Andora jest jednym z najmniejszych państw Europy, leżącym w górzystym regionie Pirenejów na styku Europy Zachodniej i Południowej. Kraj cechuje się górzystym krajobrazem i chłodnym klimatem i należy do wysoko rozwiniętych państw Europy.
Powierzchnia, położenie i granice[ | edytuj kod]
Powierzchnia - 453 km - co odpowiada wielkości dużej polskiej gminy, lub niewielkiego powiatu.
Masyw górski (ang., fr. massif, niem. massiv; od łac. massa – "bryła") – zwarty górotwór, zbudowany zwykle ze skał pochodzenia magmowego lub metamorficznego, czasami osadowego podobnego typu, występujący samodzielnie lub jako część większego łańcucha górskiego; również wyraźnie wydzielona (np. szerokimi przełęczami) część grzbietu górskiego. Niekiedy jako masyw określa się niewielką grupę górską, np. Masyw Śnieżnika, Masyw Ślęży, Masyw Magury Wątkowskiej.Czwartorzęd (Q) – najmłodszy okres ery kenozoicznej, który zaczął się 2,588 mln lat temu z końcem neogenu i trwa do dziś. Dzieli się na:
Położenie - Andora leży w południowo-zachodniej części Europy, pomiędzy Francją i Hiszpanią, na styku Półwyspu Iberyjskiego ze zwartą częścią Europy.
Centralny punkt kraju znajduje się na: 42°32'N, 1°35'E. Rozciągłość południkowa wynosi 24 km, a równoleżnikowa 25 km.
Andora graniczy z następującymi państwami:
Valira – ciek na Półwyspie Iberyjskim, najdłuższa rzeka Andory, dopływ Segre (uchodzi do niej w hiszpańskiej miejscowości Seo de Urgel).Ebro (łac. Hiberus, hiszp. Ebro, wym. [ˈeβɾo]; arag., bask. Ebro; katal. Ebre, wym. [ˈeβɾə] lub [ˈeβɾe]) – najdłuższa rzeka w Hiszpanii, przepływa przez północną część tego kraju.
Francja - 60 km
Hiszpania - 65 km
Andora jest krajem śródlądowym, a do najbliższego morza (Morze Śródziemne) ma 120 km.
Andora widziana z kosmosu
Budowa geologiczna i rzeźba[ | edytuj kod]
Andora jest krajem wybitnie górzystym, gdzie obszary górskie, z wyjątkiem licznych dolin śródgórskich zajmują całą powierzchnię kraju. Masywy górskie kraju zbudowane są ze skał krystalicznych, pochodzenia kambryjskiego i z ordowiku (paleozoik), na które składają się głównie wapienie, a także kwarcyty, łupki i fyllity. Starsze skały pokrywają w większości młodsze osady, głównie skały wapienne. W południowo-wschodniej części kraju góry zbudowane są głównie z granitu. Krajobraz Andory charakteryzuje się rzeźbą glacjalną, a co za tym idzie, ostateczny kształt dolin i gór został nadany w czasie ostatnich czwartorzędowych zlodowaceń. Występują tam min. cyrki lodowcowe, niewielkie jeziora pochodzenia glacjalnego i malownicze przełomy rzek.
Ocean Atlantycki (Atlantyk) – drugi pod względem wielkości ocean na Ziemi pokrywający około jednej piątej jej powierzchni. Nazwa wywodzi się z mitologii greckiej i oznacza „Morze Atlasa”. Jak napisał Hezjod w swym eposie Prace i dni: „Ojciec Zeus utworzył, na krańcach zamieszkałego świata, gdzie nie docierają ludzie i nie mieszkają bogowie nieśmiertelni, otoczone pełnym głębokich wirów oceanem Wyspy Błogosławione, gdzie życie toczy się bez mozołu i smutku”. Oficjalna polska nazwa tego oceanu, zatwierdzona przez Komisję Standaryzacji Nazw Geograficznych brzmi Ocean Atlantycki.Mchy (Bryophyta) – gromada roślin telomowych obejmująca małe, osiągające od 1 do 10 cm wysokości organizmy, przeważnie żyjące skupiskowo w ocienionych i wilgotnych miejscach. Nie wykształcają one prawdziwych liści, łodyg czy korzeni, zamiast nich posiadają listki (mikrofile), łodyżki oraz chwytniki, spełniające podobne funkcje, lecz mające odmienną budowę. W rozwoju mchów wyróżnia się dwa następujące po sobie pokolenia: płciowe (gametofit) wytwarzające gametangia (plemnie i rodnie) oraz bezpłciowe (sporofit) wytwarzające zarodniki.
Andora jest wysokopołożonym krajem, gdzie średnia wysokość wynosi 1 996 m n.p.m. a zdecydowana większość szczytów górskich ma ponad 2 400 m n.p.m. Najwyższy szczyt kraju Pic Alt de la Coma Pedrosa wznosi się na 2 946 m n.p.m. i znajduje się na granicy z Hiszpanią w zachodnim krańcu Andory. Najniższe tereny Andory znajdują się na wysokościach rzędu 850–900 m n.p.m. Najniższy punkt Riu Runer kraju leży na wysokości 840 m n.p.m. i znajduje się w pobliżu granicy z Hiszpanią. Główną pokrywą glebową w kraju są górskie litosole, a dolinach rzecznych występują aluwialne fluwisole.
Wapień – skała osadowa (chemogeniczna lub organogeniczna) zbudowana głównie z węglanu wapnia, przede wszystkim w postaci kalcytu.Jezioro – naturalny śródlądowy zbiornik wodny, którego występowanie uwarunkowane jest istnieniem zagłębienia (misy jeziornej), w którym mogą gromadzić się wody powierzchniowe, oraz zasilaniem przewyższającym straty wody wskutek parowania lub odpływu. Większość jezior występuje na obszarach zajmowanych niegdyś przez lodowiec. Woda z topniejącego lodowca wypełniała doliny i tworzyła jeziora. Powstanie mis jeziornych wiąże się przede wszystkim z procesami geologicznymi. Zasilanie należy natomiast przede wszystkim od warunków klimatycznych. Jezioro różni się od stawu występowaniem strefy afotycznej – światło nie dociera do dna uniemożliwiając tam rozwój roślinności.
Podstrony: 1 [2] [3] [4]
Warto wiedzieć że... beta
Kasztanowiec (Aesculus L.) – rodzaj drzew, rzadziej krzewów należących do rodziny mydleńcowatych (Sapindaceae). Obejmuje ok. 25 gatunków pochodzących z południowo-wschodniej Europy, Ameryki Północnej oraz Azji wschodniej. W Polsce wszystkie uprawiane gatunki są introdukowane przez człowieka. Gatunkiem typowym jest kasztanowiec zwyczajny (Aesculus hippocastanum L.).
Cyrk lodowcowy (kar, kocioł lodowcowy) – półkoliste lub owalne zagłębienie otoczone z trzech stron stromymi stokami (ścianami), a z czwartej ryglem skalnym.
Europa – część świata (określana zwykle tradycyjnym, acz nieścisłym mianem kontynentu), leżąca na półkuli północnej, na pograniczu półkuli wschodniej i zachodniej, stanowiąca wraz z Azją kontynent Eurazję.
Łupek – dość niejednoznaczne pojęcie opisujące grupę skał, wykazujących dobrą łupkowatość (złupkowacenie). Najczęściej określenie to dotyczy skał metamorficznych (łupek metamorficzny lub też łupek krystaliczny), lecz jest także powszechnie stosowane do skał osadowych o podobnym wyglądzie (łupek osadowy).
Polski termin łupek odpowiada angielskim shale, slate, schist, czy czeskim břidlice i svor. Jest to skała o zróżnicowanym składzie i o charakterystycznej teksturze łupkowej. Tekstura łupków osadowych jest spowodowana pierwotnym uwarstwieniem sedymentacyjnym lub wtórnym złupkowaceniem.
Sosna (Pinus L. 1753) – rodzaj roślin z rodziny sosnowatych (Pinaceae Lindl.) obejmujący niemal 115 gatunków drzew i krzewów. Występują przeważnie w strefie klimatu umiarkowanego półkuli północnej, choć niektóre gatunki rosną również w strefach cieplejszych (tu jednak zwykle w górach). W Ameryce Środkowej najdalej na południe sięgają do Gwatemali, Salwadoru i Nikaragui, zaś w Azji do Archipelagu Malajskiego. Jedyne naturalne stanowisko na półkuli południowej znajduje się na Sumatrze (P. merkusii).
Gmina (od niem. Gemeinde – komuna, społeczność) – wspólnota samorządowa osób zamieszkujących określone terytorium.
Orzechowce (Juglandales Dumort.) – monotypowy rząd roślin wyróżniany w niektórych systemach klasyfikacyjnych roślin okrytonasiennych, zawierający jedną tylko rodzinę – orzechowatych (Juglandaceae).
