• Artykuły
  • Forum
  • Ciekawostki
  • Encyklopedia

    • Grajcarek

    Przeczytaj także...
    Wąwóz Homole – wąwóz na terenie południowej Polski w Pieninach, a dokładniej w Małych Pieninach, w miejscowości Jaworki koło Szczawnicy. Nazwa pochodzi od ruskiego słowa homoła, gomoła, które oznacza obły, bezrogi (nawiązanie do kształtu doliny). Ma długość ok. 800 m.Czarna Woda – część wsi Jaworki w Polsce położona w województwie małopolskim, w powiecie nowotarskim, w gminie miejsko-wiejskiej Szczawnica.
    Biała Woda – potok w Pieninach (w ich części zwanej Małymi Pieninami) i w Beskidzie Sądeckim. Najwyżej położone jego źródła znajdują się na wysokości ok. 990 m n.p.m. pod Małym Rogaczem (potok Rogacz). Zasilają go też strugi spływające ze zboczy Ruskiego Wierchu, Pokrywiska, Gromadzkiej Przełęczy, Hurcałek i Szczoba. Początkowo spływa w południowo-zachodnim kierunku, ale przy Kociubylskiej Skale ostro zakręca i zmienia kierunek na północno-zachodni. Na odcinku od Kociubylskiej skały do ujścia Biała Woda zasilana jest przez kilka innych potoków: Brysztański Potok, Potok Zimna Studnia i potok Pod Jasielnik. W miejscowości Jaworki, na wysokości 570 m n.p.m. Biała Woda łączy się z potokiem Czarna Woda, tworząc Grajcarek i stanowiąc zarazem jego orograficznie lewy dopływ. Potok ma długość 7,5 km i spadek 5,6%, a jego zlewnia ma powierzchnię 11 km².

    Grajcarek – potok u podnóża Małych Pienin i Beskidu Sądeckiego, powstaje w Jaworkach z połączenia Białej i Czarnej Wody. Płynie przez Jaworki, Szlachtową i uchodzi do Dunajca w Szczawnicy, tuż powyżej charakterystycznej skały Kotuńka, na wysokości 430 m n.p.m. Zaraz za skrzyżowaniem dróg jest most, pod którym płynie Grajcarek, a za mostem zaczyna się Droga Pienińska.

    Biała Woda (w języku łemkowskim Biła Woda) – część wsi Jaworki w Polsce położona w województwie małopolskim, w powiecie nowotarskim, w gminie Szczawnica. Rzeki Polski to zbiór rzek płynących przez teren Polski, który, biorąc pod uwagę uwarunkowania hydrograficzne, leży w zlewisku trzech mórz:

    Za źródła Grajcarka są uznawane źródła Białej Wody, znajdujące się na wysokości ok. 950 m n.p.m. Powierzchnia zlewni 85,5 km², długość od źródeł do ujścia ok. 15 km, a średni spadek 3,5%. Płynie w ogólnym kierunku ze wschodu na zachód doliną, która jest też granicą pomiędzy Pieninami a Beskidem Sądeckim. Większymi lewobrzeżnymi dopływami Grajcarka są: Skalski Potok, Kamionka (wypływająca z Wąwozu Homole), Krupianka, Czerszla, Pałkowski Potok, Klimentowski Potok. Prawobrzeżnymi dopływami są: Stary Potok, Sielski Potok, Szlachtowski Potok, Sopotnicki Potok, Skotnicki Potok. Dno Grajcarka jest kamieniste. Rzeka ma duże przybory powodziowe. W górnej części biegu ma naturalne przeważnie koryto i obfituje w ryby. Uregulowany jest nieduży odcinek w obrębie Jaworek oraz cały niemal odcinek w obrębie Szczawnicy, miejscami rzeka płynie tu ciasnym i wysokim betonowym korytem.

    Droga Pienińska (słow. Pieninska cesta) – trakt wiodący przez Przełom Pieniński ze Szczawnicy prawym brzegiem Dunajca do Czerwonego Klasztoru.Kotuńka – wybitna skała znajdująca się na środku nurtu Dunajca tuż przed wjazdem do Szczawnicy. Zbudowana z czorsztyńskiego wapienia skała jest dobrze widoczna z drogi i stanowi charakterystyczny element krajobrazu tej okolicy. Tuż powyżej niej wpada do Dunajca Grajcarek. Ponad Grajcarkiem znajduje się most, za którym zaczyna się Droga Pienińska prowadząca do przejścia granicznego.

    Przez miejscową ludność był nazywany Szczawnickim Potokiem, Ruskim Potokiem lub Ruską Wodą. Walery Eljasz pisze: "Potok przez Szczawnicę płynący od wschodu na zachód zwie się Ruską Wodą, bo poczyna się wśród osad ruskich." (przed Akcją Wisła położone nad nim wsie Szlachtowa, Jaworki, Biała Woda i Czarna Woda zamieszkiwali Rusini – zob. Ruś Szlachtowska). Nazwę Grajcarek nadali mu turyści i kuracjusze szczawniccy pod koniec XIX w.

    Sielski Potok – potok w Beskidzie Sądeckim, w Paśmie Radziejowej. Jest prawym dopływem Grajcarka, do którego uchodzi w Szlachtowej.Szczawnica – miasto uzdrowiskowe w województwie małopolskim, w powiecie nowotarskim, siedziba władz gminy miejsko-wiejskiej Szczawnica. Położone w Beskidach Zachodnich, nad potokiem Grajcarkiem.

    Zobacz też[ | edytuj kod]

  • Rzeki w Polsce

    • Przypisy[ | edytuj kod]

    1. ↑ Pieniński Park Narodowy. Pieniny polskie i słowackie. Mapa 1:25 000. Kraków: Wyd. Kartograficzne Polkart Anna Siwicka, 2006/07. ISBN 83-87873-07-1.
    2. Wykaz nazw wód płynących. [dostęp 24 maja 2008].
    3. Walery Eljasz: Ilustrowany przewodnik do Tatr, Pienin i Szczawnic, Poznań 1870, s. 243)
    4. Józef Nyka: Pieniny. Przewodnik. Wyd. IX. Latchorzew: Wyd. Trawers, 2006. ISBN 83-915859-4-8.
    Akcja "Wisła" (Operacja "Wisła") – akcja militarna o charakterze międzynarodowym, wymierzona w struktury Ukraińskiej Powstańczej Armii i Organizacji Ukraińskich Nacjonalistów, oraz przesiedleńcza, dokonana w celu usunięcia wybranych grup ludnościowych, m.in. Ukraińców, Bojków, Dolinian i Łemków, jak również rodzin mieszanych polsko-ukraińskich, głównie z terenów Polski południowo-wschodniej (obszary na wschód od Rzeszowa i Lublina), głównie na Ziemie Odzyskane, która miała miejsce w dwa lata po zakończeniu II wojny światowej. Przeprowadzona została przez formacje wojskowe Rzeczypospolitej Polskiej, oddziały Ministerstwa Bezpieczeństwa Publicznego (Korpus Bezpieczeństwa Wewnętrznego, Milicję Obywatelską, Ochotniczą Rezerwę Milicji Obywatelskiej), jak i jej agendy cywilne (Państwowy Urząd Repatriacyjny).Klimentowski Potok (Klimontowski Potok, Potok Jarmuta) – potok w Pieninach, lewobrzeżny dopływ Grajcarka o długości 1,46 km. Główna jego struga spływa spod Klimontowskiej Przełęczy, dołączają do niej strugi spływające z północnych zboczy głównego grzbietu Małych Pienin z okolic wzniesień Załazie i Łaźne Skały. Potok płynie Doliną pod Jarmutą, oddzielającą masyw Jarmuty wraz z Jarmutką od głównego grzbietu Małych Pienin.




    Warto wiedzieć że... beta

    Kamionka – potok w Małych Pieninach, lewobrzeżny dopływ Grajcarka. Jego źródła znajdują się na północnych stokach Wysokiej na Polanie pod Wysoką, na wysokości 910 m n.p.m. Spływa w kierunku północno-zachodnim.
    Małe Pieniny – wschodnia część pasma Pienin, ciągnąca się od Przełomu Dunajca do miejscowości Jarzębina na Słowacji. Nazwa pojawiła się dopiero w połowie XIX wieku, w dokumentach z XVIII w. występowała nazwa Szlachtowskie Góry.
    Dunajec (słow. Dunajec, niem. Dunajetz lub Dohnst) – rzeka w południowej Polsce, prawy dopływ Wisły (rzeka II rzędu). Powstaje z połączenia wód Czarnego Dunajca i Białego Dunajca w m. Nowy Targ; za początkowy odcinek uważa się Czarny Dunajec. Długość 247 km (łącznie z Czarnym Dunajcem), z czego 17 km liczy odcinek graniczny między Sromowcami Niżnymi a Szczawnicą. Powierzchnia dorzecza wynosi 6804 km², z tego w Polsce 4854,1 km², na Słowacji 1949,9 km² (z czego 1594,1 km² przypada na dorzecze Popradu, a 355,8 km² – na zlewnię samego Dunajca).
    Rusini (Rusnacy, Ruśniacy lub Rusowie, dawniej też Rusacy, Rosjanie od gr. Ρωσία = Ruś/Русь) – termin odnoszący się do wschodniosłowiańskich narodów bądź grup etnicznych:
    Szlachtowa – wieś w Polsce położona w województwie małopolskim, w powiecie nowotarskim, w gminie miejsko-wiejskiej Szczawnica, nad rzeką Grajcarek, dopływem Dunajca. 1 stycznia 2008 wieś została wyłączona spod administracji miasta Szczawnicy (w związku ze zmianą rodzaju gminy z miejskiego na miejsko-wiejski) z równoczesnym uzyskaniem statusu wsi.
    Józef Nyka (ur. 5 grudnia 1924 w Łysininie k. Żnina) – alpinista, taternik, popularyzator alpinizmu i turystyki górskiej, autor wielu przewodników turystycznych po polskich górach. Ma na koncie szereg najwyższej klasy przejść dróg i pierwszych przejść w Tatrach oraz w Dolomitach. Członek honorowy prestiżowych międzynarodowych organizacji alpinistycznych i górskich, między innymi Polskiego Związku Alpinizmu.
    Ruś Szlachtowska – nazwa wymyślona w latach trzydziestych XX wieku przez prof. Romana Reinfussa i odnosząca się do regionu czterech wsi w dolinie Ruskiego Potoku (obecna nazwa: Grajcarek). Wspomniane wsie to Biała i Czarna Woda oraz Jaworki i Szlachtowa.

    Reklama

    Czas generowania strony: 0.721 sek.