HMS Hood – brytyjski krążownik liniowy z okresu międzywojennego i II wojny światowej, ostatni i najpotężniejszy okręt tej klasy zbudowany dla Royal Navy. Zaprojektowany jako jedna z czterech jednostek typu Admiral, został znacząco zmodyfikowany na wstępnym etapie budowy, w wyniku doświadczeń wynikających z przebiegu bitwy jutlandzkiej, w której zniszczone zostały trzy brytyjskie krążowniki liniowe wcześniejszej konstrukcji. Zwodowano go 22 sierpnia 1918 roku, nadając imię na cześć admirała Samuela Hooda (1724–1816). Do służby wszedł w 1920 roku, jako jedyny okręt swojego typu, gdyż budowę trzech kolejnych ostatecznie zarzucono.

Podczas konferencji waszyngtońskiej (listopad 1921 – luty 1922) Wielka Brytania uzyskała zgodę na zachowanie „Hooda” w służbie, pomimo że jego wyporność przekraczała maksymalny limit 35 000 ton angielskich (ts) ustalony dla jednostek tej klasy. W okresie międzywojennym krążownik, będący jako największy okręt świata swoistą wizytówką Royal Navy, odbył szereg rejsów szkoleniowych i reprezentacyjnych, w tym dookoła świata w latach 1923–1924. Operował na Atlantyku i Morzu Śródziemnym, biorąc między innymi aktywny udział w działaniach floty brytyjskiej na wodach hiszpańskich podczas toczącej się tam wojny domowej. Na początku 1939 roku, w związku z zaostrzającą się po układzie monachijskim sytuacją międzynarodową, został włączony w skład Home Fleet, bazując w Scapa Flow.

Po wybuchu II wojny światowej operował początkowo na północnym Atlantyku przeciwko niemieckim rajderom i łamaczom blokady. Po kapitulacji Francji przebazowano go do Gibraltaru, gdzie wszedł w skład Force H. W lipcu 1940 roku wziął udział w operacji Catapult – zniszczeniu floty francuskiej bazującej w Mers el-Kébir w Algierii. W następnym miesiącu powrócił do Scapa Flow. 21 maja 1941 roku wypłynął z bazy w towarzystwie pancernika „Prince of Wales”, rozpoczynając tym samym swój ostatni rejs. Trzy dni później brytyjski zespół starł się w Cieśninie Duńskiej z niemieckim pancernikiem „Bismarck” i towarzyszącym mu ciężkim krążownikiem „Prinz Eugen”. Po krótkim pojedynku artyleryjskim na dużym dystansie, celny pocisk spowodował eksplozję wewnętrzną w rufowej części „Hooda”, która całkowicie zniszczyła okręt. Z liczącej 1418 osób załogi uratowano jedynie trzech marynarzy.

Projektowanie i budowa[ | edytuj kod]

„Hood” na reklamie stoczni John Brown & Co., Brassey's Naval Annual 1923

Pod koniec 1915 roku Rada Admiralicji sformułowała swe wymagania co do charakterystyk konstrukcyjnych nowych pancerników Royal Navy, których projekt miał być daleko idącą modyfikacją typu Queen Elizabeth. Jednak ówczesny dowódca Grand Fleet, admirał John Jellicoe, w piśmie z dnia 8 lutego 1916 roku optował za jak najszybszym zasileniem floty liniowej szybkimi i silnie uzbrojonymi krążownikami liniowymi, mającymi stanowić przeciwwagę dla budowanych przez Niemcy okrętów: „Hindenburga” oraz pierwszych jednostek typu Mackensen, zaznaczając przy tym, że przewaga Royal Navy w klasie pancerników jest wystarczająca. Już 17 lutego biuro konstrukcyjne Admiralicji przedstawiło kilka wariantów wstępnego projektu okrętu, o silnym uzbrojeniu artyleryjskim składającym się z ośmiu dział kal. 381 mm (15 cali) lub czterech do ośmiu kal. 456 mm (18 cali) oraz opancerzeniu o grubości maksymalnej od 203 do 254 mm (8 do 10 cali). Po kolejnych pracach koncepcyjnych, 27 marca przedstawiono kolejne dwa, różniące się już tylko w szczegółach projekty krążownika uzbrojonego w osiem dział 15-calowych. 7 kwietnia 1916 roku Rada Admiralicji dokonała ostatecznego wyboru projektu.

13 kwietnia uzyskano aprobatę dla budowy czterech nowych okrętów. Zamówienie na pierwsze trzy jednostki nowego typu złożono 19 kwietnia w stoczniach John Brown & Co. w Clydebank, Cammell Laird w Birkenhead oraz Fairfield w Govan, na czwartą zaś 13 czerwca (niektóre źródła mówią o lipcu) w stoczni koncernu Armstrong Whitworth w Elswick. Jednocześnie zamówiono u producentów działa oraz maszyny okrętowe. 14 lipca 1916 roku dokonano wyboru nazw nowych krążowników. Były to odpowiednio: „Hood”, „Howe”, „Rodney” oraz „Anson”. Wszystkie pochodziły od nazwisk brytyjskich admirałów, stąd cały typ określano jako Admiral.

Stępkę pod budowę przyszłego „Hooda” (numer stoczniowy 460) położono w stoczni John Brown & Co. w Clydebank 31 maja 1916 roku – przypadkiem w dniu bitwy jutlandzkiej, w której trzy brytyjskie krążowniki liniowe: „Indefatigable”, „Queen Mary” i „Invincible” zatonęły na skutek eksplozji komór amunicyjnych po trafieniach niemieckimi pociskami, zaś czwarty: „Lion” uniknął takiego losu jedynie dzięki ofiarności załogi trafionej wieży artyleryjskiej. Zdarzenia te wykazały słabość konstrukcji, zwłaszcza biernej ochrony kadłuba i samych komór amunicyjnych krążowników liniowych. W efekcie wszelkie prace stoczniowe wstrzymano, a zespół konstruktorów pod kierownictwem sir Eustace’a d’Eyncourta wprowadził szereg poważnych zmian konstrukcyjnych, dotyczących głównie opancerzenia. Maksymalna grubość pasa pancernego wzrosła z 203 do 305 mm (z 8 do 12 cali), łączna maksymalna grubość opancerzenia poziomego (czterech pokładów pancernych) ze 137 do 161 mm. Poprawiono ochronę najbardziej wrażliwych elementów konstrukcji, w tym komór amunicyjnych. Całkowita masa pancerza miała według nowego projektu wynosić 13 550 ts, co stanowiło 32,8% wyporności konstrukcyjnej okrętu. Wyporność okrętu i jego zanurzenie nieco wzrosły, co oznaczało zmniejszenie projektowanej prędkości maksymalnej o około półtora węzła. Zmiany projektowe zostały zaakceptowane 4 sierpnia i na ich podstawie do końca miesiąca opracowano szczegółowe plany jednostki.

Budowę rozpoczęto na nowo 1 września 1916 roku, a zespół projektantów jeszcze w jej trakcie wprowadzał poprawki wynikające z doświadczeń wojennych. Ceremonia wodowania odbyła się 22 sierpnia 1918 roku, a matką chrzestną okrętu została lady Hood, wdowa po admirale Horacym Hoodzie, który zginął w bitwie jutlandzkiej w eksplozji „Invincible’a” – dalekim krewnym patrona okrętu, admirała Samuela Hooda. Butelka szampana została rozbita o dziób krążownika dokładnie pięć minut po pierwszej po południu. Nazwy „Hood” użyto po raz trzeci w historii Royal Navy. 19 maja 1919 roku na wyposażanym okręcie miał miejsce tragiczny wypadek, gdy w eksplozji gazu zginęło dwóch robotników stoczniowych, a sześciu dalszych zostało rannych. Prace wykończeniowe trwały do 9 stycznia 1920 roku, kiedy okręt o własnych siłach przeszedł do Rosyth w celu odbycia prób stoczniowych. 20 lutego został zadokowany w doku nr 2 stoczni w Rosyth, gdzie zbadano i zabezpieczono część podwodną kadłuba. Próby morskie odbyte w lutym i marcu obejmowały zarówno próby prędkości (na mili pomiarowej Arran), jak i testy uzbrojenia. Ich obserwatorami byli między innymi d’Eyncourt oraz kontradmirał Roger Keyes.

Wszystkie prace wyposażeniowe zakończono do 29 marca 1920 roku, kiedy okręt został przekazany swojemu pierwszemu dowódcy: komandorowi Wilfredowi Tomkinsonowi. Oficjalna uroczystość oddania „Hooda” do służby w Royal Navy nastąpiła 15 maja tegoż roku. Łacińskie motto okrętu brzmiało Ventis secundis (pol. „z pomyślnym wiatrem”); herbem, zaczerpniętym od patrona, był czarny kruk dzierżący złotą kotwicę, znajdujący się na niebieskim polu. Całkowity koszt budowy wyniósł 6 025 000 ówczesnych funtów szterlingów (niemal dwukrotnie więcej od jakiegokolwiek okrętu zbudowanego wcześniej dla Royal Navy), z czego zysk stoczni sięgnął 214 108 funtów. Po wejściu do służby, do końca okresu międzywojennego był to największy okręt wojenny świata (także dlatego, że budowy dalszych okrętów takiej wielkości zakazywał traktat waszyngtoński), stanowiący symbol potęgi Royal Navy. Imponujący wielkością i uzbrojeniem, zyskał sobie popularny przydomek „Mighty Hood” („Potężny Hood”).

Budowa trzech pozostałych krążowników liniowych typu Admiral, których konstrukcja miała być bardziej znacząco zmodyfikowana, została ostatecznie wstrzymana na podstawie decyzji Admiralicji z 27 lutego 1919 roku, zrealizowanej przez anulowanie kontraktów w następnym miesiącu (według innego źródła, budowy anulowano już w październiku 1918 roku).