Gamaliel
Hillel (הלל), zwany Starszym (przełom I w. p.n.e. i I w. n.e.) – wpływowy żydowski autorytet prawny, stworzył własną szkołę interpretacyjną, przeciwstawianą szkole współczesnego mu Szammaja Starszego (ok. 50 r. p.n.e. – 30 r. n.e.), z którym tworzy ostatnią zugot. Prawdopodobnie wywodził się z diaspory babilońskiej (stąd określany również jako Hillel Babilończyk) i pochodził z rodu Dawida.Tannaici (aram. תנאים tanaim; z rdzenia תנא, który oznacza zarówno "powtarzać", jak i wtórnie "nauczać") – uczeni żydowscy zajmujący się komentowaniem i wyjaśnianiem Biblii Hebrajskiej, przede wszystkim Tory, czyli prawa pisanego, oraz dostosowywaniem jego zasad do zmieniającej się sytuacji i warunków życia. Działali w okresie od ok. 20 (często również cezura 70) roku do 220 roku. Ich komentarze zostały zawarte w Misznie. Tannaici zostali pogrupowani w sześć generacji:
Sanhedryn (hebr. סנהדרין Sanhedrin, gr. συνέδριον Synedrion), inaczej Wysoka Rada lub Wielki Sanhedryn (hebr. Sanhedrin Ha-Gdola) był w starożytnej Judei najwyższą żydowską instytucją religijną i sądowniczą wspomnianą w źródłach po raz pierwszy w 203 roku p.n.e. Sanhedryn zbierał się w Jerozolimie na Wzgórzu Świątynnym i składał się z 71 członków, głównie arystokracji saducejskiej. Od czasu Machabeuszów w skład sanhedrynu wchodzili także faryzeusze. Przewodniczącym (nasim) sanhedrynu był z urzędu arcykapłan.
Gamaliel, Gamaliel Starszy (I w. p.n.e./I w. n.e.) – faryzeusz, wnuk Hillela, członek Sanhedrynu, nauczyciel Pawła z Tarsu, tannaita z pierwszej generacji. Jest nazywany Starszym dla odróżnienia od jego wnuka o tym samym imieniu.
W Dz 5,34 został nazwany faryzeuszem i szanowanym przez cały naród uczonym w Prawie. Jego działalność przypada na lata 25–50 po Chrystusie. W powiedzeniach ojców przypisuje się mu słowa: „Znajdź sobie nauczyciela, a będziesz się trzymał z dala od spraw wątpliwych”. On też przekazuje słowa, które dotyczą czystości rytualnej i rzucają znamienne światło na faryzejską mądrość. Pisma talmudyczne podkreślają jego wierność przepisom Prawa i surowość obyczajów. Mówiono, że po jego śmierci w Izraelu zaginął szacunek dla Prawa.
Dz 5,34nn przedstawiają Gamaliela jako Żyda wzorcowego, który wobec chrześcijaństwa wykazuje postawę „raczej przychylną niż wrogą”. Kiedy aresztowano i przesłuchiwano apostołów, niektórzy członkowie Rady domagali się ich śmierci. Gamaliel jednak doradzał zachowanie ostrożności: „Odstąpcie od tych ludzi i puśćcie ich! Jeżeli bowiem od ludzi pochodzi ta myśl czy sprawa, rozpadnie się, a jeżeli rzeczywiście od Boga pochodzi, nie potraficie ich zniszczyć i może się czasem okazać, że walczycie z Bogiem”.
Przypisy[ | edytuj kod]
- J. Gnilka , Paweł z Tarsu .