Górnośląski Park Etnograficzny

Przeczytaj także...
Wojewódzki Park Kultury i Wypoczynku im. gen. Jerzego Ziętka (WPKiW) również Park Śląski – park znajdujący się w całości w granicach administracyjnych Chorzowa, zajmujący obecnie powierzchnię 620 ha lub, według innego źródła, 520 ha. Jest to jeden z największych parków miejskich w Europie. Park nazywany jest zielonym płucami Górnego Śląska, stanowi także kulturalne centrum otaczającej go aglomeracji.Etnografia – dyscyplina naukowa zajmująca się całościowym opisem i analizą kultur ludowych różnych społeczności i grup etnicznych. Jej zakres obejmuje teorię kultury ludowej jak i badanie poszczególnych jej dziedzin i wytworów materialnych. W zależności od tradycji naukowej, pod pojęciem etnografia rozumie się wszystkie nauki etnologiczne, bądź też jedną z tych nauk.
Górny Śląsk (łac. Silesia Superior, śl. Gůrny Ślůnsk, czes. Horní Slezsko, śl-niem. Oberschläsing, niem. Oberschlesien) – kraina historyczna położona na terenie Polski i Czech w dorzeczu górnej Odry oraz początkowego biegu Wisły, południowo-wschodnia część Śląska.

Muzeum Górnośląski Park Etnograficzny w Chorzowie – skansen znajdujący się na terenie Parku Śląskiego (dawniej Wojewódzki Park Kultury i Wypoczynku im. gen. Jerzego Ziętka), nieopodal Stadionu Śląskiego i Centrum Handlowego AKS. Park etnograficzny posiada blisko 70 zabytkowych drewnianych obiektów architektury wiejskiej i małomiasteczkowej. Obszar skansenu wynosi 22 ha.

Istebna – wieś gminna w powiecie cieszyńskim w województwie śląskim, siedziba gminy Istebna. Wieś leży w historycznych granicach regionu Śląska Cieszyńskiego. Powierzchnia sołectwa wynosi 4741 ha, a liczba ludności 5078 (mężczyźni: 2497, kobiety: 2581), co daje gęstość zaludnienia równą 107,1 os./km².Stadion Śląski – wielofunkcyjny stadion sportowy, położony na terenie Parku Śląskiego (dawne WPKiW) w Chorzowie (przy granicy z Katowicami) i administrowany przez jednostkę budżetową województwa śląskiego pod nazwą Wojewódzki Ośrodek Kultury i Sportu „Stadion Śląski” w Chorzowie.

Zgromadzone zabytki budownictwa ludowego pochodzą z pięciu podregionów Górnego Śląska (beskidzkiego, podgórskiego, pszczyńsko-rybnickiego, przemysłowego i lublinieckiego) oraz regionu Zagłębia Dąbrowskiego.

Obiektem scalającym poszczególne części ekspozycji jest kościół pw. św. Józefa Robotnika pochodzący z XVIII w. podobnie jak spichlerze dworskie i niektóre budynki z Beskidu Śląskiego, większość pozostałych zabytków pochodzi z połowy XIX w.

Górnośląski Park Etnograficzny znajduje się na szlaku architektury drewnianej woj. śląskiego.

Brenna (dawniej Brina, Brena) – wieś w południowej Polsce, na Śląsku Cieszyńskim, położona w województwie śląskim, w powiecie cieszyńskim, siedziba gminy Brenna, obejmującej również Górki Wielkie i Górki Małe. Miejscowość zamieszkuje 5994 osób.Architektura (gr. αρχιτεκτονική architektonike) – nauka i sztuka projektowania, konstruowania i wykonywania budynków oraz innych budowli przestrzennych.

Spis treści

Historia[]

Pierwszy pomysł powstania muzeum etnograficznego pojawił się w 1938 roku. Wybuch wojny uniemożliwił jednak jego realizację. W 1952 roku, podczas Walnego Zjazdu Polskiego Towarzystwa Ludoznawczego w Katowicach zaproponowano, by na terenie powstającego WPKiW stworzyć skansen. W 1963 roku Krakowskie Biuro Projektowe opracowało jego ostateczną koncepcję, a rok później projekt zatwierdzono i rozpoczęto jego realizację. Zakładał on m. in. uformowanie wzniesienia w celu wiarygodnego przedstawienia podregionu podgórskiego. Oficjalne otwarcie nastąpiło w maju 1975 roku.

Spichlerz (czasem: śpichlerz, spichrz, elewator zbożowy) – jedno- lub kilkukondygnacyjna budowla przeznaczona do przechowywania materiałów sypkich, głównie ziarna zbóż – luzem lub w workach, charakteryzujący się zwartą bryłą, stromymi dachami, trójkątnymi szczytami i niewielkimi oknami.Skansen lub muzeum skansenowskie lub muzeum na wolnym powietrzu (ang. open-air museum) – potoczne określenie muzeum na wolnym powietrzu, którego celem jest zaprezentowanie kultury ludowej danego regionu lub też ekspozycja obiektów zabytkowych (archeologicznych, budowlanych, etnograficznych). Polskie muzea skansenowskie zrzeszają się w Stowarzyszeniu Muzeów na Wolnym Powietrzu. Najstarszym skansenem w Polsce jest Kaszubski Park Etnograficzny we Wdzydzach Kiszewskich.

Przypisy

Krajobraz tworzą ludzie. Chorzów: Wydawnictwo WPKiW S.A., 2010, s. 110-112. ISBN 978-83-62506-00-2.

Bibliografia[]

Sztuka Górnego Śląska od średniowiecza do końca XX wieku, red. Ewa Chojecka, wydawca: Muzeum Śląskie, Katowice 2004, ISBN 83-87455-77-6, s. 450.

Krajobraz tworzą ludzie, Wydawnictwo WPKiW S.A., Chorzów 2010, ISBN 978-83-62506-00-2

Linki zewnętrzne[]

Strona Muzeum (pol.)

Galeria[]

Szopa na siano z Kobióra

Zagłębie Dąbrowskie – region historyczno-geograficzny w zachodniej Małopolsce, na pograniczu z Górnym Śląskiem. Główne miasta Zagłębia Dąbrowskiego to: Będzin, Czeladź, Dąbrowa Górnicza, Sosnowiec. Region leży w widłach rzeki Przemszy: Brynicy, Białej Przemszy i Czarnej Przemszy. Obecnie stanowi północno-wschodnią część Górnośląskiego Okręgu Przemysłowego i leży w północno-wschodniej części województwa śląskiego przez co mylnie ta część Małopolski jest uznawana za ziemie śląskie.Język polski (polszczyzna) – język naturalny należący do grupy zachodniosłowiańskich (do których należą również czeski, słowacki, kaszubski, dolnołużycki, górnołużycki i wymarły połabski), stanowiących część rodziny indoeuropejskiej.

Chałupa i chlewik z Istebnej

Wnętrze chałupy z Istebnej

Chałupa z Istebnej (1876 r.)

Konstrukcja chałupy z Istebnej

Kapliczka z Istebnej (1910 r.)

Garbarnia z Koniakowa (1900 r.)

Chlew z Istebnej I połowa XVIII w.

Chałupa z Istebnej (1794 r.)

Łąka (niem. Lonkau) – wieś na Śląsku położona w województwie śląskim, w powiecie pszczyńskim, w gminie Pszczyna.Kobiór (niem. Kobier) – duża wieś w Polsce położona w województwie śląskim, w powiecie pszczyńskim, w gminie Kobiór.

Wnętrze chałupy z Istebnej

Chałupa z Istebnej (1794 r.)

Wnętrze chałupy groniowej z Brennej (1809 r.)

Chałupa tkacza z Brennej (1820 r.)

Wojewódzki Park Kultury i Wypoczynku im. gen. Jerzego Ziętka (WPKiW) również Park Śląski – park znajdujący się w całości w granicach administracyjnych Chorzowa, zajmujący obecnie powierzchnię 620 ha lub, według innego źródła, 520 ha. Jest to jeden z największych parków miejskich w Europie. Park nazywany jest zielonym płucami Górnego Śląska, stanowi także kulturalne centrum otaczającej go aglomeracji.Chlew lub Chlewnia– budynek, lub pomieszczenie w budynku, przeznaczone do hodowli trzody chlewnej. Określenie to stosowane jest na ogół do tych budynków, w których przebywa niewielka liczba świń, obiekty przystosowane do przebywania kilkuset i więcej sztuk nierogacizny nazywane są chlewniami.

Wnętrze chałupy tkacza z Brennej (1820 r.)

Studnia z Łąki (1902 r.)

Zima w skansenie, styczeń 2009 r.

Chałupy w Górnośląskim Parku Etnograficznym w Chorzowie.

(window.RLQ=window.RLQ||).push(function(){mw.log.warn("Gadget \"edit-summary-warning\" styles loaded twice. Migrate to type=general. See \u003Chttps://phabricator.wikimedia.org/T42284\u003E.");mw.log.warn("Gadget \"wikibugs\" styles loaded twice. Migrate to type=general. See \u003Chttps://phabricator.wikimedia.org/T42284\u003E.");mw.log.warn("Gadget \"ReferenceTooltips\" styles loaded twice. Migrate to type=general. See \u003Chttps://phabricator.wikimedia.org/T42284\u003E.");mw.log.warn("Gadget \"main-page\" styles loaded twice. Migrate to type=general. See \u003Chttps://phabricator.wikimedia.org/T42284\u003E.");});

Szlak Architektury Drewnianej w województwie śląskim, o długości 1060 km obejmuje 93 zabytkowe obiekty i zespoły architektury drewnianej: kościoły, kaplice, dzwonnice, chałupy, karczmy, leśniczówki, pałacyk myśliwski, skanseny i obiekty gospodarcze – młyn wodny i spichlerze.Koniaków – wieś sołecka w powiecie cieszyńskim w województwie śląskim, w gminie Istebna. Powierzchnia sołectwa wynosi 1469 ha, a liczba ludności 3643, co daje gęstość zaludnienia równą 248,0 os./km².

w oparciu o Wikipedię (licencja GFDL, CC-BY-SA 3.0, autorzy, historia, edycja)