Halina Gallowa, właśc. Jadwiga Halina Gall z domu Kacicka (ur. 14 września 1890 w Warszawie, zm. 9 maja 1974 w Krakowie) – polska aktorka, reżyser teatralny, pedagog; druga żona reżysera i scenografa Iwona Galla.

Życiorys[ | edytuj kod]

Uczęszczała do szkoły wiejskiej w Wilkowicach koło Białej Śląskiej (obecnie Bielsko-Biała), a następnie do gimnazjum Stefanii Tołwińskiej w Warszawie oraz na kursy handlowe. Od 1912 uczyła się w Klasie Dramatycznej przy Warszawskim Towarzystwie Muzycznym, a po jej ukończeniu w 1914 została zaangażowana do Teatru Polskiego w Warszawie, gdzie od czerwca występowała w epizodach. W sezonie 1914/15 początkowo nadal pozostawała w zespole Teatru Polskiego, następnie wyjechała do Rosji. W lutym i marcu 1915 występowała w zespole Aleksandra Zelwerowicza w Petersburgu. Jesienią 1915 przeniosła się do Moskwy, gdzie występowała w zespole pod kierownictwem Bronisława Skąpskiego, a w pierwszej połowie 1916 w Teatrze Polskim Arnolda Szyfmana. Pracowała tam wraz z Mieczysławem Limanowskim nad Dziadami. Zetknęła się wtedy z Konstantym S. Stanisławskim i otrzymała od niego propozycję wstąpienia do jego Studia MChAT.

Od 1916 do końca wojny przebywała w Kijowie, do 1918 występowała tam w Teatrze Polskim pod dyrekcją Franciszka Rychłowskiego, a od 21 kwietnia do 30 czerwca 1918 w Nowym Teatrze Polskim, gdzie współpracowała z Juliuszem Osterwą.

W latach 1919–23 była aktorką Teatru im. Słowackiego w Krakowie. W lipcu 1921 wyszła za mąż za Iwona Galla, lecz dopiero w dru­giej połowie 1922 zaczęła używać na scenie nazwiska męża.

Halina Gallowa i Stefan Martyka w jednej ze scen sztuki "Mecz małżeński" wystawionej w Teatrze Miejskim Kameralnym w Częstochowie

W latach 1923–29, wraz z mężem, wchodziła w skład zespołu Reduty, najpierw w Warszawie, potem w Wilnie. Od 1923 rozpoczęła także pracę pedagogiczną w Instytucie Reduty. Od 1929 zaczęła także reżyserować (m.in. teatr „Jaskółka” w Warszawie, objazdowy Wołyński Teatr Wojewódzki z siedzibą w Łucku), nadal będąc aktorką. Z Redutą współpracowała nawet wtedy, gdy zatrudniona była głównie w teatrach kierowanych przez męża – Teatr Miejski Kameralny w Częstochowie (1932–35), Teatr im. Wojciecha Bogusławskiego w Kaliszu (1936–38).

Okres okupacji spędziła w Warszawie. W 1941, po zamachu na aktora-kolaboranta Igona Syma, razem z grupą kilkunastu innych osób związanych z teatrem, została aresztowana i więziona jako zakładniczka na Pawiaku. Po zwolnieniu pracowała m.in. jako kelnerka i magazynierka w restauracji i pomocnica w szpitalu. W latach 1941–44 prowadziła wraz z mężem tajne Studio Dramatyczno-Teatralne. Po upadku powstania Gallowie opuścili Warszawę i ponownie przybyli do Krakowa. W sezonie 1945/46 Halina Gallowa występowała w Starym Teatrze.

W latach 1946–49 była aktorką i reżyserem prowadzonego przez męża Teatru Wybrzeże w Gdyni, w latach 1949–52 była aktorką Teatru im. Jaracza w Łodzi (także pod dyrekcją męża), później krótko w tamtejszym Teatrze Powszechnym. Od 1953 związała się z Krakowem, gdzie w latach 1953–55 była aktorką i reżyserem w Teatrze Młodego Widza. Jednocześnie w sezonie 1954/55 współpracowała z Teatrem Nurt w Nowej Hucie, w którym sprawowała opiekę reżyserską, prowadziła też studio aktorskie. Następnie była aktorką Starego Teatru (1955–64) i profesorem PWST (1953–68). W 1964 przeszła na emeryturę.

Zarówno przed wojną, jak i po wojnie występowała w Teatrze Polskiego Radia. Była członkiem zasłużonym ZASP.

Zmarła 9 maja 1974 w Krakowie i została pochowana w Alei Zasłużonych na Cmentarzu Rakowickim.

Działalność pedagogiczna[ | edytuj kod]

Była wybitnym pedagogiem, specjalizowała się w nauce dykcji i recytacji. W latach 1923–39 wykładała w Instytucie Reduty w Warszawie, a potem w Wilnie. Od 1945 uczyła w Studiu Dramatycznym Galla w Krakowie, a w latach 1946–49 w tymże Studiu w Gdyni. W latach 1949–53 wykładała w PWSA w Łodzi, a w 1953–68 w PWSA (i PWST) w Krakowie. Po przejściu na emeryturę uczyła też w krakowskiej PWSM.