Gaz koksowniczy
Przeczytaj także...
Encyklopedia PWN – encyklopedia internetowa, oferowana – bezpłatnie i bez konieczności uprzedniej rejestracji – przez Wydawnictwo Naukowe PWN. Encyklopedia zawiera około 122 tysiące haseł i 5 tysięcy ilustracji.Gaz miejski, inaczej gaz świetlny – gaz otrzymywany do celów komunalnych i przemysłowych z wykorzystaniem różnych surowców energetycznych. Jako paliwo może być wykorzystywany i rozprowadzany drogą sieci gazowych za pomocą gazociągów. W tym celu może być wykorzystywany m.in.: gaz koksowniczy jak również mieszanina tego gazu z innymi gazami palnymi np. gazami produktów rozkładu olejów.
Gaz wielkopiecowy - produkt uboczny wytwarzany podczas procesów wielkopiecowych. Jego skład zależy od wsadu wielkopiecowego i waha się w granicach: 9-16% dwutlenku węgla, 23-30% tlenku węgla, 0,5-4% wodoru, 52-64% azotu, 1% metanu.
Encyklopedia PWN – encyklopedia internetowa, oferowana – bezpłatnie i bez konieczności uprzedniej rejestracji – przez Wydawnictwo Naukowe PWN. Encyklopedia zawiera około 122 tysiące haseł i 5 tysięcy ilustracji.Gaz miejski, inaczej gaz świetlny – gaz otrzymywany do celów komunalnych i przemysłowych z wykorzystaniem różnych surowców energetycznych. Jako paliwo może być wykorzystywany i rozprowadzany drogą sieci gazowych za pomocą gazociągów. W tym celu może być wykorzystywany m.in.: gaz koksowniczy jak również mieszanina tego gazu z innymi gazami palnymi np. gazami produktów rozkładu olejów.
Gaz wielkopiecowy - produkt uboczny wytwarzany podczas procesów wielkopiecowych. Jego skład zależy od wsadu wielkopiecowego i waha się w granicach: 9-16% dwutlenku węgla, 23-30% tlenku węgla, 0,5-4% wodoru, 52-64% azotu, 1% metanu.
Gaz koksowniczy – paliwo uzyskiwane przez suchą destylację węgla kamiennego w temperaturze 900–1100 °C w piecu koksowniczym, bez dostępu tlenu. Gaz koksowniczy zaliczany jest do gazów węglowych, to znaczy gazów powstających w wyniku termicznej obróbki węgla.
Gazownia miejska w Poznaniu na warcianej wyspie Grobla. Pierwsze prace budowlane rozpoczęto w 1853 roku. Jej projektantem, na zlecenie nadburmistrza Eugena Naumanna był brytyjski architekt John Moore. Rozruch aparatury do produkcji gazu z węgla kamiennego nastąpił 14 listopada 1856, a pierwsze dostawy gazu zaopatrywały 414 miejskich latarni podłączonych do instalacji. Już po roku działalności gazownia zaopatrywała około 1500 odbiorców.Piec koksowniczy (bateria koksownicza) – piec w koksowniach służący do produkcji koksu z węgla kamiennego przez ogrzanie go bez dostępu powietrza do temperatury ok. 1200 °C.
Produkcja[ | edytuj kod]
Wysokotemperaturowe odgazowanie węgla powoduje wydzielenie wszystkich lotnych składników. Oprócz surowego gazu koksowniczego w procesie tym powstaje koks, smoła węglowa oraz woda pogazowa. Surowy gaz koksowniczy zawiera amoniak i jego pochodne oraz siarkowodór (pochodzące z rozkładu organicznych resztek zawartych w węglu). Wszystkie te niepożądane domieszki są usuwane w serii procesów oczyszczania.
Smoła pogazowa (węglowa) – smoła otrzymywana w wyniku odgazowania węgla kamiennego w temperaturze ok. 1000 °C. Jest jednym z produktów ubocznych (ok. 3-5% masy surowego węgla) z produkcji koksu z węgla kamiennego, dawniej również była produktem ubocznym z produkcji gazu świetlnego. Jest wydzielana z surowego gazu koksowniczego, w którym pary smoły występują w stężeniach rzędu 100 g/m³. Smoła pogazowa znajduje zastosowanie w lecznictwie jako produkt standaryzowany pod nazwą Prodermina.Paliwo – substancja wydzielająca przy intensywnym utlenianiu (spalaniu) duże ilości ciepła. Energia uzyskana ze spalania paliwa wykorzystywana jest:
Skład chemiczny[ | edytuj kod]
Zawartość składników w gazie koksowniczym jest zmienna i zależy od miejsca wydobycia węgla.
Typowy skład gazu koksowniczego oczyszczonego jest następujący:
W skład surowego gazu koksowniczego wchodzą:
Zastosowanie[ | edytuj kod]
W przeszłości gaz koksowniczy był stosowany w przedsiębiorstwach oraz w gospodarstwach domowych. Wytwarzany był zwykle lokalnie i nazywany gazem miejskim. Był rozprowadzany siecią gazową do odbiorców.
Koks – paliwo uzyskiwane poprzez przemysłowe wygrzewanie węgla kamiennego w temperaturze 600-1200 °C w specjalnie w tym celu skonstruowanym piecu koksowniczym za pomocą gazów spalinowych (przy ograniczonym dostępie tlenu). Jest to paliwo o wyższej kaloryczności od zwykłego węgla kopalnego, gdyż zawiera co najmniej 90-95% czystego pierwiastka węgla, zaś specjalne gatunki węgla przy odpowiedniej technologii mogą dawać nawet czystość rzędu 98%. W procesie koksowania z surowego węgla usuwane są gazy, ciecze, substancje łatwotopliwe (np. siarka), oraz inne substancje (głównie organiczne) ulegające rozkładowi w tych temperaturach.Siarkowodór, sulfan, H2S – nieorganiczny związek chemiczny; w warunkach normalnych jest to bezbarwny, palny gaz, którego silny, charakterystyczny zapach zgniłych jaj jest wyczuwalny w bardzo niewielkich stężeniach. Próg wyczuwalności siarkowodoru w powietrzu to od 0.0007 do 0,2 mg/m³. Powyżej 4 mg/m³ zapach jest odczuwany jako bardzo silny, jednak przy jeszcze wyższych stężeniach, przekraczających 300 mg/m³ staje się niewyczuwalny z powodu natychmiastowego porażenia nerwu węchowego. Siarkowodór jest silnie trujący. Jako stężenie niebezpieczne dla zdrowia przyjmuje się 6 mg/m³. Stężenie 100 mg/m³ powoduje uszkodzenie wzroku, natomiast przy stężeniu powyżej 1 g/m³ śmierć może nastąpić już w wyniku zaczerpnięcia jednego oddechu. Niebezpieczeństwo zatrucia siarkowodorem zachodzi m.in. podczas prac związanych z opróżnianiem szamba, wierceniem i kopaniem studni, wchodzeniem do studni, studzienek kanalizacyjnych lub niewentylowanych korytarzy podziemnych.
Stosowany był powszechnie od drugiej połowy XIX wieku do lat 80. XX wieku. Służył do gotowania w kuchenkach gazowych, oświetlania ulic oraz jako paliwo w wielu procesach przemysłowych. Ze względu na dużą toksyczność, wynikającą z dużej zawartości tlenku węgla został wycofany z użycia i zastąpiony gazem ziemnym.
Gaz ziemny zwany również błękitnym paliwem – rodzaj paliwa kopalnego pochodzenia organicznego, gaz zbierający się w skorupie ziemskiej w pokładach wypełniających przestrzenie, niekiedy pod wysokim ciśnieniem. Pokłady gazu ziemnego występują samodzielnie lub towarzyszą złożom ropy naftowej lub węgla kamiennego.Benzol (benzol surowy) - mieszanina zawierająca głównie benzen, toluen i ksylen oraz, w mniejszych ilościach, tiofen, pirydynę i fenol.
Zobacz też[ | edytuj kod]
Przypisy[ | edytuj kod]
- ↑ Anna Skwierawska: Procesy oparte na węglu. Politechnika Gdańska (Wydział Chemiczny).
- Leksykon naukowo-techniczny z suplementem, Aniela Topulos (red.), t. 1, Warszawa: Wydawnictwa Naukowo-Techniczne, 1989, s. 249, ISBN 83-204-0968-3, OCLC 830082593.
- gaz węglowy, [w:] Encyklopedia PWN [online] [dostęp 2012-10-28].
Latarnik uliczny (forma żeńska latarniczka uliczna) – osoba codziennie zapalająca o zmierzchu i gasząca o świcie gazowe latarnie uliczne.
Kuchenka gazowa – rodzaj kuchenki wykorzystującej gaz ziemny lub mieszaninę propan-butan (LPG). Najczęstsza konfiguracja tego typu kuchenki wyposażana jest w 4 palniki do gotowania i piekarnik. Obecnie coraz częściej w kuchenkach gazowych stosuje się piekarniki elektryczne oraz elektryczne zapalniki. W miejscach, gdzie nie ma dostępu do sieci gazowej używa się kuchenki gazowe zasilane gazem LPG (mieszanina propanu i butanu) z butli.
Warto wiedzieć że... beta
Sucha destylacja węgla, koksowanie węgla, odgazowanie węgla – proces polegający na ogrzewaniu węgla w temperaturze 900-1200 °C, bez dostępu powietrza. Proces przeprowadza się w koksowniach na drobno zmielonych mieszankach węgli koksowniczych (posiadających zdolność spiekania). W czasie ogrzewania (sucha destylacja) następuje zrywanie wiązań C-C, C-H, C-O. Proces przeprowadza się w ceramicznych komorach koksowniczych o wysokości 4-4,5 metra, długości 12-14 metrów i szerokości 0,35-0,5 metra. Szereg komór poprzedzielanych ścianami grzewczymi tworzy piece koksownicze. Do ogrzewania przeponowego stosuje się gazy spalinowe.
Tlenek węgla (nazwa Stocka: tlenek węgla(II); potocznie: czad), CO – nieorganiczny związek chemiczny z grupy tlenków węgla, w którym węgiel występuje na II stopniu utlenienia. Ma silne własności toksyczne.
Amoniak (nazwy systematyczne: azan, trihydrydoazot, wodorek azotu(III)) – nieorganiczny związek chemiczny o wzorze NH3.
Woda pogazowa – uboczny produkt otrzymywany w procesie suchej destylacji węgla (koksowanie węgla). Zawiera wodę oraz amoniak i sole amonowe (głównie węglan amonu) oraz inne związki w mniejszych ilościach.