• Artykuły
  • Forum
  • Ciekawostki
  • Encyklopedia

    • GNU/Linux

    Przeczytaj także...
    Na tej stronie wymienione są wszystkie dystrybucje Linuksa zatwierdzone przez Free Software Foundation jako spełniające ich kryteria dystrybucji całkowicie wolnej. Obecnie na tej liście znajduje się tylko dziewięć dystrybucji, wszystkie oparte na kernelu Linux-libre.System uniksopodobny – mianem tym określa się system operacyjny zbliżony budową do systemu Unix, jednakże niewywodzący się bezpośrednio lub pośrednio z kodu BSD lub System V. Oznacza to, że kod źródłowy systemu został napisany od zera lub został zaczerpnięty z innego systemu niebędącego systemem Unix. System taki posiada interfejs programistyczny i interfejs użytkownika zbliżony do standardów używanych przez systemy Unix lub oparty jest na standardach POSIX.
    Ututo – argentyńska dystrybucja GNU/Linuksa. Wyróżnia się tym, iż zawiera jedynie wolne oprogramowanie. Jest jedną z niewielu dystrybucji zalecanych przez Free Software Foundation. Nazwa nawiązuje do małej jaszczurki znanej w Argentynie.

    GNU/Linux – tym mianem określa się często uniksopodobny system GNU z jądrem Linux. Korzysta on z jądra Linux, gdyż jądro GNU Hurd tworzone przez GNU jest wciąż w fazie rozwojowej. Zazwyczaj jednak, w mowie fachowej i potocznej, wspomniany system jest określany tylko jednym wyrazem – Linux.

    BusyBox to program komputerowy łączący funkcje podstawowych narzędzi Uniksa w jednym pliku wykonywalnym. BusyBox używany jest w zastępstwie pakietu GNU Coreutils w małych, jednodyskietkowych lub wbudowanych dystrybucjach Linuksa. BusyBox jest wolnym oprogramowaniem, rozprowadzanym na licencji GNU GPL.Analizator składniowy lub parser – program dokonujący analizy składniowej danych wejściowych w celu określenia ich struktury gramatycznej w związku z określoną gramatyką formalną. Nazwa analizator składniowy podkreśla analogię z analizą składniową stosowaną w gramatyce i językoznawstwie. Analizator składniowy umożliwia przetworzenie tekstu czytelnego dla człowieka w strukturę danych przydatną dla oprogramowania komputera.

    Kontrowersje związane z nazwą systemu operacyjnego opartego na jądrze Linux i m.in. oprogramowaniu GNU powstały, gdy Richard Stallman, założyciel Free Software Foundation i projektu GNU, zaczął promować nazwę „GNU/Linux”. Podkreśla ona duży wkład projektu GNU dla większości istniejących systemów z Linuksem (np. kompilatory, biblioteki, parsery).

    Biblioteka standardowa języka C (libc) to biblioteka zawierająca podstawowe procedury języka C. W Uniksach jest używana, bezpośrednio lub pośrednio, przez praktycznie każdy program, niezależnie od języka w jakim jest napisany.Apache – otwarty serwer HTTP dostępny dla wielu systemów operacyjnych (m.in. UNIX, GNU/Linux, BSD, OS X, Microsoft Windows).

    Z kolei przeciwnicy tego podejścia przypominają, że w przeciętnej dystrybucji jest też wiele oprogramowania powstałego w innych, niezależnych od FSF, projektach (np. środowisko graficzne KDE). Proponują oni aby kompletny system operacyjny nazywać po prostu „Linux”, choć samego Linuksa w takiej dystrybucji jest jeszcze mniej niż pakietów GNU.

    Musix GNU+Linux – dystrybucja Linuksa zaprojektowana i zbudowana z myślą o odtwarzaniu oraz edycji materiału muzycznego i wideo. Dystrybucją bazową jest Debian, aktualna wersja 2.0 pracuje pod kontrolą jądra 2.6.29.4. Jest jedną z dystrybucji aprobowanych przez Free Software Foundation.Free Software Foundation (Fundacja Wolnego Oprogramowania) – najważniejsza instytucja sponsorująca Projekt GNU, założona w 1985 roku przez Richarda Stallmana. Misją FSF jest tworzenie, ochrona i promocja wolności użytkowania, kopiowania, modyfikowania i rozprowadzania programów komputerowych oraz obrona praw użytkowników Wolnego Oprogramowania.

    W odpowiedzi na powyższe Stallman wyjaśnia, że FSF zasługuje na wyróżnienie za powołanie do życia systemu operacyjnego GNU jako całości, nie zaś za każdy program z osobna będący jego częścią. Przypomina, że system operacyjny GNU powstał w roku 1984, na lata przed początkami Linuksa.

    Mozilla Firefox – otwarta przeglądarka internetowa oparta na silniku Gecko, stworzona i rozwijana przez Korporację Mozilla oraz ochotników. Obecnie zajmuje trzecią pozycję (z udziałem 18,11% w październiku 2013) w rankingu najpopularniejszych przeglądarek na świecie pod względem liczby użytkowników oraz pierwszą w Polsce z udziałem w wysokości 39,78% (dane z okresu 21–27.10.2013).Projekt GNU – przedsięwzięcie mające na celu stworzenie kompletnego, wolnego, uniksopodobnego systemu operacyjnego GNU, zapoczątkowane w styczniu 1984 roku przez Richarda Matthew Stallmana.

    Dystrybucje GNU/Linuksa[ | edytuj kod]

    Nie istnieje jedna oficjalna wersja GNU/Linuksa, wydana np. dzięki porozumieniu członków projektu GNU oraz programistów Linuksa.

    Istnieje wielu niezależnych producentów, którzy do wydanego jądra Linux dodają oprogramowanie GNU oraz inne programy (np. serwer Apache, przeglądarka Firefox). Takie połączenie bibliotek i programów nazwane jest dystrybucją GNU/Linuksa.

    uClibc to implementacja standardowej biblioteki języka C dla systemów osadzonych (ang. embedded). Jest ona o wiele mniejsza niż GNU libc ale działają z nią prawie wszystkie aplikacje współpracujące z GNU libc. Można ją uruchomić w standardowym systemie Linux lub w jego wersji bez MMU (zwanej ΜClinux) działającym na procesorach alpha, ARM (big/little endian), AVR32, Blackfin, cris, HP/PA, i386, ia64, i960, h8300, m68k, mips (big/little endian), PowerPC, SH (big/little endian), SPARC lub v850.:Jądro Linux (ang. Linux kernel) – najważniejsza, wolna część uniksopodobnych systemów operacyjnych Linux napisana przez Linusa Torvaldsa w 1991 roku, a obecnie rozwijana przez licznych programistów z całego świata w ramach The Linux Foundation.

    Poszczególne dystrybucje są w bardzo różnym stopniu zgodne z założeniami projektu GNU oraz FSF. Oficjalnie aprobowanych przez FSF jest 9 dystrybucji: Dragora, Dyne:bolic, gNewSense, Guix System Distribution, Musix, Parabola GNU/Linux, PureOS, Trisquel oraz Ututo.

     Zapoznaj się również z: Dystrybucje Linuksa zatwierdzone przez Free Software Foundation.

    Jądro Linux bez GNU[ | edytuj kod]

    Możliwe jest wydanie systemu operacyjnego używającego jądra Linux bez użycia komponentów systemu GNU. Bibliotekę C glibc można zastąpić inną – np. uClibc, a zamiast standardowych programów GNU (Coreutils) zastosować program BusyBox. Powstają w ten sposób zazwyczaj małe wbudowane systemy przeznaczone na firewalle i do innych zastosowań. Wszyscy – włącznie z FSF – zgadzają się, że nazwa „GNU/Linux” nie ma dla nich zastosowania. Prawie wszystkie systemy biurkowe i serwerowe używają jednak składników GNU, zwłaszcza glibc, coreutils i GCC.

    Richard Matthew Stallman (znany też jako rms, ur. 16 marca 1953 w Nowym Jorku) – haker i jeden z twórców ruchu wolnego oprogramowania, założyciel projektu GNU oraz Free Software Foundation, współtwórca licencji GNU GPL, jeden z twórców wielu kluczowych programów takich jak edytor Emacs, kompilator GCC czy debuger GDB. Ustalił ramy moralne dla swojej wizji ruchu wolnego oprogramowania, jako alternatywy dla programów o zamkniętym kodzie.Kompilator – program służący do automatycznego tłumaczenia kodu napisanego w jednym języku (języku źródłowym) na równoważny kod w innym języku (języku wynikowym) . Proces ten nazywany jest kompilacją. W informatyce kompilatorem nazywa się najczęściej program do tłumaczenia kodu źródłowego w języku programowania na język maszynowy. Niektóre z nich tłumaczą najpierw do języka asemblera, a ten na język maszynowy jest tłumaczony przez asembler.

    Zobacz też[ | edytuj kod]

  • Linux
  • Linux (jądro)
  • GNU
  • Free Software Foundation

    • Przypisy[ | edytuj kod]

    1. Richard Stallman: GNU Linux FAQ (pol.). GNU. [dostęp 2018-08-13].
    2. Richard Stallman: GNU Linux FAQ (pol.). GNU. [dostęp 2018-08-13].
    3. Wolne dystrybucje GNU/Linuksa (pol.). GNU. [dostęp 2018-08-13].

    Linki zewnętrzne[ | edytuj kod]

  • Linux i GNU
  • Dlaczego GNU/Linux?
    • Biblioteka (w informatyce) – zbiór klas, funkcji (i ew. innych konstrukcji programistycznych), z których korzystają różne programy.gNewSense – dystrybucja systemu operacyjnego GNU/Linux oparta na Ubuntu (od wersji 3.0 oparta na GNU/Linux Debian), dążąca do zapewnienia w 100% wolnej – w rozumieniu Fundacji Wolnego Oprogramowania – dystrybucji systemu Linux.




    Warto wiedzieć że... beta

    KDE – środowisko graficzne zrealizowane jako wolne oprogramowanie dla systemów operacyjnych Unix i GNU/Linux. Zawiera bogaty system bibliotek do tworzenia aplikacji w środowisku graficznym. Obok GNOME jest jednym z dwóch najpopularniejszych uniksowych środowisk graficznych. Początkowo projekt nosił nazwę Kool Desktop Environment a skrót rozwijano jako K Desktop Environment.
    Dystrybucja Linuksa – termin oznaczający uniksowy kompletny system operacyjny zbudowany na bazie jądra Linux. W skład dystrybucji, oprócz samego jądra, wchodzą podstawowe programy i usługi takie, jak powłoka, skrypty startowe, narzędzia konfiguracyjne, a także często duży zestaw aplikacji użytkowych. W obrębie dystrybucji używana jest jednolita organizacja plików konfiguracyjnych oraz wspólny mechanizm instalowania nowych aplikacji. Niekiedy terminem dystrybucja określa się także systemy zbudowane na bazie jąder innych niż Linux (np. GNU Hurd); szczególnie można tutaj wyróżnić klony dystrybucji uniksowych (np. Debian).
    GCC (ang. GNU Compiler Collection) - zestaw kompilatorów do różnych języków programowania rozwijany w ramach projektu GNU i udostępniany na licencji GPL oraz LGPL.
    Trisquel GNU/Linux [wym. z hiszpańskiego triskelion/triskele lub ang. triskelen] – dystrybucja Linuksa opierającą się na jądrze Linux-libre (w 100% wolnym od własnościowego oprogramowania i sterowników) oraz dystrybucji Ubuntu. Zgodnie z duchem libre software dystrybucja nie zawiera żadnego oprogramowania, które narusza lub mogłoby naruszać licencję GPL. Jest to dystrybucja całkowicie wolna od wszelkiego oprogramowania własnościowego.
    GNU Coreutils lub coreutils – zbiór podstawowych narzędzi do obsługi plików, powłoki i tekstu w systemach uniksopodobnych. Zawiera narzędzia, których obecność jest oczekiwana w każdym systemie operacyjnym.
    Oprogramowanie (ang. software) – całość informacji w postaci zestawu instrukcji, zaimplementowanych interfejsów i zintegrowanych danych przeznaczonych dla komputera do realizacji wyznaczonych celów. Celem oprogramowania jest przetwarzanie danych w określonym przez twórcę zakresie. Oprogramowanie to dział informatyki. Oprogramowanie jest synonimem terminów program komputerowy oraz aplikacja, przy czym stosuje się go zazwyczaj do określania większych programów oraz ich zbiorów.

    Reklama

    Czas generowania strony: 0.749 sek.