GNU/Linux

Przeczytaj także...
Na tej stronie wymienione są wszystkie dystrybucje Linuksa zatwierdzone przez Free Software Foundation jako spełniające ich kryteria dystrybucji całkowicie wolnej. Obecnie na tej liście znajduje się tylko dziewięć dystrybucji, wszystkie oparte na kernelu Linux-libre.System uniksopodobny – mianem tym określa się system operacyjny zbliżony budową do systemu Unix, jednakże niewywodzący się bezpośrednio lub pośrednio z kodu BSD lub System V. Oznacza to, że kod źródłowy systemu został napisany od zera lub został zaczerpnięty z innego systemu niebędącego systemem Unix. System taki posiada interfejs programistyczny i interfejs użytkownika zbliżony do standardów używanych przez systemy Unix lub oparty jest na standardach POSIX.
Linus Benedict Torvalds (ur. 28 grudnia 1969 w Helsinkach) – fiński programista, twórca jądra Linux oraz systemu kontroli wersji git.

GNU/Linux – tym mianem określa się często uniksopodobny system GNU z jądrem Linux. Korzysta on z jądra Linux, gdyż mikrojądro GNU Hurd tworzone przez GNU jest wciąż w fazie rozwojowej. Zazwyczaj jednak, w mowie fachowej i potocznej, wspomniany system jest określany tylko jednym wyrazem – Linux.

Ututo – argentyńska dystrybucja GNU/Linuksa. Wyróżnia się tym, iż zawiera jedynie wolne oprogramowanie. Jest jedną z niewielu dystrybucji zalecanych przez Free Software Foundation. Nazwa nawiązuje do małej jaszczurki znanej w Argentynie.BusyBox to program komputerowy łączący funkcje podstawowych narzędzi Uniksa w jednym pliku wykonywalnym. BusyBox używany jest w zastępstwie pakietu GNU Coreutils w małych, jednodyskietkowych lub wbudowanych dystrybucjach Linuksa. BusyBox jest wolnym oprogramowaniem, rozprowadzanym na licencji GNU GPL.

Kontrowersje związane z nazwą systemu operacyjnego opartego na jądrze Linux i m.in. oprogramowaniu GNU powstały, gdy Richard Stallman, założyciel Free Software Foundation i projektu GNU, zaczął promować nazwę „GNU/Linux”. Podkreśla ona duży wkład tego projektu dla większości istniejących dystrybucji Linuksa (np. kompilatory, biblioteki, parsery).

Analizator składniowy lub parser – program dokonujący analizy składniowej danych wejściowych w celu określenia ich struktury gramatycznej w związku z określoną gramatyką formalną. Nazwa analizator składniowy podkreśla analogię z analizą składniową stosowaną w gramatyce i językoznawstwie. Analizator składniowy umożliwia przetworzenie tekstu czytelnego dla człowieka w strukturę danych przydatną dla oprogramowania komputera.Mozilla Firefox – otwarta przeglądarka internetowa oparta na silniku Gecko, stworzona i rozwijana przez Korporację Mozilla oraz ochotników. Obecnie zajmuje trzecią pozycję (z udziałem 18,11% w październiku 2013) w rankingu najpopularniejszych przeglądarek na świecie pod względem liczby użytkowników oraz pierwszą w Polsce z udziałem w wysokości 39,78% (dane z okresu 21–27.10.2013).

Z kolei przeciwnicy tego podejścia przypominają, że w przeciętnej dystrybucji jest też wiele oprogramowania powstałego w innych, niezależnych od FSF, projektach (np. środowisko graficzne KDE). Proponują oni aby kompletny system operacyjny nazywać po prostu „Linux”.

W odpowiedzi na powyższe Stallman wyjaśnia, że FSF zasługuje na wyróżnienie za powołanie do życia systemu operacyjnego GNU jako całości, nie zaś za każdy program z osobna będący jego częścią. Przypomina, że system operacyjny GNU powstał w roku 1984, na lata przed początkami Linuksa.

Biblioteka standardowa języka C (libc) to biblioteka zawierająca podstawowe procedury języka C. W Uniksach jest używana, bezpośrednio lub pośrednio, przez praktycznie każdy program, niezależnie od języka w jakim jest napisany.Musix GNU+Linux – dystrybucja Linuksa zaprojektowana i zbudowana z myślą o odtwarzaniu oraz edycji materiału muzycznego i wideo. Dystrybucją bazową jest Debian, aktualna wersja 2.0 pracuje pod kontrolą jądra 2.6.29.4. Jest jedną z dystrybucji aprobowanych przez Free Software Foundation.

Spis treści

1 Dystrybucje GNU/Linuksa

Dystrybucje GNU/Linuksa[]

Nie istnieje jedna oficjalna wersja GNU/Linuksa, wydana np. dzięki porozumieniu członków projektu GNU oraz programistów Linuksa.

Istnieje wielu niezależnych producentów, którzy do wydanego jądra Linux dodają oprogramowanie GNU oraz inne programy (np. serwer Apache lub przeglądarka Firefox). Takie połączenie bibliotek i programów nazwane jest dystrybucją GNU/Linuksa.

Free Software Foundation (Fundacja Wolnego Oprogramowania) – najważniejsza instytucja sponsorująca Projekt GNU, założona w 1985 roku przez Richarda Stallmana. Misją FSF jest tworzenie, ochrona i promocja wolności użytkowania, kopiowania, modyfikowania i rozprowadzania programów komputerowych oraz obrona praw użytkowników Wolnego Oprogramowania.Unix Time-Sharing System (pisane również jako UNIX, choć nie jest to skrót – nazwa „UNIX” jest kalamburem określenia Multics, który był wzorem dla Uniksa) – system operacyjny rozwijany od 1969 r. w Bell Labs (UNIX System Laboratories, USL) przez Dennisa Ritchie i Kena Thompsona. W latach 70. i 80. zdobył bardzo dużą popularność, co zaowocowało powstaniem wielu odmian i implementacji. Część z nich, w szczególności Linux oraz OS X, jest w użyciu do dziś. UNIX jest zarejestrowanym znakiem towarowym The Open Group.

Zapoznaj się również z: Dystrybucje Linuksa zatwierdzone przez Free Software Foundation.

Poszczególne dystrybucje są w bardzo różnym stopniu zgodne z założeniami projektu GNU oraz FSF. Oficjalnie aprobowanych przez FSF jest 9 dystrybucji: Venenux, Trisquel, Dragora, Parabola GNU/Linux, gNewSense, Ututo, Dyne:bolic, BLAG, GNUstep i Musix. Natomiast spośród dużych dystrybucji ogólnie postrzeganym jako jedna z najbardziej wolnych dystrybucji jest Debian.

Debian – projekt wolnej dystrybucji systemu operacyjnego GNU/Linux oraz GNU/kFreeBSD realizowany przez ochotników na całym świecie. Wewnątrz Debiana istnieją również projekty, mające na celu stworzenie dystrybucji systemu GNU/Hurd, inne odmiany BSD a nawet dystrybucji wolnego oprogramowania na platformę Windows.Jądro systemu operacyjnego (ang. kernel) – podstawowa część systemu operacyjnego, która jest odpowiedzialna za wszystkie jego zadania.

Linux bez GNU[]

Możliwe jest wydanie systemu operacyjnego opartego na jądrze Linux bez użycia programów GNU. Bibliotekę C GNU libc można zastąpić inną – np. uClibc, a zamiast standardowych programów (Coreutils) GNU zastosować program BusyBox. Powstają w ten sposób zazwyczaj małe wbudowane systemy przeznaczone na firewalle i do innych zastosowań. Wszyscy – włącznie z FSF – zgadzają się, że nazwa „GNU/Linux” nie ma dla nich zastosowania. Prawie wszystkie systemy biurkowe i serwerowe używają jednak składników GNU, zwłaszcza glibc, coreutils i GCC.

Apache – otwarty serwer HTTP dostępny dla wielu systemów operacyjnych (m.in. UNIX, GNU/Linux, BSD, OS X, Microsoft Windows).uClibc to implementacja standardowej biblioteki języka C dla systemów osadzonych (ang. embedded). Jest ona o wiele mniejsza niż GNU libc ale działają z nią prawie wszystkie aplikacje współpracujące z GNU libc. Można ją uruchomić w standardowym systemie Linux lub w jego wersji bez MMU (zwanej ΜClinux) działającym na procesorach alpha, ARM (big/little endian), AVR32, Blackfin, cris, HP/PA, i386, ia64, i960, h8300, m68k, mips (big/little endian), PowerPC, SH (big/little endian), SPARC lub v850.:

Zobacz też[]

Linki zewnętrzne[]

Linux a Projekt GNU

Dlaczego GNU/Linux?

Przypisy

Stallman Richard: GNU Linux FAQ (pol.). www.gnu.org. [dostęp 2015-10-08].
Free GNU/Linux distributions Lista dystrybucji GNU/Linux zatwierdzonych przez FSF (pol.). Free Software Foundation. [dostęp 2012-01-21].

Jądro Linux (ang. Linux kernel) – najważniejsza, wolna część uniksopodobnych systemów operacyjnych Linux napisana przez Linusa Torvaldsa w 1991 roku, a obecnie rozwijana przez licznych programistów z całego świata w ramach The Linux Foundation.Richard Matthew Stallman (znany też jako rms, ur. 16 marca 1953 w Nowym Jorku) – haker i jeden z twórców ruchu wolnego oprogramowania, założyciel projektu GNU oraz Free Software Foundation, współtwórca licencji GNU GPL, jeden z twórców wielu kluczowych programów takich jak edytor Emacs, kompilator GCC czy debuger GDB. Ustalił ramy moralne dla swojej wizji ruchu wolnego oprogramowania, jako alternatywy dla programów o zamkniętym kodzie.

w oparciu o Wikipedię (licencja GFDL, CC-BY-SA 3.0, autorzy, historia, edycja)

Warto wiedzieć że... beta

Kompilator – program służący do automatycznego tłumaczenia kodu napisanego w jednym języku (języku źródłowym) na równoważny kod w innym języku (języku wynikowym) . Proces ten nazywany jest kompilacją. W informatyce kompilatorem nazywa się najczęściej program do tłumaczenia kodu źródłowego w języku programowania na język maszynowy. Niektóre z nich tłumaczą najpierw do języka asemblera, a ten na język maszynowy jest tłumaczony przez asembler.

Język polski (polszczyzna) – język naturalny należący do grupy zachodniosłowiańskich (do których należą również czeski, słowacki, kaszubski, dolnołużycki, górnołużycki i wymarły połabski), stanowiących część rodziny indoeuropejskiej.

Biblioteka (w informatyce) – zbiór klas, funkcji (i ew. innych konstrukcji programistycznych), z których korzystają różne programy.

KDE – środowisko graficzne zrealizowane jako wolne oprogramowanie dla systemów operacyjnych Unix i GNU/Linux. Zawiera bogaty system bibliotek do tworzenia aplikacji w środowisku graficznym. Obok GNOME jest jednym z dwóch najpopularniejszych uniksowych środowisk graficznych. Początkowo projekt nosił nazwę Kool Desktop Environment a skrót rozwijano jako K Desktop Environment.

gNewSense – dystrybucja systemu operacyjnego GNU/Linux oparta na Ubuntu (od wersji 3.0 oparta na GNU/Linux Debian), dążąca do zapewnienia w 100% wolnej – w rozumieniu Fundacji Wolnego Oprogramowania – dystrybucji systemu Linux.

Wolne Oprogramowanie (ang. free software) – termin określający oprogramowanie, które może być uruchamiane, kopiowane, rozpowszechniane, analizowane oraz zmieniane i poprawiane przez użytkowników. Oprogramowanie, aby można je było nazwać wolnym, musi spełniać kilka podstawowych założeń, które zostały zawarte w definicji Wolnego Oprogramowania opublikowanej przez Free Software Foundation. Przysługujące użytkownikowi wolności to:.

Dystrybucja Linuksa – termin oznaczający uniksowy kompletny system operacyjny zbudowany na bazie jądra Linux. W skład dystrybucji, oprócz samego jądra, wchodzą podstawowe programy i usługi takie, jak powłoka, skrypty startowe, narzędzia konfiguracyjne, a także często duży zestaw aplikacji użytkowych. W obrębie dystrybucji używana jest jednolita organizacja plików konfiguracyjnych oraz wspólny mechanizm instalowania nowych aplikacji. Niekiedy terminem dystrybucja określa się także systemy zbudowane na bazie jąder innych niż Linux (np. GNU Hurd); szczególnie można tutaj wyróżnić klony dystrybucji uniksowych (np. Debian).