Podział administracyjny Imperium Rosyjskiego w 1708 r.
Podział administracyjny Imperium Rosyjskiego w 1914 r.
Zachodnie gubernie Rosji w 1917 r.
Gubernia (ros. губерния) – jednostka podziału administracyjnego wyższego szczebla w Imperium Rosyjskim w tym i w krajach będących w jej składzie m.in.: w Wielkim Księstwie Finlandii i Królestwie Polskim.
Wielkie Księstwo Finlandii (ros. Великое княжество Финляндское, łac. Magnus Ducatus Finlandiæ, szw. Storfurstendömet Finland, fiń. Suomen suuriruhtinaskunta) – autonomiczne wielkie księstwo, połączone unią personalną z Imperium Rosyjskim i wchodzące w jego skład. Istniało w latach 1809-1917. Głową państwa był wielki książę, którym był każdorazowo cesarz rosyjski. W latach 1809-1812 stolicą było Turku, od 1812 roku Helsinki.Podział administracyjny (podział terytorialny) – podział terytorium państwa na mniejsze obszary, którego celem jest m.in. usprawnienie realizacji zadań przez organy administracji publicznej.
Jednostka administracyjna została wprowadzona przez cara Piotra I. Na gubernie podzielone były również ziemie zabrane - terytoria Rzeczypospolitej wcielone do Imperium Rosyjskiego w wyniku rozbiorów Polski (1772-1795). Po klęsce powstania listopadowego w Królestwie Polskim w ramach rusyfikacji ustroju dotychczasowych osiem województw zostało w 1837 zastąpionych przez gubernie. Gubernie zniesione zostały po odzyskaniu niepodległości przez Polskę w listopadzie 1918. Na terytorium RFSRR i ZSRR istniały do 1929, gdy zostały zastąpione przez obwody.
W 1169 Andrzej I Bogolubski opanował Kijów uzyskując tym samym tytuł wielkiego księcia. Odmiennie od swoich poprzedników, również ojca, nie przeniósł do tego miasta swej stolicy lecz po złupieniu Kijowa osadzał tam swoich krewnych jako podległych książąt. Centrum swego księstwa pozostawił Włodzimierz, który odtąd stał się stolicą wielkiego księstwa.Rusyfikacja – proces polegający na dążeniu władz rosyjskich do wynarodowienia ludności podbitych państw poprzez narzucanie rosyjskiego języka, obyczajów, kultury i wzorców w sztuce.
Gubernią zarządzał gubernator mianowany przez cara. Gubernie były niekiedy zgrupowane generał-gubernatorstwa (Królestwo Polskie np. tworzyło jako całość generał-gubernatorstwo warszawskie złożone z 10 guberni). Na ziemiach zabranych funkcjonowały; generał-gubernatorstwo kijowskie i generał-gubernatorstwo wileńskie. Niższymi jednostkami podziału administracyjnego były: gmina, powiat i obwód (zniesiony w wyniku kolejnych reform administracyjnych).
Gubernia kaliska (ros. Калишская губерния), gubernia Królestwa Polskiego istniejąca w latach 1837–1844 i 1867–1918 ze stolicą w Kaliszu; w 1919 przekształcona w województwo łódzkie ze stolicą w Łodzi.Gubernia mazowiecka (ros. Мазовецкая губерния) – jednostka administracyjna Królestwa Polskiego w latach 1837-1844 ze stolicą w Warszawie.
Podział Królestwa Polskiego (Kraju Nadwiślańskiego) na gubernie z 1914 roku:
Podział Królestwa Polskiego na gubernie i powiaty (1907)
- warszawska
- płocka
- kielecka
- radomska
- piotrkowska
- kaliska
- suwalska
- łomżyńska
- lubelska
- chełmska (utworzona w 1912 roku ze wschodniej części guberni siedleckiej i lubelskiej, następnie wcielona do generał-gubernatorstwa kijowskiego)
Gubernie na terenach Rzeczypospolitej wcielonych przez Imperium Rosyjskiego w wyniku rozbiorów 1772-1795 (Ziemie zabrane) (stan na 1914):
Królestwo Polskie (ros. Царство Польское, Carstwo Polskoje), potocznie Królestwo Kongresowe, Kongresówka – kadłubowe państwo polskie istniejące w latach 1815-1832, a później do 1918 r. jako część składowa Imperium Rosyjskiego. Zostało utworzone decyzją kongresu wiedeńskiego. Wbrew obiegowym opiniom Królestwo Polskie było państwem suwerennym i niepodległym (do 1832 r.), posiadającym własną konstytucję, Sejm, wojsko, monetę i szkolnictwo z Uniwersytetem Warszawskim, a czynności urzędowe odbywały się w języku polskim. Polskę łączyły z Rosją - osoba Monarchy (każdorazowy Imperator Rosji był jednocześnie Królem Polski i pod takim tytułem występował w Królestwie) oraz polityka zagraniczna, należąca do prerogatyw królewskich. Koroną królestwa była Polska Korona Cesarska. 26 lutego 1832 roku król Mikołaj I Romanow zniósł konstytucję Królestwa zastępując ją Statutem Organicznym, który likwidował Sejm i samodzielną armię, znosił unię międzypaństwową i włączał Królestwo do cesarstwa na zasadzie autonomii administracyjnej, przywrócił urząd namiestnika sprawującego władzę cywilną i wojskową.Gubernia kurlandzka (ros., Курляндская губерния; niem. Gouvernement Kurland; łot. Kurzemes guberņa; lit. Kuršo lub Kurliandijos) gubernija – gubernia rosyjska odpowiadająca historycznej Kurlandii, obejmująca dzisiejsze obszary zachodniej i południowej Łotwy oraz wybrzeże litewskiej Żmudzi. Jej stolicą była Mitawa.
Generał-gubernatorstwo wileńskie
wileńska
kowieńska
grodzieńska (wraz z tzw. obwodem białostockim)
kurlandzka
mińska
mohylewska
witebska
Generał-gubernatorstwo kijowskie
kijowska
wołyńska
podolska
gubernia augustowska
gubernia białoruska
gubernia chełmska
gubernia czernihowska
gubernia grodzieńska
gubernia homelska
gubernia kaliska
gubernia kielecka
gubernia krakowska
gubernia lubelska
gubernia łomżyńska
gubernia mazowiecka
gubernia piotrkowska
gubernia podlaska
gubernia płocka
gubernia radomska
gubernia sandomierska
gubernia siedlecka
gubernia suwalska
gubernia warszawska
gubernia warszawska
Gubernia kowieńska (ros. Ковенская губеpния; lit. Kauno gubernija) z centrum w Kownie była jednostką administracyjną Imperium Rosyjskiego.Rzeczpospolita, od XVII wieku częściej znana jako Rzeczpospolita Polska (lit. Respublika lub Žečpospolita, biał. Рэч Паспалітая, ukr. Річ Посполита, ros. Речь Посполитая, rus. Рѣчь Посполита, łac. Res Publica, współczesne znaczenie: republika) oraz Rzeczpospolita Obojga Narodów – państwo federacyjne złożone z Korony Królestwa Polskiego i Wielkiego Księstwa Litewskiego istniejące w latach 1569–1795 na mocy unii lubelskiej (kres federacji w 1791 roku przyniosła Konstytucja 3 maja, ustanawiając państwo unitarne – Rzeczpospolitą Polską). Korona i Litwa stanowiły dla szlachty jedną całość, pomimo dzielących je różnic regionalnych, sprzecznych interesów i odrębności ustrojowych.
gubernia lubelska
Gubernator (łac. „sternik, kierownik, rządca” od gubernare „sterować, kierować, rządzić” z gr. kybernán „sterować, kontrolować”) – tytuł wysokich urzędników w niektórych państwach.
Gubernia kielecka (ros. Келецкая губерния) – jednostka administracyjna w zaborze rosyjskim. Powstała w 1841 roku z przekształcenia guberni krakowskiej ze stolicą w Kielcach. Istniała w latach 1841-1844 i 1867-1917.
Generalne Gubernatorstwo (1939-1945)
Generalne Gubernatorstwo (1914-1918)

Warto wiedzieć że... beta
Powstanie listopadowe, wojna polsko-rosyjska 1830-1831 – polskie powstanie narodowe przeciw Rosji, które wybuchło w nocy z 29 listopada na 30 listopada 1830, a zakończyło się 21 października 1831. Zasięgiem swoim objęło Królestwo Polskie i część ziem zabranych (Litwę, Żmudź i Wołyń).
Gubernia czernihowska – gubernia Imperium Rosyjskiego, leżąca na terenie Ukrainy Lewobrzeżnej, na terenie dzisiejszych Ukrainy i Rosji. Powstała w roku 1802 po podziale guberni małorosyjskiej na czernihowską i połtawską. Położona była pomiędzy 50°15′ a 53°19′ szerokości geograficznej północnej i 30°24′ a 34°26′ długości geograficznej wschodniej.
Generalne Gubernatorstwo – jednostka administracyjno-terytorialna władz okupacyjnych państw centralnych w czasie I wojny światowej.
Gubernia radomska (ros. Радомская губерния) – jednostka administracyjna w Królestwie Polskim istniejąca w latach 1844-1917. Powstała w 1844, w wyniku połączenia guberni sandomierskiej oraz guberni kieleckiej.
Gubernia sandomierska (ros. Сандомирская губерния) – jednostka administracyjna Królestwa Polskiego istniejąca w latach 1837-1844.
Gmina (od niem. Gemeinde – komuna, społeczność) – wspólnota samorządowa osób zamieszkujących określone terytorium.
Rosyjska Federacyjna Socjalistyczna Republika Radziecka, Federacja Rosyjska, RFSRR (ros. Российская Советская Федеративная Социалистическая Республика, РСФСР) - największa powierzchniowo i ludnościowo z 15 republik dawnego Związku Radzieckiego.