• Artykuły
  • Forum
  • Ciekawostki
  • Encyklopedia

    • Hellada

    Przeczytaj także...
    Język grecki, greka (starogr. dialekt attycki Ἑλληνικὴ γλῶττα, Hellenikè glõtta; nowogr. Ελληνική γλώσσα, Ellinikí glóssa lub Ελληνικά, Elliniká) – język indoeuropejski z grupy helleńskiej, w starożytności ważny język basenu Morza Śródziemnego. W cywilizacji Zachodu zaadaptowany obok łaciny jako język terminologii naukowej, wywarł wpływ na wszystkie współczesne języki europejskie, a także część pozaeuropejskich i starożytnych. Od X wieku p.n.e. zapisywany jest alfabetem greckim. Obecnie, jako język nowogrecki, pełni funkcję języka urzędowego w Grecji i Cyprze. Jest też jednym z języków oficjalnych Unii Europejskiej. Po grecku mówi współcześnie około 15 milionów ludzi. Język grecki jest jedynym językiem z helleńskich naturalnych, który nie wymarł.Grecy – naród pochodzenia indoeuropejskiego. Tworzące go plemiona dotarły na tereny Grecji w II tysiącleciu p.n.e.
    Grecja (gr. Ελλάδα Elláda, IPA: [e̞ˈlaða] lub Ελλάς Ellás, IPA: [e̞ˈlas]), Republika Grecka (Ελληνική Δημοκρατία Ellinikí Dimokratía, IPA: [e̞ˌliniˈci ðimo̞kraˈtiˌa]) – kraj położony w południowo-wschodniej części Europy, na południowym krańcu Półwyspu Bałkańskiego. Graniczy z czterema państwami: Albanią, Macedonią Północną i Bułgarią od północy oraz Turcją od wschodu. Ma dostęp do czterech mórz: Egejskiego i Kreteńskiego od wschodu, Jońskiego od zachodu oraz Śródziemnego od południa. Grecja ma dziesiątą pod względem długości linię brzegową na świecie, o długości 14880 km. Poza częścią kontynentalną, w skład Grecji wchodzi około 2500 wysp, w tym 165 zamieszkałych. Najważniejsze to Kreta, Dodekanez, Cyklady i Wyspy Jońskie. Najwyższym szczytem jest wysoki na 2918 m n.p.m. Mitikas w masywie Olimpu.

    Hellada (gr. Ελλάδα, Elláda, a także Ελλάς, Ellás) – ogólna nazwa starożytnej Grecji. Pierwotnie tą nazwą określano ziemie na południu Tesalii, zamieszkane przez plemię Hellenów. Mianem Hellenów zaczęto określać w czasach pohomeryckich wszystkich Greków, a Helladą zasiedlane przez nich ziemie.

    Język nowogrecki, język grecki nowożytny, greka nowożytna, demotyk(a) (nowogr. η Ελληνική γλώσσα, i Ellinikí glóssa; τα Ελληνικά, ta Elliniká) – język indoeuropejski, używany współcześnie w Grecji (ok. 11 mln mówiących) i na Cyprze (ok. 750 tys.). Jest on jednocześnie językiem urzędowym tych państw (na Cyprze obok tureckiego).Homer (st.gr. Ὅμηρος, Hómēros, nw.gr. Όμηρος) (VIII wiek p.n.e.) – grecki pieśniarz wędrowny (aojda), epik, śpiewak i recytator (rapsod). Uważa się go za ojca poezji epickiej. Najstarszy znany z imienia europejski poeta, który zapewne przejął dziedzictwo długiej i bogatej tradycji ustnej poezji heroicznej. Do jego dzieł zalicza się eposy: Iliadę i Odyseję. Grecka tradycja widziała w nim również autora poematów heroikomicznych Batrachomyomachia i Margites oraz Hymnów homeryckich. Żaden poeta grecki nie przewyższył sławą Homera. Na wyspach Ios i Chios wzniesiono poświęcone mu świątynie, a w Olimpii i Delfach postawiono jego posągi. Pizystrat wprowadził recytacje homeryckich poematów na Panatenaje.

    Określenie helleński bywa czasem stosowane w języku polskim także w odniesieniu do Grecji nowożytnej. Jest to możliwe w sytuacjach, gdy kontekst wskazuje na stylizację lub świadome kreowanie wizerunku poprzez nawiązanie do antycznych tradycji. W odniesieniu do współczesnej Grecji w języku polskim stosowana była dawniej także nazwa Hellas.

    Epoka hellenistyczna – okres w dziejach regionu Morza Śródziemnego i Bliskiego Wschodu (zwłaszcza obszarów znajdujących się pod greckim panowaniem), którego początek wyznacza śmierć Aleksandra Wielkiego w 323 roku p.n.e., a koniec rzymskie podboje zakończone zajęciem ptolemejskiego Egiptu w 30 roku p.n.e. Niekiedy zwany hellenizmem, lub epoką aleksandryjską.Tesalia (gr. Θεσσαλία - trl. Thessalía) – kraina historyczna i region administracyjny współczesnej Grecji położona nad Morzem Egejskim na południe od Macedonii.

    W języku nowogreckim nazwa Elláda odnosi się głównie do współczesnego państwa greckiego. Dla odróżnienia czasów starożytnych w nowogreckim używa się określenia Αρχαία Ελλάδα (trb. Archea Ellada – „starożytna Grecja”). Przymiotnik „helleński” i określenie „hellenizm” w znaczeniach nowożytnych mogą być jednak też stosowane dla opisu zjawisk (w tym współczesnych nam), silnie związanych z grecką kulturą, tradycją lub narodowością, mimo braku ich związku z grecką państwowością lub historycznie greckim obszarem geograficznym.

    Transkrypcja – w językoznawstwie system zapisu głosek danego języka za pomocą symboli graficznych (inaczej pisownia fonetyczna) lub system fonetycznej konwersji innego pisma. W szczególności może służyć do zapisu wyrazów jednego języka w formie pozwalającej łatwo odtworzyć brzmienie osobie go nie znającej – głoski jednego języka oddaje się wtedy znakami pisma innego języka, przy czym danej głosce nie zawsze musi odpowiadać tylko jeden znak, a niektóre znaki mogą być używane na oznaczanie kilku różnych głosek w języku wyjściowym. Transkrypcja taka zorientowana jest na odbiorcę posługującego się jednym, określonym językiem.Starożytna Grecja – cywilizacja, która w starożytności rozwijała się w południowej części Półwyspu Bałkańskiego, na wyspach okolicznych mórz (Egejskiego, Jońskiego), wybrzeżach Azji Mniejszej, a później także w innych rejonach Morza Śródziemnego. Starożytna Grecja uważana jest za kolebkę cywilizacji zachodniej. Grecka kultura, sztuka, mitologia, filozofia, nauka zostały za pośrednictwem Rzymian przekazane Europie i wywierały na jej mieszkańców ogromny wpływ w różnych okresach dziejów.

    We współczesnej polszczyźnie spotykanym niekiedy nieporozumieniem jest stosowanie terminu „helleński” w odniesieniu do epoki hellenistycznej, gdyż wyznacza to dwie zupełnie różne cezury czasowe.

    Przypisy[ | edytuj kod]

    1. Przykładem Helleński Instytut Prawa Międzynarodowego (Dz. Ustaw nr 64, poz. 273, s. 1204 – Oświadczenie rządowe z dn. 17 stycznia 1994).
    2. Wyjaśnienie PWN – np. „Helleńska Federacja Hotelarska”.
    3. K. Zierhoffer, Z. Zierhofferowa: Nazwy geograficzne Europy w języku polskim. Dziedzictwo i współczesność. Poznań: Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza, 2011.
    4. Georgios Kontogiorgis: Hellenizm, chrześcijaństwo, ekumena i świat współczesny (wykład) [1]; emisja publicznej stacji Attica TV, 1 listopada 2017, 20:15.




    Reklama

    Czas generowania strony: 0.641 sek.