Geotropizm
Sosna nadmorska (Pinus pinaster Aiton) – gatunek drzewa z rodziny sosnowatych (Pinaceae). Naturalnie sosna nadmorska występuje w basenie Morza Śródziemnego. Zasięg rozciąga się od atlantyckich wybrzeży Portugalii i Hiszpanii, przez południową Francję, zachodnie Włochy, aż na południe do północnego Maroka, z niewielkimi populacjami w Algierii. Występowanie na wyspach ograniczone jest do Korsyki i północnych krańców Sardynii. Niewielka populacja rośnie także na włoskiej wyspie Pantelleria.Błona komórkowa, plazmolema, plazmolemma (cytolemma, plasmolemma) – półprzepuszczalna błona biologiczna oddzielająca wnętrze komórki od świata zewnętrznego. Jest ona złożona z dwóch warstw fosfolipidów oraz białek, z których niektóre są luźno związane z powierzchnią błony (białka peryferyjne), a inne przebijają błonę lub są w niej mocno osadzone białkowym lub niebiałkowym motywem (białka błonowe).
Grawitacja (ciążenie powszechne) – jedno z czterech oddziaływań podstawowych, będące zjawiskiem naturalnym polegającym na tym, że wszystkie obiekty posiadające masę oddziałują na siebie wzajemnie przyciągając się.
Geotropizm (grawitropizm) – to reakcja organów roślinnych na zmianę ich położenia względem wektora grawitacji.
Przykładem może być umieszczenie rośliny w położeniu horyzontalnym, jej pęd główny wzniesie się w górę, a korzeń skieruje się w dół. Reakcja pędu jest skierowana odwrotnie do kierunku działania siły grawitacji, mówimy tu o grawitropizmie ujemnym. Korzeń główny wygina się zgodnie z działaniem siły grawitacji jest to grawitropizm dodatni. W odczytywaniu bodźca grawitacyjnego podstawową rolę spełniają ziarna skrobi zawarte w amyloplastach, które przemieszczają się w komórkach z siłą ciężkości i uciskają siateczki śródplazmatyczne znajdujące się w pobliżu plazmolemmy.
Zasadniczo wyróżnia się cztery etapy reakcji grawitropicznej:
- percepcja zwrotu siły grawitacji – zachodzi w statocytach, przy udziale amyloplastów (pełniących funkcję statolitów) oraz dzięki specjalnej ultrastrukturze tych komórek,
- transdukcja sygnału – przekształcenie sygnału biofizycznego (będącego wynikiem działania siły grawitacji na statolity) na sygnał biochemiczny,
- percepcja sygnału przez wrażliwe na ten sygnał tkanki w strefie elongacji,
- reakcja wzrostowa określonych komórek w wyniku redystrybucji auksyn, której efektem jest wygięcie organu ulegającemu grawitropizmowi.
Reakcje wzrostowa organu, wywoływana redystrybucją auksyny, zachodzi, dla przykładu, po zmianie położenia łodygi z pionowego na poziome, co skutkuje zwiększeniem stężenia auksyny po stronie dolnej (zgodnie z hipotezą Cholodny-Went). Szybszy wzrost dolnej strony powoduje wygięcie łodygi w górę. Obserwuje się także wzrost stężenia jonów po stronie górnej, co może być przyczyną większego usztywnienia ściany komórkowej i zahamowania wzrostu.
W przypadku korzenia ważną rolę odgrywa czapeczka, gdyż jest to cześć korzenia odpowiedzialna za percepcje bodźca grawitacyjnego. Usunięcie czapeczki nie powoduje zahamowania wzrostu korzenia, jednak staje się on niezdolny do reakcji na bodziec grawitacyjny. W wyspecjalizowanych komórkach czapeczki korzeniowej (statocytach) znajdują się plastydy wypełnione skrobią (tzw. statolity), które wraz ze zmianą położenia korzenia przesuwają się zgodnie z wektorem siły grawitacji. Otrzymana w ten sposób informacja zostaje przekazana do rosnącej części korzenia. Pojawia się różnica w szybkości wzrostu dolnej i górnej strony i korzeń wygina się w dół.
Zobacz też[]
Przypisy
- Miyo Terao Morita, Masao Tasaka. Gravity sensing and signaling. „Current Opinion in Plant Biology”. 7 (6), s. 712–718, 2004. DOI: 10.1016/j.pbi.2004.09.001. ISSN 13695266 (ang.).
- Surowiecki P. 2009. Komórkowe mechanizmy warunkujące grawitropizm korzenia. Praca licencjacka na kierunku biologia, SGGW. Biblioteka Główna