Biblizmy – wyrazy i połączenia wyrazowe mające swoje korzenie w Biblii. W znaczeniu przenośnym funkcjonują w charakterze środka językowo-stylistycznego, m.in. w stylu artystycznym i mowie potocznej. Jako melioratywa bądź pejoratywa wyrażają zróżnicowany stosunek osoby mówiącej do otoczenia. Zastosowanie w tekście bliblizmów czyni go przeważnie bardziej podniosłym i nadaje wypowiedzi charakter książkowy. Niekiedy biblizmy ulegają leksykalizacji bądź zyskują nacechowanie potoczne, przez co ich związek z przekazami religijnymi przestaje być odczuwany w języku codziennym, por. pol. cham, słow. bohužiaľ („niestety”).
Arka Przymierza (hebr. אָרוֹן הָבְרִית Aron HaBrit, łac. arca - skrzynia) – obiekt będący dla Żydów jednym z elementów ich przymierza z Bogiem Jahwe.Dekalog (stgr. δεκάλογος dekalogos, dziesięć słów) inaczej Dziesięć przykazań (w tradycji żydowskiej Dziesięć Oświadczeń עשרת הדיברות, Aseret ha-Dibrot) – zbiór podstawowych nakazów moralnych obowiązujących pierwotnie wyznawców judaizmu, a następnie przejęty przez chrześcijan, dla których spełnia się on w Jezusie Chrystusie (Por. Mt 5,17-19) poprzez tajemnicę paschalną.
To samo wyrażenie może pojawić się w Piśmie Świętym w różnych księgach, dlatego podana lokalizacja jest orientacyjna. W językach polskim i czeskim biblizmy utrwaliły się na ogół w postaci ze starszych przekładów biblijnych. W przypadku polszczyzny pochodzą one zwykle z tłumaczenia Wujka.
Abrahama łono – przenieść się na łono Abrahama, czyli umrzeć
Achitofel – wiarołomny przyjaciel, zdradliwy doradca (2 Sm 17,15-23)
Doradca króla Dawida, zdradził go, przyłączając się do sprzysiężenia Absaloma.
Akacja (Acacia Mill.) – rodzaj drzew i krzewów należący do rodziny bobowatych i podrodziny mimozowych. Liczbę gatunków ocenia się na ok. 1300. Występują w strefie tropikalnej i subtropikalnej całego świata, głównie w międzyzwrotnikowej Afryce, szczególnie Etiopii, Somalii, Kongo i RPA oraz Australii i Tasmanii (tu największe bogactwo – ok. 950 gatunków). W Azji najliczniejsze w Indiach i na Półwyspie Indochińskim. Na półkuli zachodniej północna granica zasięgu przebiega przez Teksas i Nowy Meksyk. Według innej klasyfikacji mimozowate stanowią osobną rodzinę, a rodzaj obejmuje około 600 (wówczas w Australii i na Tasmanii 300 gatunków). Akacje stanowią często składnik flory stepów i sawann.Jizreel, Ezdraela (hebr. יזרעאל) – miasto biblijne, położone według Księgi Jozuego (Joz 19,18) przy granicy terytorium Issachara nieopodal Gilboa. Współcześnie identyfikowane z Zirin, zlokalizowanym w kierunku zachodnim od Bet Sze’an.
Alfa i Omega – w Biblii określenie Boga; przenośnie: człowiek wszechwiedzący, stanowiący w jakiejś dziedzinie niekwestionowany autorytet (Ap 1,8)
Jam jest Alfa i Omega, mówi Pan Bóg, Który jest, Który był i Który przychodzi, Wszechmogący.
Ananiasz – kłamca, obłudnik, oszust (Dz 5,1-11)
Ale pewien człowiek, imieniem Ananiasz, z żoną swoją Safirą, sprzedał posiadłość i za wiedzą żony odłożył sobie część zapłaty, a pewną część przyniósł i złożył u stóp Apostołów. «Ananiaszu – powiedział Piotr – dlaczego szatan zawładnął twym sercem, że skłamałeś Duchowi Świętemu i odłożyłeś sobie część zapłaty za ziemię? Czy przed sprzedażą nie była twoją własnością, a po sprzedaniu czyż nie mogłeś rozporządzić tym, coś za nią otrzymał? Jakże mogłeś dopuścić myśl o takim uczynku? Nie ludziom skłamałeś, lecz Bogu». Słysząc te słowa Ananiasz padł martwy. A wszystkich, którzy tego słuchali, ogarnął wielki strach. Młodsi mężczyźni wstali, owinęli go, wynieśli i pogrzebali. Około trzech godzin później weszła także jego żona, nie wiedząc, co się stało. «Powiedz mi – zapytał ją Piotr – czy za tyle sprzedaliście ziemię?» «Tak, za tyle» – odpowiedziała. A Piotr do niej: «Dlaczego umówiliście się, aby wystawiać na próbę Ducha Pańskiego? Oto stoją w progu ci, którzy pochowali twego męża. Wyniosą też ciebie». A ona upadła natychmiast u jego stóp i skonała. Gdy młodzieńcy weszli, znaleźli ją martwą. Wynieśli ją więc i pochowali obok męża. Strach wielki ogarnął cały Kościół i wszystkich, którzy o tym słyszeli.
Arka Noego (hebr. תֵבָה tebah, łac. arca – skrzynia) – mityczna pływająca drewniana konstrukcja, która zgodnie z przekazami religii abrahamowych zbudowana została na polecenie Jahwe przez Noego, by mógł on ocalić własną osobę, swoją rodzinę (w sumie 8 osób) i przedstawicieli wszystkich gatunków zwierząt przed Potopem. Najbardziej znany opis arki znajduje się w biblijnej Księdze Rodzaju (6,14 – 8,19).Damaszek (arab. دمشق, transk. naukowa Dimašq, transk. polska Dimaszk; dialekt damasceński: š-Šām) – stolica oraz największe miasto Syrii – 1,71 mln mieszkańców (XII 2009), cały zespół miejski – 4,36 mln mieszkańców (2007). Leży w południowo-zachodniej części kraju, w oazie nad rzeką Barada u podnóża gór Antyliban, na skraju Pustyni Syryjskiej. Jest to największy ośrodek przemysłowy i naukowy w Syrii, jedno z czterech świętych miast islamu, a także (od 1268) siedziba prawosławnego Patriarchatu Antiochii, znaczący ośrodek handlowy. Aglomeracja Damaszku stanowi wydzieloną jednostką administracyjną Syrii.
Antychryst – człowiek zły, podstępny, heretyk, szatan (1 Jn 2,22)
Któż zaś jest kłamcą, jeśli nie ten, kto zaprzecza, że Jezus jest Mesjaszem? Ten właśnie jest Antychrystem, który nie uznaje Ojca i Syna.
Arka Noego – symbol przymierza, ratunku dla istot wybranych przez Boga; niezgrabny, wielki wóz; mieszanina różnorodności (Rdz 6,9-22 i 7,1-5)
Arka Przymierza – symbol porozumienia, braterstwa, Bożej opieki (Wj 25,10-22)
I uczynią arkę z drzewa akacjowego; jej długość będzie wynosiła dwa i pół łokcia; jej wysokość półtora łokcia i jej szerokość półtora łokcia. I pokryjesz ją szczerym złotem wewnątrz i zewnątrz, i uczynisz na niej dokoła złote wieńce. Odlejesz do niej cztery pierścienie ze złota i przymocujesz je do czterech jej krawędzi: dwa pierścienie do jednego jej boku i dwa do drugiego jej boku. Rozkażesz zrobić drążki z drzewa akacjowego i pokryjesz je złotem. I włożysz drążki te do pierścieni po obu bokach arki celem przenoszenia jej. Drążki pozostaną w pierścieniach arki i nie będą z nich wyjmowane. I włożysz do arki Świadectwo, które dam tobie. I uczynisz przebłagalnię ze szczerego złota: długość jej wynosić będzie dwa i pół łokcia, szerokość zaś półtora łokcia; dwa też cheruby wykujesz ze złota. Uczynisz zaś je na obu końcach przebłagalni. Jednego cheruba uczynisz na jednym końcu, a drugiego cheruba na drugim końcu przebłagalni. Uczynisz cheruby na końcach górnych. Cheruby będą miały rozpostarte skrzydła ku górze i zakrywać będą swymi skrzydłami przebłagalnię, twarze zaś będą miały zwrócone jeden ku drugiemu. I ku przebłagalni będą zwrócone twarze cherubów. Umieścisz przebłagalnię na wierzchu arki, w arce zaś złożysz Świadectwo, które dam tobie. Tam będę się spotykał z tobą i sponad przebłagalni i spośród cherubów, które są ponad Arką Świadectwa, będę z tobą rozmawiał o wszystkich nakazach, które dam za twoim pośrednictwem Izraelitom.
Adam (hebr. אדם; arab. آدم - "człowiek" / "mężczyzna"), dosł. "czerwony", od koloru ziemi, z której został ulepiony) i Ewa (hebr. חוה Chawa - "budząca życie"; arab. حواء Hawwaa) – według relacji biblijnych, zawartych w Księdze Rodzaju, pierwsi ludzie. Podobną historię zawiera tradycja manichejska; wzbogacona o dodatkowe elementy została też zawarta w Koranie.Dies iræ lub Dies irae (łac. Dzień gniewu) – początek napisanej na przełomie XII i XIII w. (prawdopodobnie przez Tomasza z Celano) rymowanej sekwencji, która od XIV w. włączona została do mszału, a od czasu reformy trydenckiej śpiewana jest w liturgii Kościoła rzymskokatolickiego w mszach żałobnych w klasycznym rycie rzymskim, najczęściej jest to również określenie całej tej sekwencji, a przy ściślejszym podziale – jej początku (drugim fragmentem sekwencji jest wtedy Tuba mirum). W nowym obrządku nie jest już powszechnie używana (można ją wykonywać w ostatnim tygodniu roku liturgicznego, który w tym czasie koncentruje się na paruzji Chrystusa).
Belial – symbol nieprzydatności, zła, bezprawia (2 Kor 6,14-15)
Nie wprzęgajcie się z niewierzącymi w jedno jarzmo. Cóż bowiem ma wspólnego sprawiedliwość z niesprawiedliwością? Albo cóż ma wspólnego światło z ciemnością? Albo jakaż jest wspólnota Chrystusa z Beliarem lub wierzącego z niewiernym?
Szinear – kraina wzmiankowana kilkukrotnie w Biblii, najczęściej lokalizowana w południowej Mezopotamii i identyfikowana z Babilonią.Cherub lub cherubin (l.mn. cheruby, cherubini, cherubiny, cherubinowie; hebr. l.p. כרוב cherub, l.mn. כרובים cherubim – silni) – potężne nadprzyrodzone istoty, stojące bardzo wysoko w hierarchii bytów, znajdujące się często w bezpośredniej bliskości Boga. Mylone często z uskrzydlonymi puttami pojawiającymi się w dziełach sztuki nowożytnej.
beniaminek – najmłodsze dziecko, ulubieniec, faworyt, pupil (Rdz 42,4)
Dziesięciu braci Józefa udało się zatem do Egiptu, aby tam kupić zboża. Beniamina, brata Józefa, Jakub nie posłał wraz z synami; pomyślał bowiem: «Jeszcze go może spotkać jakaś zła przygoda».
błędna owca/zbłąkana owieczka – ktoś, kto się zgubił, nie wie gdzie jest; ktoś kto błądzi (Ps 119 (118),176; Iz 53,6)
brat po Adamie (i Ewie) – osoba nie spokrewniona
budować na opoce – mieć solidne podstawy do robienia czegoś, być dobrze przygotowanym (Mt 7,24)
Każdego więc, kto tych słów moich słucha i wypełnia je, można porównać z człowiekiem roztropnym, który dom swój zbudował na skale. Spadł deszcz, wezbrały potoki, zerwały się wichry i uderzyły w ten dom. On jednak nie runął, bo na skale był utwierdzony.
Księga Kapłańska [Kpł], Trzecia Księga Mojżeszowa [3 Mojż], (hebr. ויקרא (Wajikra) - "zawołał" - od pierwszych słów księgi, gr. Λευιτικόν Leuitikon z Septuaginty, w nawiązaniu do Lewitów) – trzecia księga Pisma Św. (przed nią jest Księga Wyjścia) i Pięcioksięgu, a tym samym Starego Testamentu.Ewangelia Marka [Mk lub Mar] – druga z kolei, a zarazem najkrótsza i najstarsza Ewangelia nowotestamentowa. Jej autorem według tradycji chrześcijańskiej jest Jan Marek, który miał spisać w Rzymie relację Piotra Apostoła. Jest jedną z ewangelii synoptycznych. Święty Marek napisał Ewangelię dla ludzi nieznających języka aramejskiego oraz zwyczajów żydowskich. W przeciwieństwie do Mateusza terminy aramejskie zawsze są objaśniane, podobnie jak zwyczaje żydowskie. Pod względem stylu i języka ustępuje pozostałym Ewangeliom. Niewiele jest mów Jezusa i są one krótkie (poza dwoma, tj. Mk 4,1-34 oraz Mk 13,1-37). Marek koncentruje się na opisie cudów i czynów Jezusa.
Podstrony: 1 [2] [3] [4] [5] [6] [7] [8] [9] [10]
Warto wiedzieć że... beta
Księga Hioba [Hi], Księga Joba [Job] – dydaktyczny poemat stanowiący jedną z ksiąg Biblii hebrajskiej. Umieszczana jest między księgą Estery a Psalmami.
Księga Sędziów [Sdz] (hebr. שֹּׁפְטִים, Szofetim) – jedna z ksiąg biblijnych, w Biblii hebrajskiej wchodząca w skład „Proroków Starszych”, w Septuagincie i chrześcijańskich wydaniach Starego Testamentu zaliczana do ksiąg historycznych. Opisuje okres pomiędzy zajęciem ziemi Kanaan przez Hebrajczyków, a czasami królów izraelskich.
Bóg lub bóstwo – istota nadprzyrodzona, której istnienie postuluje większość religii. Zajmuje się nim teologia i filozofia, gdzie jest ono uważane za zagadnienie metafizyczno-egzystencjalne. Ze względu na duże zróżnicowanie rozumienia tego pojęcia, trudno jest o jego jednoznaczną definicję (co dodatkowo utrudniają założenia teologiczne związane z tym zagadnieniem, pochodzące z poszczególnych religii). Jako najbardziej różniące się od siebie, należy wyodrębnić definicje używane przez religie politeistyczne i monoteistyczne, deizm, panteizm oraz panenteizm.
Mojżesz, łac. Moyses, hebr. מֹשֶׁה Mosze, arab. موسى, Musa, cs. Prorok Bogowidiec Moisiej – postać biblijna, przywódca Izraelitów w okresie ich wyjścia z Egiptu i wędrówki do Ziemi Obiecanej, święty prorok. Żył prawdopodobnie w XIII wieku p.n.e. (według Biblii 120 lat). Syn Amrama i Jokebed, brat Aarona i Miriam.
Księga Psalmów [Ps] (hebr. תְהִלִּים tehillim; gr. Ψαλμοί Psalmoi) – wchodząca w skład Biblii (Stary Testament) księga zawierająca zbiór 150 utworów poetyckich w języku hebrajskim. Samodzielne tłumaczenie bądź parafraza Księgi Psalmów, czasem w średniowieczu zawierające dodatkowe kantyki i hymny, to psałterz.
Nod – biblijny kraj położony na wschód od Edenu. U Flawiusza zwany ziemią Nais. Oznacza ogólnie kraj zamieszkiwany przez tych którzy błądzą (heb. nod – błądzić).
Harran, Charan albo Carrhae – stanowisko archeologiczne na terenie starożytnego miasta w południowo-wschodniej Turcji, około 40 kilometrów na południowy wschód od Şanlıurfa.