Maska ceremonialna Fangów z Gabonu. XIX w., Luwr
Fangowie (także: Fang, Fan, Pahuin, Pangwe) – grupa etniczna z grupy językowej Bantu rozpowszechniona w trzech krajach Afryki Centralnej: Gwinei Równikowej (80% ludności), Gabonie (32%) i w Kamerunie (15% mieszkańców). Fangowie porozumiewają się w językach okak, ntoumou, mvai, nzaman, betsi, zaliczanych do grupy języków bantu. Grupą pokrewną do Fangów są Beti, porozuumiewający się w językach ewondo, eton, bulu, manguissa, bene, fong.
Chrześcijaństwo, chrystianizm (gr. Χριστιανισμóς, łac. Christianitas) – monoteistyczna religia objawienia, bazująca na nauczaniu Jezusa Chrystusa zawartym w kanonicznych ewangeliach. Jej wyznawcy uznają w nim obiecanego Mesjasza i Zbawiciela, który ustanowił Królestwo Boże poprzez swoje Zmartwychwstanie. Kanon wiary chrześcijańskiej został spisany w Nowym Testamencie i przekazywany jest przez Kościoły.Zouk – tradycyjny styl w muzyce karaibskiej, zapoczątkowany na francuskojęzycznych wyspach Gwadelupa i Martynika. Zyskał światową popularność w latach 80., nadal pozostaje popularny również na innych wyspach tego regionu oraz we Francji. Wraz ze związanym z tym gatunkiem językiem kreolskim stanowi ważny element lokalnej kreolskiej tożsamości. Nazwa prawdopodobnie stanowi skrót francuskiego słowa "mazurka", zmodyfikowanego tańca polskiego, zaadaptowanego na Karaibach w XIX, i bardzo popularnego na wyspach na początku XX wieku. Współczesny zouk stanowi mieszaninę calypso i reggae z pewnymi wpływami muzyki amerykańskiej.
Prawdopodobnie wywodzą się z obszarów sawanny, w legendach wskazują na praojczyznę daleko na północnym wschodzie, gdzie mieli mieć kontakt z białoskórymi znającymi wytop żelaza i hodowlę koni.
Obecnie większość ludności grupy jest chrześcijanami, gdyż na tych terenach w początkach XX wieku pojawili się chrześcijańscy misjonarze. Pomimo tego istnieją mocne powiązania z wierzeniami Mitsogo. Wśród Fangów są również muzułmanie.
Fangowie znani są ze swoich wyrobów rzeźbiarskich. Podczas kolonizacji jako środka płatniczego używali miedzi i żelaza. Dziś żyją głównie z uprawy kakao i rybołówstwa.
Liczba ludności – liczba osób zamieszkujących dany obszar (np. jednostkę osadniczą, jednostkę administracyjną, państwo, kontynent itp.) w danym momencie.<|||||||||| |||||||||| |||||||||| |||||||||| |||||||||| |||||||||| |||||||||| |||||||||| |||||||||| |||||||||| - |||||||||| |||||||||| ||||||||||>,
Najsłynniejszym przedstawicielem grupy jest były prezydent Gabonu Léon M'ba.
Szczególnie ważny dla kultury Fangów jest styl muzyczny mvett, którego nazwa pochodzi od nazwy instrumentu. Inne charakterystyczne style muzyczne to elone, ebolaza i gaulle. Artyści Fang tworzą zouk i hip-hop. Bardzo popularnym stylem muzycznym jest także bikutsi, jednak jest to styl ze stolicy Kamerunu, a więc związany bardziej z ludem Ewondo niż Fang, mimo że jest znany także wśród nich.
Języki bantu – rodzina języków afrykańskich, zaliczana do wielkiej rodziny nigero-kongijskiej. W rodzinie tej wyróżnia się ponad 400 języków, którymi posługuje się około 150 mln mówiących na terenie niemal całej Czarnej Afryki z wyjątkiem większości Afryki Zachodniej, Rogu Afryki oraz południowo-centralnej Namibii i zachodniego RPA. Najważniejsze języki z tej grupy to: suahili, rwanda, lingala, niandża, makua, bemba, tonga, szona, xhosa, zulu.Żelazo (Fe, łac. ferrum) – metal z VIII grupy pobocznej o dużym znaczeniu gospodarczym, znane od czasów starożytnych.
Do najbardziej popularnych artystów Fang należą Alexis Abessolo, Pierre Claver Zeng, Vibration, Kalvino, Maele Ndong.
Ślub u ludu Fang jest złożoną i długa procedurą, która dzieli się ogólnie na trzy etapy. Pierwszym są zaręczyny (dzang), kolejnym złożenie posagu (nsoua biki) – posagiem nazywa się to, co mężczyzna daje rodzinie panny młodej w celu poślubienia jej. Ta część rytuału jest bardzo istotna, wielu mężczyzn oddaje duże powierzchnie ziemi, czasem buduje domy rodzicom panny młodej, by przekonać ich, że jest się godnym poświęcenia z miłości do ich córki. W ostatnim etapie rodzina panny młodej odprowadza ją do jej nowej rodziny (Be Yale). Każdy z tych etapów może trwać miesiące lub lata.
Hip-hop – miejska kultura i gatunek muzyczny, powstały w afroamerykańskich społecznościach w Nowym Jorku w latach siedemdziesiątych XX wieku.Zaręczyny – obopólne wyrażenie woli bycia razem w małżeństwie, zakomunikowane członkom rodzin obojga oraz szerszemu kręgowi zainteresowanych osób.
- Wstęp. W: Zofia Sokolewicz: Mitlogia Czarnej Afryki. Warszawa: WAiF, 1986, s. 15. ISBN 83-221-0278-X.
Linki zewnętrzne[ | edytuj kod]
monefang.com – muzyka, tradycje i zdjęcia ludu Fang (fr.)
Library of Congress Control Number (LCCN) – numer nadawany elementom skatalogowanym przez Bibliotekę Kongresu wykorzystywany przez amerykańskie biblioteki do wyszukiwania rekordów bibliograficznych w bazach danych i zamawiania kart katalogowych w Bibliotece Kongresu lub u innych komercyjnych dostawców.
Pieniądz – towar uznany w wyniku ogólnej zgody jako środek wymiany gospodarczej, w którym są wyrażone ceny i wartości wszystkich innych towarów. Jako waluty, krąży anonimowo od osoby do osoby i pomiędzy krajami, ułatwiając wymianę handlową. Innymi słowy jest to materialny lub niematerialny środek, który można wymienić na towar lub usługę. Prawnie określony środek płatniczy, który może wyrażać, przechowywać i przekazywać wartość ściśle związaną z realnym produktem społecznym.
Warto wiedzieć że... beta
Bantu – grupa plemion zaliczonych do rasy czarnej. Zamieszkująca tereny przede wszystkim stepowe w środkowej i południowej Afryce. Liczą łącznie ok. 100 mln. ludzi, trudnią się głównie rolnictwem i hodowlą. Ich organizacje plemienne zostały rozbite w XIX w. przez europejskich kolonizatorów.
Miedź (Cu, łac. cuprum) – pierwiastek chemiczny, z grupy metali przejściowych układu okresowego. Nazwa miedzi po łacinie (a za nią także w wielu innych językach, w tym angielskim) pochodzi od Cypru, gdzie w starożytności wydobywano ten metal. Początkowo nazywano go metalem cypryjskim (łac. cyprum aes), a następnie cuprum. Posiada 26 izotopów z przedziału mas 55-80. Trwałe są dwa: 63 i 65.
Biblioteka Narodowa Francji (fr. Bibliothèque nationale de France, BnF) – francuska biblioteka narodowa, znajdująca się w Paryżu. Przewidziana jest jako repozytorium dla wszystkich materiałów bibliotecznych, wydawanych we Francji. Obecnym dyrektorem Biblioteki jest Bruno Racine.
Rzeźba – jedna z dyscyplin zaliczanych do sztuk plastycznych. Od malarstwa i grafiki odróżnia ją trójwymiarowość.
Kamerun, Republika Kamerunu (fr. Cameroun, République du Cameroun, ang. Cameroon, Republic of Cameroon) – państwo w środkowej Afryce, nad Zatoką Gwinejską. Graniczy z Nigerią, Czadem, Republiką Środkowoafrykańską, Kongiem, Gabonem i Gwineą Równikową. Kamerun jest członkiem ONZ, Unii Afrykańskiej i innych organizacji międzynarodowych.
SUDOC (fr. Système Universitaire de Documentation, pol. Uniwersytecki System Dokumentacji) – centralny katalog informacji bibliograficznej francuskiego szkolnictwa wyższego.
Język fang albo pahouin − język z rodziny bantu, używany w Kamerunie, Gwinei Równikowej, Gabonie i Kongu, liczba mówiących wynosi ok. 858 tysięcy.
