• Artykuły
  • Forum
  • Ciekawostki
  • Encyklopedia

    • Ferdinand Verbiest

    Przeczytaj także...
    Towarzystwo Jezusowe, SJ (łac. Societas Iesu, SI), jezuici – męski papieski zakon apostolski Kościoła katolickiego, zatwierdzony przez papieża Pawła III 27 września 1540. Towarzystwo Jezusowe zostało założone w głównej mierze do walki z reformacją, by bronić i rozszerzać wiarę oraz naukę Kościoła katolickiego, przede wszystkim przez publiczne nauczanie, ćwiczenia duchowe, edukację i udzielanie sakramentów.9 października jest 282. (w latach przestępnych 283.) dniem w kalendarzu gregoriańskim. Do końca roku pozostaje 83 dni.
    Johann Lorenz Boeckmann, znany także jako Ioannes Laurentius Boeckmann (ur. 8 maja 1741 w Lubece, zm. 15 grudnia 1802 w Karlsruhe, Badenia) – niemiecki fizyk, matematyk i mechanik.
    Pojazd zbudowany przez Ferdinanda Verbiesta
    Pomnik Ferdinanda Verbiesta w Pittem

    Ferdinand Verbiest, SJ (ur. 9 października 1623 w Pittem, zm. 28 stycznia 1688 w Pekinie) – misjonarz jezuicki, Belg z pochodzenia. W latach 1659-1688 przebywał w Chinach na dworze cesarza Kangxi, zajmując się badaniami i doświadczeniami z zakresu fizyki.

    Belgowie – grupa ludzi zamieszkująca Belgię, których jest ok. 10 milionów. Składają się na dwie grupy etniczne posługujące się belgijskimi odmianami języków niderlandzkiego (55%) i francuskiego (45%). Belgowie niderlandojęzyczni mieszkają przeważnie w północnej Belgii, mówią flamandzkim dialektem języka niderlandzkiego. Belgowie francuskojęzyczni zamieszkują głownie w południowej Belgii, mówią walońskim dialektem języka francuskiego.Kangxi, chin. 康熙, Kāngxī; imię prywatne 玄燁, Xuányè (ur. 4 maja 1654, zm. 20 grudnia 1722) – cesarz Chin z dynastii Qing, panujący w latach 1661–1722.

    Podczas pobytu w Chinach Verbiest zajmował się astronomią, geografią, konstrukcją przyrządów astronomicznych i dział. Sporządził kilka map i prac geograficznych w języku chińskim. Był wiceprowincjałem zakonu jezuitów w Pekinie i miał tytuł mandaryna.

    Utrzymywał kontakt korespondencyjny z królem polskim Janem III Sobieskim, który próbował nawiązać stosunki z Chinami. Sobieski przesłał cesarzowi Kangxi za pośrednictwem Verbiesta swój portret, w zamian otrzymał napisaną przez cesarza odę i dwa wazony z porcelany. Z obszernej korespondencji Verbiesta z Sobieskim zachował się jedynie ostatni list.

    Historia motoryzacji Około 4000 lat p.n.e. wynaleziono koło. Od tego czasu, człowiek używał pojazdów kołowych napędzanych siłą zwierząt do różnych celów. Pierwsze pisemne wzmianki o samochodzie pochodzą z 215 roku p.n.e., a spisane zostały przez Herona z Aleksandrii. Dotychczas zachowała się księga O budowie automatów oraz O budowie machin wojennych i O machinach, które siłą powietrza w ruch są wprowadzane. W XIII wieku angielski mnich Roger Bacon prorokował, że można by zbudować machiny zdolne poruszać (...) powozy jedynie za pomocą nauki i sztuki, bez pomocy istoty żywej. W roku 1472 Robert Valturio przedstawił opis maszyny wojennej do której napędu wykorzystywany był wiatr na tej samej zasadzie działania co w wiatrakach. Również Leonardo da Vinci zajmował się pojazdami napędzanymi bez użycia siły koni. Zaprojektował zamknięty woź bojowy, który napędzany był siłą mięśni ośmiu osób znajdujących się w środku. Osoby te miały poruszać dźwignie znajdujące się we wnętrzu pojazdu i za pomocą przekładni korbowej napędzać koła jezdne. Każde koło miało być napędzane własnym mechanizmem, co można porównać do dzisiejszego mechanizmu różnicowego. W kilku projektach przez siebie stworzonych uwzględnił też napęd grawitacyjny, sprężynowy jak również za pomocą pary wodnej. Prototyp tego pojazdu stworzony został w Memmingen w roku 1447, a drugi rok później koło Pirny w Saksoni. Do czasów dzisiejszych zachował się rysunek wykonany w roku 1558 przez Bertholda Holzschuhera. Wcześniej, bo w roku 1459, pojawiły się jeszcze dwa projekty maszyn napędzanych bez pomocy zwierząt. Jeden z nich zaprojektowany był przez cesarza Niemiec Maksymiliana. Przedstawiał pojazd w kształcie olbrzymiego koła o średnicy 6 metrów, na których osiach zamontowane były siedzenia dla pasażerów. Koła połączone były obręczą, po której chodzący ludzie napędzaly maszynę. W tym samym roku powstał też drugi projekt nieznanego autora. Przedstawiał drewniany bogato zdobiony pojazd. Napędzany był przez idących z boku ludzi za pośrednictwem drągów i przekładni zębatych oraz osoby idące z tylu, które oprócz tego że napędzali pojazd to dodatkowo sterowali tylnymi kolami.Telegraf optyczny – rodzaj telegrafu opierający się na obserwacji wzrokowej nadawanych w różny sposób sygnałów. Był to szybszy sposób przekazywania informacji niż przekazywanie jej drogą ustną czy pisemną, wyparty ostatecznie przez telegraf elektryczny w drugiej połowie XIX wieku.

    Zginął 28 stycznia 1688 w wyniku niefortunnego upadku z konia.

    Pojazd Verbiesta[]

    W latach 1665-1680 (lub konkretnie w 1678 r.) Verbiest zbudował mały model czterokołowego pojazdu napędzany parą.

    Jego urządzenie działało na zasadzie niewielkiej i prostej turbiny parowej. Składało się z drewnianej ramy (podwozia) długości ok. 60 cm, ustawionego na nim metalowego kociołka, napełnionego wodą, umieszczonego nad paleniskiem. Kociołek posiadał wysunięty ustnik, z którego wydobywający się strumień pary napędzał – poziomo ustawione nad tylną osią – koło zębate. Koło za pośrednictwem prostej przekładni przenosiło napęd na oś tylnego koła. Do ramy doczepiono z przodu piąte koło, które pozwalało na kierowanie modelem. Podobno owe urządzenie mogło jeździć przez około godzinę.

    Karlsruhe – miasto na prawach powiatu w południowo zachodnich Niemczech, w kraju związkowym Badenia-Wirtembergia. Siedziba rejencji Karlsruhe, regionu Mittlerer Oberrhein oraz powiatu Karlsruhe do którego miasto jednak nie należy. Leży na Nizinie Górnoreńskiej, nad rzekami Alb i Pfinz, na wysokości 115 m.Biblioteka Kongresu Stanów Zjednoczonych (ang.: Library of Congress) – największa biblioteka świata. Gromadzi ponad 142 mln różnego rodzaju dokumentów, ponad 29 mln książek, 58 mln rękopisów, 4,8 mln map i atlasów, 12 mln fotografii, 6 mln mikrofilmów, 3,5 mln dokumentów muzycznych, 500.000 filmów; wszystko w ponad 460 językach. 7% zbiorów to dokumenty w językach słowiańskich, w tym największy w USA zbiór polskich książek. Całość zajmuje 856 km półek. Biblioteka dysponuje (w 3 budynkach) 22 czytelniami ogólnymi, 3 wydzielonymi czytelniami dla kongresmenów oraz biblioteką sztuki (John F. Kennedy Center). Zatrudnia 5 tysięcy pracowników. Wyposażona jest w system komputerowy o pojemności 13 mln rekordów oraz w 3000 terminali. Pełni funkcję biblioteki narodowej.

    Verbiest nazwał wymyśloną przez siebie konstrukcję "gorejący wiatr" i opisał w pracy Astronomia Europea, wydanej po chińsku a potem w 1687 r. po łacinie. Model tego pojazdu zrekonstruował w 1775 r. fizyk i mechanik Johann Lorenz Boeckmann, który zajmował się między innymi telegrafami optycznymi. Rekonstrukcję pojazdu Verbiesta wystawiono w 1860 r. w muzeum w Karlsruhe. W książkach autorstwa Aleksandra Mariana Rostockiego przedstawiono rysunek tego pojazdu wykonany przez Bohdana Wróblewskiego.

    Geografia – nauka przyrodnicza i społeczna zajmująca się badaniem powłoki ziemskiej (przestrzeni geograficznej), jej zróżnicowaniem przestrzennym pod względem przyrodniczym i społeczno-gospodarczym, a także powiązaniami pomiędzy środowiskiem przyrodniczym, a działalnością społeczeństw ludzkich. Nazwa geografia (gr. Γεωγραφία) pochodzi od słów γῆ geos – "ziemia" i γράφω grapho – "piszę". Za twórcę terminu uważa się Eratostenesa z Cyreny. Ze względu na różnorodność przedmiotu geografii i urozmaiconej metodologii częste są dyskusje wokół jej definicji oraz zakresu badawczego; proponuje się używanie w miejsce dotychczasowej nazwy "geografia" terminu "nauki geograficzne".Pojęcia Chiny używa się w odniesieniu do krainy historycznej, obejmując wówczas całokształt chińskiej historii i kultury (zobacz: historia Chin), lub w węższym znaczeniu, w odniesieniu do Chińskiej Republiki Ludowej.

    Co prawda Kronika Techniki (wydanie polskie 1992 r.) podaje, że Verbiest jeździł swoim pojazdem po ulicach Pekina. Wynikałoby z tego, że zbudował nie tylko model miniaturowy, ale i normalnej wielkości wehikuł parowy. Porównaj też artykuł: historia motoryzacji.

    Przypisy

    1. Edward Kajdański: Chiny. Leksykon. Warszawa: Książka i Wiedza, 2005, s. 295. ISBN 83-05-13407-5.

    Bibliografia[]

    1. Kronika Techniki, Wydawnictwo Kronika Marian B. Michalik, Warszawa 1992.
    2. Rostocki Aleksander Marian, Historia starych samochodów, Wydawnictwa Komunikacji i Łączności, Warszawa 1988.
    3. Rostocki Aleksander Marian, Kolekcja starych samochodów, Wydawnictwa Komunikacji i Łączności, Warszawa 1991.
    4. Witold Rychter, Dzieje samochodu, Wydawnictwa Komunikacji i Łączności, Warszawa 1983.
    Biblioteka Narodowa Francji (fr. Bibliothèque nationale de France, BnF) – francuska biblioteka narodowa, znajdująca się w Paryżu. Przewidziana jest jako repozytorium dla wszystkich materiałów bibliotecznych, wydawanych we Francji. Obecnym dyrektorem Biblioteki jest Bruno Racine.Astronomia (gr. ἀστρονομία astronomía) – nauka przyrodnicza zajmująca się badaniem ciał niebieskich (np. gwiazd, planet, komet, mgławic, gromad i galaktyk) oraz zjawisk, które zachodzą poza Ziemią, jak również tych, które oddziałują w jej atmosferze, wnętrzu lub na powierzchni, a są pochodzenia pozaplanetarnego (np. neutrina, wtórne promieniowanie kosmiczne). Skoncentrowana jest na fizyce, chemii, meteorologii i ruchu ciał niebieskich, zajmuje się także powstaniem i rozwojem (ewolucją) Wszechświata.



    w oparciu o Wikipedię (licencja GFDL, CC-BY-SA 3.0, autorzy, historia, edycja)

    Warto wiedzieć że... beta

    Jan III Sobieski herbu Janina (ur. 17 sierpnia 1629 w Olesku, zm. 17 czerwca 1696 w Wilanowie) – król Polski od 1674, hetman wielki koronny od 1668, hetman polny koronny od 1666, marszałek wielki koronny od 1665, chorąży wielki koronny od 1656.
    Turbina parowa – turbina, w której czynnikiem obiegowym jest para wodna. Pierwowzorem turbiny parowej była bania Herona. Jest to silnik (maszyna cieplna) wykorzystujący energię cieplną pary wodnej, wytworzonej zwykle w kotle parowym lub wytwornicy pary, do wytworzenia energii mechanicznej, odprowadzanej wałem do innej maszyny, np. generatora elektrycznego.
    Mandaryn – urzędnik biurokracji w cesarskich Chinach. Istniało wiele rang mandarynów, od szczebla lokalnego, przez prowincję, aż po urzędników władz centralnych pracujących bezpośrednio przy cesarskim dworze. Przez 1300 lat, od 605 do 1905 roku mandaryni uzyskiwali swoje stanowisko na drodze surowych egzaminów urzędniczych. Chiny były pierwszym na świecie krajem, który wprowadził takie egzaminy, dlatego ustrój Cesarstwa Chińskiego określa się czasem jako feudalizm biurokratyczny.
    Pittem – belgijska (a raczej flamandzka) gmina w regionie Flandria, prowincji Flandria Zachodnia, o pow. 34,42 km², licząca ok. 6600 mieszkańców (według danych ze stycznia 2008), składająca się z miasta Pittem i osiedla Egem. Burmistrzem jest Ivan Delaere (według danych na marzec 2009). Położona jest 4 km na zachód od Tielt, w trójkącie: Brugia – Gandawa – Kortrijk – Roeselare. Sąsiednie gminy to: Tielt, Meulebeke, Ardooie, Koolskamp, Zewvezele i Wingene.
    Kontrola autorytatywna – w terminologii bibliotekoznawczej określenie procedur zapewniających utrzymanie w sposób konsekwentny haseł (nazw, ujednoliconych tytułów, tytułów serii i haseł przedmiotowych) w katalogach bibliotecznych przez zastosowanie wykazu autorytatywnego zwanego kartoteką wzorcową.
    Gemeinsame Normdatei (GND) – kartoteka wzorcowa, stanowiąca element centralnego katalogu Niemieckiej Biblioteki Narodowej (DNB), utrzymywanego wspólnie przez niemieckie i austriackie sieci biblioteczne.
    Witold Rychter (ur. 2 lutego 1902 w Warszawie, zm. 17 marca 1984) – major broni pancernych Wojska Polskiego II RP, inżynier mechanik, pionier polskiego sportu samochodowego, lotnictwa, dwukrotny zwycięzca Rajdu Polski (1938 i 1947), sędzia w zawodach akrobacji lotniczej.

    Reklama