasadzie sprzężenia zwrotnego. Na jego wydzielanie ma wpływ również układ nerwowy, głównie kora mózgu i podwzgórze. Wzrost stężenia ACTH we krwi jest jedną z pierwszych reakcji organizmu na stres. Hormon ten wpływa pośrednio na gospodarkę białkową, węglowodanową i mineralną organizmu.
Hormon ten hamuje proliferację komórek. Wykazuje ponadto działanie przeciwzapalne oraz przeciwalergiczne. Jest wykorzystywany m.in. w leczeniu choroby Addisona (niewydolności kory nadnerczy). Może powodować różne reakcje uboczne, np.: obrzęki spowodowane zaburzeniem gospodarki mineralnej, zaburzenia krążenia, odczyny alergiczne, wzrost ciśnienia tętniczego oraz ponadnormalny spadek pH soku żołądkowego. Czasami stosuje się jego syntetyczną wersję (np. Synacten).
Przypisy[ | edytuj kod]
- ↑ Mała encyklopedia medycyny. Wyd. IV. T. I: A–G. Warszawa: PWN, 1988, s. 14–15. ISBN 83-01-08835-4.
- ↑ Wielka encyklopedia zdrowia. Wojciech Twardosz (red.). T. I: Ab–Az. Poznań: Wydawnictwo HORYZONT, 2002, s. 21. ISBN 83-89242-01-X.
Przeczytaj ostrzeżenie dotyczące informacji medycznych i pokrewnych zamieszczonych w Wikipedii.