• Artykuły
  • Forum
  • Ciekawostki
  • Encyklopedia

    • Fregata rakietowa

    Przeczytaj także...
    Działo uniwersalne - armata okrętowa, która spełnia zadania zarówno artylerii głównej lub średniej okrętu, jak i przeciwlotniczej (artyleria uniwersalna). Działo uniwersalne, dzięki wysokim kątom podniesienia luf i odpowiednim systemom kierowania ogniem, może zwalczać cele nawodne (naziemne) i cele powietrzne. Zależnie od wielkości okrętu, artylerię uniwersalną stanowią działa kalibrów od 57 - 76 mm, przez 100 mm, do 127 - 130 mm (sporadycznie 152 mm). Działa uniwersalne wywodzą się z dział przeciwlotniczych, a o ich odmiennej klasyfikacji decyduje spełniana funkcja; określane są też w uproszczeniu po prostu jako działa przeciwlotnicze.Goalkeeper - (pl. Bramkarz) - jest holenderskim systemem CIWS, zapewniającym obronę okrętom. Jego głównym zadaniem jest zwalczanie nisko lecących pocisków przeciwokrętowych oraz samolotów. System składa się z szybkostrzelnego działka i kontrolowanego komputerowo radaru zblokowanego na jednej podstawie. Jest on całkowicie autonomiczny (nie potrzebuje ludzi do obsługi). We własnym zakresie wykrywa cele, namierza a także wybiera najgroźniejsze i niszczy za pomocą serii pocisków przeciwpancernych. Holenderski System CIWS jest produkowany przez "Thales Navy Netherlands", co aktualnie owocuje liczbą 50 wyprodukowanych urządzeń. System może również być użyty do ochrony lotnisk.
    Vertical Launching System (lub Vertical Launch System, w skrócie VLS, ang. system odpalania pionowego, czasami tłumaczone też jako pionowe wyrzutnie pokładowe) to typ wyrzutni pocisków rakietowych i odrzutowych używany na wielu nowoczesnych okrętach. W systemie tym każdy pocisk ustawiony jest pionowo w indywidualnej komorze.
    "De Ruyter" – holenderska fregata rakietowa typu De Zeven Provinciën
    USS "Nicholas" – amerykańska fregata rakietowa typu Oliver Hazard Perry
    "Méndez Núñez" – hiszpańska fregata rakietowa typu Álvaro de Bazán

    Fregata rakietowa – klasa średniej wielkości współczesnych okrętów, o uzbrojeniu w skład którego wchodzą wyrzutnie rakietowe. Fregaty rakietowe, nazywane też po prostu fregatami, stanowią obecnie jedną z najliczniejszych i podstawowych klas okrętów.

    Sonar – urządzenie używające długich, średnich lub krótkich fal dźwiękowych do nawigacji, komunikacji, detekcji, określania pozycji, śledzenia oraz klasyfikacji ruchomych i nieruchomych obiektów zanurzonych, znajdujących się na powierzchni cieczy bądź w powietrzu. Nazwa "sonar" wywodzi się od akronimu "SOund Navigation and Ranging". W zależności od zasady działania, sonary mogą być aktywne bądź pasywne, mogą także łączyć obie te cechy. Najczęstszym środowiskiem zastosowania urządzeń sonarowych jest środowisko ciekłe zwłaszcza wodne, jednakże ich odpowiednie formy mogą być wykorzystywane także w środowisku gazowym, w tym w powietrzu. W zależności od zastosowania i konstrukcji systemy echolokacyjne mogą używać bardzo szerokiego zakresu fal dźwiękowych - od infradźwięków po ultradźwięki. U niektórych zwierząt takich jak delfiny czy nietoperze umiejętność echolokacji wytworzyła się naturalnie w drodze ewolucyjnej.RIM-7 Sea Sparrow jest kierowanym pociskiem rakietowym klasy woda-powietrze. Służy do zwalczania wrogich rakiet oraz samolotów. Rakiety typu Sea Sparrow posiadają 4 lotki sterujące w połowie kadłuba oraz 4 lotki ogonowe umieszczone z tyłu, tuż w pobliżu dyszy silnika rakietowego. Pociski RIM-7 są tak skonstruowane aby mogły działać w każdych warunkach pogodowych. Rakiety Sea Sparrow zostały wprowadzone do użytku w 1976. System ten jest aktualnie zastępowany systemem najnowszej generacji Evolved Sea Sparrow

    Fregaty rakietowe budowane są od końca lat 60. XX wieku. Zastąpiły one fregaty o uzbrojeniu artyleryjskim, które były okrętami przeznaczonymi przede wszystkim do zwalczania okrętów podwodnych. Fregaty rakietowe są w porównaniu ze swoimi poprzedniczkami okrętami bardziej wielozadaniowymi, zdolnymi do samodzielnego wykonywania niektórych zadań w oddaleniu od baz. W dalszym ciągu ich główne zadanie stanowi wykrywanie i zwalczanie okrętów podwodnych, lecz w zależności od przenoszonego zestawu uzbrojenia, ich zadanie może też stanowić punktowa lub strefowa obrona przeciwlotnicza i zwalczanie okrętów nawodnych za pomocą kierowanych pocisków rakietowych. Oprócz fregat ogólnego przeznaczenia (wielozadaniowych), istnieją specjalizowane fregaty przeciwlotnicze i przeciwpodwodne (ZOP). Spektrum zadań fregat rozszerzane bywa też o możliwość zwalczania celów lądowych. Bywają one wreszcie używane do celów policyjnych oraz reprezentacji bandery. W XXI wieku znaczenia nabrały fregaty optymalizowane do zadań ekspedycyjnych i walki z zagrożeniami asymetrycznymi (piractwo, terroryzm).

    Działko przeciwlotnicze - popularne określenie automatycznych armat przeciwlotniczych o kalibrze od 20 mm do 37 mm (sporadycznie 40 mm), służących do zwalczania śmigłowców i nisko lecących samolotów a także słabo opancerzonych celów naziemnych i nawodnych oraz do zwalczania piechoty przeciwnika.Okręt nawodny - termin określający ogół klas okrętów wojennych, nie mogących się całkowicie zanurzyć pod powierzchnię wody. Obejmuje wszystkie klasy okrętów poza okrętami podwodnymi.

    Fregaty rakietowe – zależnie od wielkości – różnią się zestawem uzbrojenia i wyposażenia. W skład typowego zespołu uzbrojenia dużych fregat uniwersalnych wchodzą:

  • jedna, rzadziej dwie wyrzutnie kierowanych przeciwlotniczych pocisków rakietowych,
  • wyrzutnie kierowanych pocisków przeciwokrętowych,
  • wyrzutnie torped do zwalczania okrętów podwodnych,
  • jedno działo uniwersalne średniego kalibru (76 mm – 127 mm),
  • działka przeciwlotnicze małego kalibru obrony bezpośredniej
  • jeden lub dwa śmigłowce pokładowe.

    • W zestaw taki wyposażone są np. fregaty typów: Kortenaer (Holandia), Oliver Hazard Perry (USA) i Typu 22 Batch 3 (Wielka Brytania). Część fregat rakietowych, zwłaszcza tych o mniejszych rozmiarach lub starszych typów, nie ma niektórych z wyżej wymienionych elementów uzbrojenia, zazwyczaj śmigłowca lub rakiet przeciwlotniczych (dotyczy to głównie starszych okrętów, używanych przez państwa Azji i Ameryki Południowej). Część typów fregat rakietowych jest uzbrojonych dodatkowo w rakietotorpedy do zwalczania okrętów podwodnych (zastępowane w nowszych konstrukcjach przez śmigłowce uzbrojone w torpedy). Niektóre starsze typy fregat rakietowych mają więcej dział artylerii głównej - do 4. Część starszych fregat modernizowanych do poziomu fregat rakietowych, ma jedynie uzbrojenie artyleryjskie i pociski przeciwokrętowe lub przeciwlotnicze bliskiego zasięgu.

    Phalanx CIWS (od ang. falanga, CIWS) — system artyleryjski przeznaczony do niszczenia pocisków przeciwokrętowych i samolotów przeciwnika na bardzo krótkich dystansach.Krążownik rakietowy - klasa współczesnych dużych okrętów, o silnym uniwersalnym uzbrojeniu, w skład którego wchodzą pociski rakietowe. Krążowniki rakietowe pojawiły się pod koniec lat 50. XX wieku.

    Fregaty mają jedną – czasem dwie – wyrzutnie przeciwlotniczych kierowanych pocisków rakietowych, najczęściej bliskiego zasięgu (m.in.: amerykańskie zestawy Sea Sparrow, brytyjskie Sea Cat i Sea Wolf, rosyjskie Osa-M). Stosowane są wyrzutnie jednoprowadnicowe lub częściej wieloprowadnicowe (z kilkoma pociskami na wyrzutni). Od lat 90. XX wieku wykorzystywane są także wyrzutnie pionowe, w kadłubie (VLS). Używane są również rakiety średniego zasięgu (np. amerykański Standard SM).

    AGM-84/RGM-84/UGM-84 Harpoon – amerykański przeciwokrętowy pocisk manewrujący krótkiego zasięgu, wystrzeliwany z platform nawodnych, podwodnych i powietrznych, przeznaczony do zwalczania celów nawodnych. Harpoon jest pociskiem jednogłowicowym, napędzanym na całej długości lotu aerodynamicznego przez silnik turbowentylatorowy. W zależności od platformy przenoszenia, występuje w wariantach o sygnaturze AGM-84 dla pocisków przenoszonych przez statki powietrzne, RGM-84 przenoszone przez okręty nawodne oraz UGM-84, dla których platformą bojową są okręty podwodne.Sea Cat to brytyjski morski kierowany przeciwlotniczy pocisk rakietowy (klasy woda-powietrze), krótkiego zasięgu, z możliwością wykorzystania go do zwalczania celów nawodnych w zasięgu widzialności. Istniała również wersja lądowa zestawu nazwana Tigercat.

    Najczęściej stosowane kierowane pociski przeciwokrętowe (woda-woda) to amerykańskie Harpoon i francuskie Exocet, w liczbie 4-8. Większość fregat rakietowych ma w wieży tylko jedno działo uniwersalne kaliber 76 mm – 127 mm. Najpowszechniej stosowana jest armata automatyczna OTO Melara kaliber 76 mm. Fregaty mają też jedno lub więcej działek przeciwlotniczych. Na części nowoczesnych okrętów są to wielolufowe zestawy obrony bezpośredniej – przeciwlotniczej i przeciwrakietowej – takie jak: Phalanx, Goalkeeper, AK-630. Większość typów fregat ma 1 lub 2 śmigłowce pokładowe do zwalczania okrętów podwodnych oraz torpedy kierowane; część ma rakietotorpedy. Podobnie jak inne współczesne okręty, fregaty są bogato wyposażone w urządzenia elektroniczne umożliwiające wykrywanie celów (sonar, radary) i skuteczne kierowanie uzbrojeniem. Do wykrywania okrętów podwodnych służą sonary, w tym – na niektórych typach fregat – sonary holowane. Na większości nowszych fregat ciężar wykrywania i zwalczania okrętów podwodnych spoczywa na śmigłowcach pokładowych. W miarę rozwoju technologii zaczęto używać bazujących na fregatach także bezzałogowych pojazdów latających, nawodnych lub podwodnych.

    AK-630 - radziecka morska armata systemu CIWS. W pełni zautomatyzowane sześciolufowe szybkostrzelne działko kalibru 30 mm zbudowane w oparciu o system Gatlinga. Armata AK-630 była jedną z pierwszych systemu CIWS. Prototyp powstał w 1964 roku, jednak testy całego systemu trwały aż do 1976 roku, kiedy system został przyjęty do służby. Głównym zadaniem armaty jest zwalczanie kierowanych pocisków rakietowych, samolotów, śmigłowców oraz zwalczanie niewielkich celów nawodnych. Może także służyć do niszczenia środków ogniowych na brzegu oraz rozstrzeliwaniu min morskich. W 1979 roku wprowadzono zmodernizowaną wersję AK-630M. Obecnie wersja systemu AK-630M-2 wyposażona jest w dwa szybkostrzelne działka 30 mm. Pierwszym okrętem wyposażonym w nowy system jest mały okręt rakietowy projektu 21631 „Grad Swijażsk”.Okręt – zwykle uzbrojona jednostka pływająca w służbie państwa, tj. jego sił zbrojnych – marynarki wojennej pod banderą wojenną, przeznaczona do wykonywania zadań bojowych. Także potocznie: duży statek.

    Prędkość fregat wynosi zwykle ok. 30 węzłów. Wyporność XX-wiecznych fregat rakietowych to 1000-4500 ton, najczęściej ok. 3000 ton. Wyporność pełna nowych fregat, budowanych w XXI wieku, sięga natomiast 6000–8000 ton. Zwykle stosowany jest napęd za pomocą turbin gazowych, parowych, silników wysokoprężnych; używane też bywają różne rodzaje siłowni kombinowanych (zwłaszcza CODOG).

    Przeciwokrętowy pocisk manewrujący — rodzaj pocisków manewrujących, przeznaczonych do zwalczania celów nawodnych, w tym zwłaszcza nawodnych okrętów i statków. Wystrzeliwane z platform powietrznych, nawodnych, podwodnych lub lądowych, od lat 70. XX wieku pociski tego rodzaju stanowią podstawową broń służącą do zwalczania jednostek morskich. Pociski tego rodzaju napędzane są silnikami odrzutowymi na całej długości lotu aerodynamicznego i przenoszą najczęściej jedną głowicę bojową.Osa-M – radziecki system morskich przeciwlotniczych kierowanych pocisków rakietowych, klasy woda-powietrze, krótkiego zasięgu (oznaczenie w kodzie NATO: SA-N-4 Gecko).

    Należy mieć na uwadze, że zwłaszcza w latach 60. i 70. nazewnictwo klas okrętów było niejednolite i na dodatek zmienne i fregatami lub wielkimi fregatami nazywano też niszczyciele rakietowe, a nawet krążowniki rakietowe, z uwagi na pełnione przez nie funkcje eskortowe. Wzrost wielkości fregat i poprawa ich uzbrojenia spowodowały, że obecnie granica między dużymi fregatami a niszczycielami rakietowymi (zwłaszcza starszymi), jest nieostra. Fregaty przejmują przy tym część zadań niszczycieli. Niszczyciele na ogół są większe i mają nieco bardziej uniwersalne i silniejsze uzbrojenie, w tym rakietowe systemy przeciwlotnicze średniego zasięgu, często o dwóch wyrzutniach. W wielu przypadkach jednak nazwanie okrętu niszczycielem lub fregatą zależy jedynie od indywidualnej klasyfikacji narodowej (np. francuskie niszczyciele rakietowe nazywane są fregatami). Z drugiej strony, nieostre jest także rozróżnienie między małymi fregatami a dużymi korwetami, które są mniejszymi okrętami do zwalczania okrętów podwodnych.

    Niszczyciel rakietowy – klasa współczesnych, wszechstronnie uzbrojonych dużych okrętów rakietowych, zdolnych prowadzić walkę z celami nawodnymi, podwodnymi i powietrznymi, a czasem nawet atakować obiekty na lądzie. W wielu flotach zostały zastąpione przez fregaty i korwety, o również rosnących możliwościach bojowych. Polska marynarka wojenna posiadała do dziś dwa okręty tej klasy.Silnik o zapłonie samoczynnym (znany powszechnie jako silnik wysokoprężny lub silnik Diesla, ZS) – silnik cieplny spalinowy tłokowy o spalaniu wewnętrznym, w którym ciśnienie maksymalne czynnika jest znacznie większe, niż w silnikach niskoprężnych (z zapłonem iskrowym), a do zapłonu paliwa nie jest wymagane żadne zewnętrzne źródło energii, ma miejsce zapłon samoczynny. Do cylindra dostarczane jest powietrze, kiedy tłok zbliża się do swojego GMP następuje wtrysk paliwa, które następnie spala się po przekroczeniu w komorze spalania temperatury jego zapłonu. Do zainicjowania zapłonu nie są potrzebne tak jak w przypadku silnika o zapłonie iskrowym zewnętrzne źródła ciepła. Stopień sprężania w silnikach wysokoprężnych mieści się w przedziale 12-25.

    Przypisy[ | edytuj kod]

    1. ↑ Kolański 2017 ↓, s. 38.
    2. Kolański 2017 ↓, s. 38-41.
    3. Kolański 2017 ↓, s. 47.
    4. Kolański 2017 ↓, s. 48.

    Bibliografia[ | edytuj kod]

  • Grzegorz Kolański. Fregaty nowego pokolenia. „Morze, statki i okręty”. Nr 1/2017. XXII (178), styczeń-luty 2017. ISSN 1426-529X. 
    • Wieża artyleryjska – element konstrukcji okrętów wojennych, służący do obrotowego mocowania dział oraz ochrony ich mechanizmów i obsługi przed ogniem nieprzyjaciela lub wpływami atmosferycznymi. Przez zamocowanie obrotowe w wieży działa uzyskują duży kąt ostrzału w poziomie. W celu ochrony dział i obsługi przed ogniem nieprzyjaciela, wieże stosowane w historycznych klasach okrętów artyleryjskich (głównie pancerniki i krążowniki) były opancerzone.Sea Wolf brytyjski rakietowy system obrony bliskiej przestrzeni powietrznej wokół okrętu, skonstruowany do zwalczania pocisków przeciwokrętowych poruszających się z prędkością do 2 Ma.




    Warto wiedzieć że... beta

    Fregaty rakietowe typu Kortenaer – holenderskie fregaty rakietowe, w służbie od 1978, przystosowane do zwalczania celów podwodnych, nawodnych i powietrznych. W latach 1978–1982 zbudowano 12 okrętów tego typu: 10 jednostek weszło w skład holenderskiej marynarki wojennej, 2 trafiły do greckiej marynarki wojennej.
    Korweta - klasa współczesnych niewielkich okrętów. Współczesne korwety dzielą się pod względem przeznaczenia i uzbrojenia na okręty przeznaczone do zwalczania okrętów podwodnych lub przeznaczone do zwalczania okrętów nawodnych za pomocą kierowanych pocisków rakietowych (korwety rakietowe). Do XIX wieku korweta oznaczała historyczną klasę okrętów żaglowych (zobacz korweta żaglowa).
    Zwalczanie okrętów podwodnych (ZOP, ang. ASW – Anti-Submarine Warfare) – dział morskiej sztuki wojennej, który stawia sobie za cel wykrywanie i niszczenie (uszkodzenie) wrogich okrętów podwodnych przy pomocy własnych okrętów nawodnych i podwodnych, min przeciw podwodnych oraz samolotów i helikopterów.
    Standard Missile (ang. Standardowy Pocisk) - amerykański morski system przeciwlotniczy oraz antybalistyczny którego głównym komponentem są pociski rakietowe Standard klasy woda-powietrze. Seria pocisków jest konstruowana i integrowana przez Standard Missile Company (SMCo), której właścicielami są Hughes oraz Raytheon.
    Fregaty rakietowe typu De Zeven Provinciën – holenderskie fregaty rakietowe, w służbie Koninklijke Marine od 2002, zbudowano 4 okręty, ich głównym zadaniem jest obrona przeciwlotnicza i dowodzenie. Okręty pełnią podobną role jak niemieckie fregaty typu Sachsen. W służbie holenderskiej nazywane także LCF (Luchtverdedigings- en commandofregat).
    Torpeda – rodzaj broni podwodnej, poruszający się pod wodą za pomocą własnego napędu pocisk, służący do niszczenia za pomocą wbudowanego ładunku wybuchowego jednostek nawodnych lub podwodnych przeciwnika. Nazwa wywodzi się od łacińskiej nazwy drętwokształtnych – Torpediniformes, rzędu ryb chrzęstnoszkieletowych
    Rakieta przeciwlotnicza - pocisk wystrzeliwany z powietrza, ziemi lub wody (ze statku lub okrętu podwodnego), którego zadaniem jest zwalczenie środków napadu powietrznego - statków powietrznych samolotów i śmigłowców przeciwnika, operujących bezpośrednio nad polem walki lub do doraźnej ochrony przed nimi ważnych obiektów, w tym często przemieszczających się.

    Reklama

    Czas generowania strony: 0.772 sek.