Hala - pasterstwo
Przeczytaj także...
Połonina – nazwa zbiorowisk muraw alpejskich i subalpejskich wykształconych ponad górną granicą lasu w Karpatach Wschodnich, w Polsce najczęściej wiązana z Bieszczadami. Połonina jest wyrazem wschodniosłowiańskim (zachodniosłowiańska forma brzmiałaby płonina), i oznacza miejsce płone – puste, nieużyteczne, tj. nienadające się do uprawy roli. W językach południowosłowiańskich (m.in. słoweńskim i bułgarskim) słowo planina oznacza góry.Ciemniak (słow. Temniak, 2096 m n.p.m.) – najdalej na zachód wysunięty szczyt należący do masywu Czerwonych Wierchów w Tatrach Zachodnich. Słowackie źródła podają wysokość 2090 m.
Europa Środkowa – region położony pomiędzy różnie definiowanymi Europą Zachodnią i Europą Wschodnią. Europa Północna, Południowa i Południowo-Wschodnia również wpływają na zakres tego pojęcia, w zależności od ujęcia ich granic. Pojęcie rozumiane jest różnie w zależności od okresu historycznego.
Połonina – nazwa zbiorowisk muraw alpejskich i subalpejskich wykształconych ponad górną granicą lasu w Karpatach Wschodnich, w Polsce najczęściej wiązana z Bieszczadami. Połonina jest wyrazem wschodniosłowiańskim (zachodniosłowiańska forma brzmiałaby płonina), i oznacza miejsce płone – puste, nieużyteczne, tj. nienadające się do uprawy roli. W językach południowosłowiańskich (m.in. słoweńskim i bułgarskim) słowo planina oznacza góry.Ciemniak (słow. Temniak, 2096 m n.p.m.) – najdalej na zachód wysunięty szczyt należący do masywu Czerwonych Wierchów w Tatrach Zachodnich. Słowackie źródła podają wysokość 2090 m.
Europa Środkowa – region położony pomiędzy różnie definiowanymi Europą Zachodnią i Europą Wschodnią. Europa Północna, Południowa i Południowo-Wschodnia również wpływają na zakres tego pojęcia, w zależności od ujęcia ich granic. Pojęcie rozumiane jest różnie w zależności od okresu historycznego.
Hale w Niżnych Tatrach
Hala – obszar nadający się do wypasu, położony w górach.
Termin ten stosuje się dla Alp i gór Europy Środkowej. Hale występują na właściwym piętrze halnym, powyżej piętra kosodrzewiny, ale także niżej, na sztucznie otrzymanych w wyniku działalności człowieka terenach powstałych po wyrębie lub wypaleniu kosodrzewiny lub lasu.
W rozumieniu pasterskim i gospodarczym w Tatrach, zarówno polskich, jak i słowackich, hala obejmowała cały należący do jednego właściciela, lub grupy właścicieli obszar nadający się do wypasu, często też od niego brała swoją nazwę, np. Hala Skupniowa, Hala Gąsienicowa. Oprócz właściwego piętra halnego należały do niej także polany, płaśnie, równie, upłazy, piarżyska, obszary zarośnięte kosodrzewiną, a nawet las znajdujący się na jej obszarze. Tak rozumiane hale sięgały od regla dolnego po szczyty gór. Np. Hala Upłaz ciągnęła się od wysokości nieco ponad 1000 m n.p.m. aż po szczyt Ciemniaka. Podobne też było znaczenie pojęcia hala w całych polskich i słowackich Karpatach.
Tatry (514.5, słow. Tatry, niem. Tatra, węg. Tátra) – najwyższe pasmo w łańcuchu Karpat, również najwyższe między Alpami a Uralem i Kaukazem. Są częścią Łańcucha Tatrzańskiego, w Centralnych Karpatach Zachodnich.
Piarg – rodzaj rumowiska skalnego. Jest to nagromadzenie u podnóża stoku ostrokrawędzistych okruchów skalnych, które odpadły od stromego zbocza górskiego, głównie w wyniku procesów wietrzenia fizycznego. Piargi często występują w postaci stożka piargowego u wylotów żlebu. Słowo piarg pochodzi z gwary podhalańskiej. W taternictwie używa się określenia ruchomy piarg, oznaczającego taki piarg, który podczas chodzenia po nim obsuwa się pod stopami.
Zobacz też[ | edytuj kod]
Przypisy[ | edytuj kod]
- Władysław Szafer: Tatrzański Park Narodowy. Zakład Ochrony Przyrody PAN, 1962.
- Zofia Radwańska-Paryska, Witold Henryk Paryski: Wielka encyklopedia tatrzańska. Poronin: Wyd. Górskie, 2004. ISBN 83-7104-009-1.
Piętro halne, zwane też piętrem alpejskim – obszar występowania łąk wysokogórskich zwanych halami. Panuje tu klimat umiarkowanie zimny. Poniżej znajduje się piętro kosówki a powyżej piętro turni. W Polsce piętro alpejskie występuje tylko w Tatrach, Karkonoszach i na Babiej Górze. W Tatrach położone jest mniej więcej pomiędzy 1800 m n.p.m., a 2300 m n.p.m., na Babiej Górze i w Karkonoszach znajduje się niżej – w Karkonoszach na wysokości 1450-1603 m n.p.m. i obejmuje głównie szczyty Śnieżki i Wielkiego Szyszaka.Hala Upłaz – dawna hala pasterska na Czerwonych Wierchach w Tatrach Zachodnich. Obejmowała północno-zachodnią grań Ciemniaka, Kozi Grzbiet oraz Czerwony Grzbiet. Wypasano je aż po szczyty Ciemniaka i Małołączniaka, a także znajdujące się pod nimi zawieszone dolinki: Litworową i Mułową.
Warto wiedzieć że... beta
Pastwisko – rodzaj użytków zielonych porośniętych głównie wieloletnimi trawami, których wegetacja trwa niezależnie od tego, czy są to tereny uprawowe, czy też nieużytki.
Niżne Tatry (514.91; słow. Nízke Tatry, węg. Alacsony-Tátra, niem. Niedere Tatra) – pasmo górskie w Karpatach Zachodnich, na terenie Słowacji. Jego najwyższym szczytem jest Dziumbier (Ďumbier, 2043 m n.p.m.). Na terenie Niżnych Tatr utworzono największy park narodowy na Słowacji – Park Narodowy Niżne Tatry.
Alpy (fr. Alpes, niem. Alpen, wł. Alpi, słoweń. Alpe, ret. Alps) – najwyższy łańcuch górski Europy, ciągnący się łukiem od wybrzeża Morza Śródziemnego po dolinę Dunaju w okolicach Wiednia. Łańcuch ma długość około 1200 km, szerokość od 150 do 250 km i zajmuje powierzchnię około 220 tys. km².
Płaśń lub płaśnia – w taternictwie jest to rodzaj tarasu – płaskie lub nieco tylko pochyłe miejsce na skalnej ścianie, w żlebie, lub na grani, o nieregularnym zwykle kształcie. Płaśń może być skalista, piarżysta lub trawiasta.
Zofia Radwańska-Paryska (ur. 3 maja 1901 w Warszawie, zm. 24 października 2001 w Zakopanem) – botaniczka, taterniczka, pisarka. Żona i współtowarzyszka pracy Witolda Henryka Paryskiego.
Regiel dolny w klimacie umiarkowanie chłodnym jest to piętro lasów liściastych i mieszanych występujące powyżej piętra pogórza i poniżej regla górnego.
Rówień – obszar równinny o niewielkiej powierzchni w górach. Znajduje się w dolinie rzecznej, na wierzchowinie lub stoku o niewielkim nachyleniu (jeżeli znajduje się na silnie nachylonym stoku nosi nazwę tarasu). Rówień powstaje w wyniku: