Hippocentaurus
Ewaryst Andrzej Kuropatnicki herbu Nieczuja (ur. 26 października 1734 w Obrowcu, zm. 21 lutego 1788 w Tarnowcu) – hrabia, kasztelan buski, bełski, nieprzeciętna osobowość oświecenia: geograf i heraldyk, fundator renowacji kościoła w Lipinkach, mieszkaniec Lipinek, bibliofil, autor książek o Galicji i o uzdrowiskach oraz "Wiersza nad śmiercią Kajetana Sapiehy poległego 23 maja 1771 r. pod Lanckoroną".Herbowni (klejnotni, współherbowni) - osoby i rodziny posługujące się tym samym herbem, lub jego odmianą, staropolskie określenie rodu herbowego.
Herb szlachecki – charakterystyczny znak rodowy ustalony według określonych reguł heraldycznych. W założeniu jest znakiem niepowtarzalnym, jednak może się nim posługiwać – w heraldyce polskiej – wiele rodów tzw. herbownych, tworzących w konsekwencji charakterystyczny dla polskiej heraldyki ród herbowy, grupujący rodziny czasem ze sobą wcale niespokrewnione. Wynika to m.in. z historii kształtowania się w Polsce stanu szlacheckiego, zachowującego tradycję przynależności do dawnych wielkich rodów lub klanów, także z praktyki przyjmowania jednego herbu przez rodziny niespokrewnione, ale służące w jednej chorągwi, a także w pewnym stopniu z prawnej możliwości tzw. adopcji herbowej osoby nobilitowanej przez jej szlacheckiego patrona należącego do genealogicznej linii danego rodu herbowego. Tylko polskim zwyczajem jest fakt, że różne rodziny szlacheckie mogą pieczętować się takim samym herbem. Rodziny te nawet nie są lub nie muszą być ze sobą skoligacone. Gdzie indziej herb jest własnością tylko jednej rodziny i tylko dla niej jest jej godłem, pieczęcią i znakiem. Dlatego zmiana koloru tła lub inności tego samego wizerunku powoduje powstanie innego herbu, jednak w Polsce jest to tylko inna odmiana herbu już istniejącego. Wywodzi się to z polskiego średniowiecznego systemu prowadzenia wojen i bitew, zwanego systemem chorągwi. Tym samym rycerze jednej chorągwi zwykle używali jej godła i nosili takie same herby. Stąd wiele rodzin szlacheckich w Polsce ma podobne lub identyczne herby. Często towarzyszyła temu formalna odmiana herbu. Praktyka ta została z czasem zakazana. W innych krajach europejskich dany herb przysługuje tylko jednej rodzinie. Choć znane są też sytuacje, gdy grupa rodzin noszących różne nazwiska odmiejscowe od różnych włości, ale wspólnego pochodzenia, nosi herby identyczne lub podobne, jak w Polsce. W średniowieczu wymagane było nawet wyróżnianie herbów poszczególnych członków rodziny, przez dodawanie specjalnych oznaczeń, bordiur itp. Ten zwyczaj przetrwał w heraldyce brytyjskiej. Charakterystycznym przykładem jest tu herb Księcia Walii, różniący się od herbu królewskiego nałożonym na tarczę kołnierzem turniejowym. W Polsce takie odróżnianie herbów osobistych było stosowane u zarania naszej heraldyki, przyczyniając się m.in. do powstawania odmian herbowych.
Hippocentaurus, Hipocentaurus, Hipocentaur, Kitaurus – herb szlachecki.
Opis autorstwa Kuropatnickiego Na tarczy ma być pół Człowieka nagiego od głowy do pasa; od pasa koń, zamiast ogona wąż, głowę podniesioną ma ku owemu Człowiekowi. Lecz i Człowiek obrócony, albo nakręcony do węża, z łuku naciągnionego obyma rękami strzela strzałą w pysk wężowi, jednak jeszcze z łuku strzała nie wypuszczona, w Hełmie trzy pióra Strusie, w jakim polu nic niemasz.
Jan Aleksander Gorczyn pisał, że jest to herb rzymski. Mieli go ze sobą przywieźć na Litwę Rzymianie i dlatego go tam mało nie wszystkie domy co przednieysze używało. Według Kuropatnickiego herb z Włoch do Polski przyniesiony.
Poniższa lista herbownych nie ma charakteru kompletnego. Pełen spis nazwisk nigdy nie istniał. Występowanie na liście nazwiska nie musi oznaczać że konkretna rodzina pieczętowała się herbem Hippocentaurus. Często te same nazwiska są własnością wielu rodzin reprezentujących wszystkie stany dawnej Rzeczypospolitej, tj. chłopów, mieszczan, szlachtę.
Aleksandowicz, Bachcza, Bachuz, Bortko, Dannemark, Dorszprung, Dowmont, Dubrawski, Dubrowicki lub Dubrownicki, Dydziel lub Dydziul, Ejmuntowicz, Eymuntowicz, Gałagan, Giecewicz, Gieczewski, Giedgowt, Giedowt, Giedroyć, Giedruś, Giezgowt, Ginwił(ł), Gogul, Goitus, Gojtus, Holszański, Hornostaj(ski), Hurynowicz, Jamont(owicz), Jurażyc, Kamieński, Katank, Konjugowicz, Kozłowicz, Kulwiec, Kulwieć, Lebiedziowski, Lickiewicz, Lutyn, Mickiewicz, Micko(wicz), Mieciecki, Mieciński, Mizgayłło, Nielub, Ostyk(owicz), Paliszewski, Płaskowski, Polewicz, Polewicz-Jamont, Pukielewicz, Rakiewicz, Rodkiewicz, Rukiewicz, Rukowicz, Rutkiewicz-Dowmont, Ruykiewicz, Siesicki, Sołowiej(y), Strawiński, Suchta, Szawelski, Szemiot, Szerejko(wicz), Szołomicki, Świrski, Talmont(owicz), Trabski, Urmowski, Utenus(z)owicz, Wiaze(ie)mski lub Wiazeński, Wittort, Wojn, Wołożyński, Zdanowicz, Żdan, Żdanowicz, Żywibunt
Herbem Hippocentaurus pieczętuje się gmina Lutomiersk.
Przypisy[ | edytuj kod]
- ↑ "Wiadomość o kleynocie szlacheckim oraz herbach domów szlacheckich w Koronie Polskiey i Wielkim Xięstwie Litewskim", Ewaryst Andrzej hrabia Kuropatnicki, Nakładem i drukiem Michała Grölla, Warszawa 1789 r.