Futuryzm
Podstrony: 1 [2] [3] [4] [5]
Encyklopedia PWN – encyklopedia internetowa, oferowana – bezpłatnie i bez konieczności uprzedniej rejestracji – przez Wydawnictwo Naukowe PWN. Encyklopedia zawiera około 122 tysiące haseł i 5 tysięcy ilustracji.Blok mieszkalny – potoczna nazwa wielokondygnacyjnego budynku mieszkalnego wielorodzinnego o powtarzalnych segmentach, wyróżniającego się wybitnie prostą formą.
Futuryzm
Futuryzm (łac. futurus „przyszły”) – awangardowy kierunek w sztuce (zwłaszcza w literaturze), który narodził się we Włoszech na początku XX wieku. Założeniem futuryzmu było „patrzenie w przyszłość i nowoczesność”, odrzucanie przeszłości i tradycji. Futuryzm w swoim żywiołowym manifeście proponował unicestwienie akademii, bibliotek i muzeów, winnych jego zdaniem utrzymywania i utrwalania kultury przestarzałej i niedołężnej, a przez to szkodliwej i niebezpiecznej. Futuryści zawładnęli w pełni sferą estetyki. Wierzyli w profetyczną rolę artysty, którego uznawali za prawdziwego przewodnika duchowego i demiurga nowego społeczeństwa.
Powstanie futuryzmu[ | edytuj kod]
Koniec wieku XIX i początek XX to czasy rewolucji technicznej – gwałtownego rozwoju przemysłu i transportu. Rozbudowywała się sieć kolei, skonstruowany został samolot i samochód. Powstał szereg wynalazków, takich jak elektryczność, telefon i film. Świat dynamizował się i przekształcał w tempie dotychczas niespotykanym. Pojawił się kult nauki i techniki, pełne optymizmu przekonanie o ogromnych możliwościach człowieka oraz idealistyczna wiara w rozwój ludzkości i jej wspaniałą przyszłość.
Futuryzm narodził się we Włoszech jako awangardowy i antytradycyjny kierunek literacki, nacechowany bezkompromisowością w głoszeniu rewolucji artystycznej. Termin „futuryzm” miał wskazywać, że uczestnicy tego ruchu kierują myśli ku przyszłości, odrzucając wszelkie relikty przeszłości jako balast hamujący rozwój. Gwałtowny atak futurystów na tradycję, muzea i antyk był historycznie i psychologicznie zrozumiały. Włochy już od paru stuleci nie liczyły się w sztuce. Dominującą pozycję straciły w końcu XVII wieku na rzecz Francji.
Na początku XX wieku Włochy mogły świecić jedynie blaskiem dawnej chwały niczym gigantyczne, wymarłe Pompeje. W takiej sytuacji młodzi artyści postanowili przezwyciężyć marazm, stworzyć nowe wartości, wyjść z cienia historii. Mimo to jednak odwoływali się do ideałów Risorgimenta.
Manifest buntu[ | edytuj kod]
W 1909 roku poeta Filippo Tommaso Marinetti i malarz Umberto Boccioni ogłosili pierwszy Manifest futuryzmu w paryskim dzienniku „Le Figaro”, w którym sformułowali w 11 punktach główne założenia kierunku mającego nieść rewolucję kulturalną
1. Chcemy wyśpiewywać miłość do niebezpieczeństwa, praktykę energii i zuchwałość.
2. Podstawowymi elementami naszej poezji będą odwaga, śmiałość i bunt.
3. Dotąd literatura wychwalała pełen zadumy bezwład, ekstazę i sen, my zaś chcemy sławić agresywny ruch, gorączkową bezsenność, gimnastyczny krok, ryzykowny skok, policzkowanie i cios pięścią.
4. Oświadczamy, że wspaniałość świata wzbogaciła się o piękno prędkości. Samochód wyścigowy z bagażnikiem zdobnym w grube rury jak węże o buchającym oddechu, samochód rozgrzany do czerwoności, który wygląda jak pędzący pocisk piękniejszy jest niż Nike z Samotraki.
5. Chcemy śpiewać na cześć człowieka trzymającego kierownicę, której idealna oś przecina ziemię, a ta z kolei wystrzelona krąży po swej orbicie.
6. Trzeba, by poeta podejmował wysiłki z zapałem, błyskotliwością i roztropnością, aby podsycać entuzjastyczny zapał pierwotnych żywiołów.
7. Jedynie walka jest piękna. Arcydziełem jest tylko to, co ma agresywny charakter. Poezja musi być gwałtownym szturmem na nieznane siły, ma zmuszać je, by leżały pokornie przed człowiekiem.
8. Jesteśmy na samym krańcu przylądka wieków! Wczoraj umarły Czas i Przestrzeń. Żyjemy już w absolucie, stworzyliśmy już bowiem wieczną i wszechobecną prędkość.
9. Chcemy wysławiać wojnę – jedyną higienę świata – militaryzm, patriotyzm, niszczycielski gest anarchistów, piękne idee, które zabijają, oraz głosić pogardę dla kobiety.
10. Chcemy zniszczyć muzea, biblioteki, zwalczyć moralizm, feminizm i wszelkie przejawy oportunistycznego i użytkowego tchórzostwa.
11. Będziemy wyśpiewywać na cześć wielkich tłumów wzburzonych pracą, przyjemnością lub buntem, wielobarwnych i polifonicznych fal rewolucji w nowoczesnych miastach, arsenałów i fabryk wibrujących nocą pod gwałtownie rozświetlonym blaskiem elektrycznych księżyców, na cześć żarłocznych dworców, wężów, które kopcą, fabryk zawieszonych pod chmurami na sznurkach dymów, mostów skaczących jak gimnastyk nad diabolicznym ostrzem rozświetlonych słońcem rzek, awanturniczych parowców węszących po horyzontach, żelaznych koni zaprzęgniętych do długich rur i na cześć szybowcowego lotu aeroplanów, których śmigło łopocze jak chorągiew i hałasuje jak oklaski rozentuzjazmowanego tłumu.Włochy (Republika Włoska, wł. Italia, Repubblica Italiana) – państwo położone w Europie Południowej, na Półwyspie Apenińskim, będące członkiem wielu organizacji, m.in.: UE, NATO, należące do ośmiu najbardziej uprzemysłowionych i bogatych państw świata – G8.Tytus Czyżewski (ur. 28 grudnia 1880 w Przyszowej, zm. 5 maja 1945 w Krakowie) – polski malarz, poeta, krytyk sztuki, jeden z teoretyków formizmu.
Napisali również kilka innych manifestów, m.in. Zabijmy światło księżyca!, Manifest przeciw staroświeckiej Wenecji, Manifest przeciw Montmartre’owi.
Po I wojnie światowej szał futurystyczny wyczerpał się, ich założenia poszły w stronę faszyzmu. Z Włoch futuryzm rozprzestrzenił się do innych krajów.
Futuryzm we Włoszech[ | edytuj kod]
Założycielem futuryzmu, jak i człowiekiem mającym na niego największy wpływ był włoski pisarz Filippo Tommaso Marinetti. Ruch zapoczątkowany został Manifestem Futurystycznym, opublikowanym 5 lutego 1909 r. na łamach gazety „La gazetta dell’Emilia”, w artykule przedrukowanym później we francuskim dzienniku „Le Figaro” dnia 20 lutego 1909 r. Do nowego ruchu dołączyli wkrótce malarze Umberto Boccioni, Carlo Carrà, Giacomo Balla, Gino Severini oraz kompozytor Luigi Russolo.
Marinetti gorliwie wyraził swoją pogardę dla wszystkiego co stare, szczególnie dla politycznej i artystycznej tradycji. „Nie chcemy żadnej części przeszłości”, pisał, „my, młodzi i silni Futuryści!”. Futuryści podziwiali prędkość, technologię, młodość i brutalność, wynalazki: samochód i samolot oraz uprzemysłowione miasta, wszystko to, co reprezentowało technologiczny triumf ludzkości nad naturą. Byli ponadto zagorzałymi nacjonalistami. Odrzucali kult przeszłości i wszelką imitację, chwalili oryginalność, „nieważne jak śmiałą, nieważne jak brutalną”, z dumą ogłaszali się „pomazańcami szaleństwa”, określili krytykę sztuki jako niepotrzebną, wystąpili przeciwko harmonii i dobremu smakowi, usunęli wszelkie motywy i tematy używane w dotychczasowej sztuce i wysławiali naukę.
Cechą Futuryzmu była częsta publikacja różnorakich manifestów i futuryści (przeważnie pod przewodnictwem Marinettiego) sporządzali je na rozmaite tematy, m.in. malarstwo, architektura, religia, ubiór, czy sporządzanie posiłków. Miało to na celu głównie wyjaśnić praktykę twórczą, jak i po to, aby zdobyć szerszy krąg zwolenników. Tym samym futuryści prowadzili wzmożoną działalność wydawniczą i propagandową.
Pierwszy manifest nie zawierał pozytywnie przedstawionej wizji sztuki, którą to futuryści starali się przedstawić w późniejszym Technicznym Manifeście Malarstwa Futurystycznego. Ten ostatni wyrażał poświęcenie dla „uniwersalnego dynamizmu”, który miał być bezpośrednio reprezentowany w ich dziełach. Przedmioty rzeczywiste nie istniały od siebie oddzielnie. Nie oddzielały się również od swojego otoczenia. „Szesnaście osób otaczających cię w jadącym autobusie staje się w tym samym czasie jednym. Są bez ruchu i jednocześnie się przemieszczają. ...Autobus wjeżdża w mijane domy, a one rzucają się na autobus, spajając się z nim w jedno”.
Malarze futurystyczni powoli wykształcali własny styl i zakres tematów. W latach 1910 i 1911 stosowali technikę dywizjonizmu, rozbijając światło i kolor do postaci pola punktów i linii, co po raz pierwszy zastosował Giovanni Segantini.
Podstrony: 1 [2] [3] [4] [5]