Fanerofity
Przeczytaj także...
Hemikryptofity (gr. hemi = pół, kryptos = schowany, phyton = roślina), rośliny naziemnopączkowe – jedna z form życiowych roślin. Obejmuje rośliny, których pączki, umożliwiające roślinie odnawianie się, znajdują się tuż przy powierzchni ziemi (albo na niej, albo tuż pod nią). Hemikryptofizm jest przystosowaniem do przetrwania zimy. W klimacie umiarkowanym roślin takich jest bardzo wiele. Należą do nich rośliny dwuletnie, jak np. naparstnica zwyczajna (Digitalis grandiflora), dziewanna kutnerowata (Verbascum phlomoides) lub byliny, np. rojnik górski (Sempervivum montanum), pierwiosnek maleńki (Primula minima). Są to rośliny, których pędy obumierają przed zimą. Zimę przetrzymują pączki, chronione przed przemarznięciem przez warstwę ściółki, obumarłych i żywych liści, glebę. U niektórych roślin z tej grupy, np. u poziomki pospolitej (Fragaria vesca), jastrzębca pomarańczowego (Hieracium aurantiacum) substancje zapasowe, umożliwiające odnowienie się rośliny, zgromadzone są w nadziemnych rozłogach.Christen C. Raunkiær (ur. 29 marca 1860, zm. 11 marca 1938) – duński botanik, najbardziej znany ze swojej botanicznej klasyfikacji form życiowych, systemu Raunkiæra, klasyfikacji roślin opartej na miejscach zimowania pąków, opisanej przez Raunkiæra w 1934, w książce pt. The Life Forms of Plants and Statistical Plant Geography, wydanej przez Oxford University Press.
Epifit (gr. epi – na, phyton – roślina), porośle, aerofit – roślina rosnąca na innej roślinie, ale zwykle nie prowadząca pasożytniczego trybu życia. Korzysta z innego gatunku jako podpory, a odżywia się najczęściej samodzielnie. W ekosystemach lądowych wyrasta często w miejscach, gdzie gromadzi się martwa materia organiczna (np. w kącie gałęzi/pędu) lub osiedla się na pędach innych roślin, a składniki odżywcze i wodę pobiera z powietrza i niesionych przez nie pyłów, opadów i detrytusu gromadzącego się w kątach pędów. Nieliczne epifity wykształcają ssawki i wyzyskują w różnym zakresie swego żywiciela (np. jemiołowate i loganiowate). Epifityzm jest szczególnie częsty wśród gatunków organizmów wodnych, które jako peryfiton porastają organy makrofitów.
Hemikryptofity (gr. hemi = pół, kryptos = schowany, phyton = roślina), rośliny naziemnopączkowe – jedna z form życiowych roślin. Obejmuje rośliny, których pączki, umożliwiające roślinie odnawianie się, znajdują się tuż przy powierzchni ziemi (albo na niej, albo tuż pod nią). Hemikryptofizm jest przystosowaniem do przetrwania zimy. W klimacie umiarkowanym roślin takich jest bardzo wiele. Należą do nich rośliny dwuletnie, jak np. naparstnica zwyczajna (Digitalis grandiflora), dziewanna kutnerowata (Verbascum phlomoides) lub byliny, np. rojnik górski (Sempervivum montanum), pierwiosnek maleńki (Primula minima). Są to rośliny, których pędy obumierają przed zimą. Zimę przetrzymują pączki, chronione przed przemarznięciem przez warstwę ściółki, obumarłych i żywych liści, glebę. U niektórych roślin z tej grupy, np. u poziomki pospolitej (Fragaria vesca), jastrzębca pomarańczowego (Hieracium aurantiacum) substancje zapasowe, umożliwiające odnowienie się rośliny, zgromadzone są w nadziemnych rozłogach.Christen C. Raunkiær (ur. 29 marca 1860, zm. 11 marca 1938) – duński botanik, najbardziej znany ze swojej botanicznej klasyfikacji form życiowych, systemu Raunkiæra, klasyfikacji roślin opartej na miejscach zimowania pąków, opisanej przez Raunkiæra w 1934, w książce pt. The Life Forms of Plants and Statistical Plant Geography, wydanej przez Oxford University Press.
Epifit (gr. epi – na, phyton – roślina), porośle, aerofit – roślina rosnąca na innej roślinie, ale zwykle nie prowadząca pasożytniczego trybu życia. Korzysta z innego gatunku jako podpory, a odżywia się najczęściej samodzielnie. W ekosystemach lądowych wyrasta często w miejscach, gdzie gromadzi się martwa materia organiczna (np. w kącie gałęzi/pędu) lub osiedla się na pędach innych roślin, a składniki odżywcze i wodę pobiera z powietrza i niesionych przez nie pyłów, opadów i detrytusu gromadzącego się w kątach pędów. Nieliczne epifity wykształcają ssawki i wyzyskują w różnym zakresie swego żywiciela (np. jemiołowate i loganiowate). Epifityzm jest szczególnie częsty wśród gatunków organizmów wodnych, które jako peryfiton porastają organy makrofitów.
Fanerofity (gr. phaneros = jawny, phyton = roślina), rośliny jawnopączkowe – jedna z form życiowych roślin z klasyfikacji opracowanej przez Christena Raunkiæra. Obejmuje rośliny o pędach wzniesionych, odnawiające się z pąków znajdujących się co najmniej 0,5 m nad ziemią. Do grupy tej należą wszystkie drzewa, większe krzewy i liany, zarówno te zrzucające liście na zimę, jak i te o zimozielonych liściach. W klimacie tropikalnym do fanerofitów należą także wieloletnie, wysokie rośliny zielne. W niektórych ujęciach do fanerofitów zaliczane są także epifity, które w nowszych źródłach są wyodrębniane w osobną grupę. Fanerofity odgrywają istotną rolę w formacjach leśnych, przy czym dominują w składzie gatunkowym wilgotnych lasów równikowych, podczas gdy w lasach strefy umiarkowanej ustępują hemikryptofitom.
Pąk, pączek – zawiązek pędu z merystemem wierzchołkowym i zawiązkami organów – liści i kwiatów. Merystem osłonięty jest w pąku zawiązkami liści, czasem przekształconych w specjalne łuski pąkowe.Krzew – roślina drzewiasta o zdrewniałej łodydze, która od nasady rozgałęzia się na wiele pędów równorzędnych. W przeciwieństwie do drzew u krzewów brak osi głównej – pnia.
U fanerofitów żyjących w klimacie zimnym pąki, z których na wiosnę rozwiną się pędy, liście i kwiaty (tzw. pąki zimowe lub spoczynkowe) nie są zimą chronione przez warstwę gleby, śniegu, czy obumarłych liści. Ochronę przed gwałtownymi zmianami temperatury oraz uszkodzeniami mechanicznymi zapewniają im okrywające je łuski pąkowe.
Drzewa – grupa roślin, do której zaliczają się największe rośliny lądowe. Grupa ta nie jest taksonem – grupuje tylko organizmy roślinne podobne morfologicznie i funkcjonalnie. Drzewa są roślinami wieloletnimi o zdrewniałych łodygach (i zwykle też korzeniach). Od innych roślin drzewiastych (krzewów i krzewinek) różnią się posiadaniem łodygi głównej (pnia) rozgałęziającej się dopiero od pewnej wysokości. Liczne rozgałęzienia wraz z listowiem tworzą koronę drzewa. Do drzew zalicza się niekiedy rośliny posiadające kłodzinę zamiast pnia zakończoną pękiem liści tj. paprocie drzewiaste, sagowcowe, palmy, pandany, juki i draceny. Bardziej zawężone definicje wyłączają wieloletnie rośliny o zdrewniałych łodygach, które nie posiadają zdolności przyrostu na grubość i nie tworzą korony ze zdrewniałych rozgałęzień łodygi. Dział botaniki zajmujący się drzewami to dendrologia (gr. δένδρον – drzewo). W Polsce kilkadziesiąt tysięcy najstarszych i najbardziej okazałych drzew podlega ochronie prawnej jako pomniki przyrody. W leksykonach lub spisach gatunków roślin drzewa bywają oznaczane symbolem przypominającym symbol Saturna lub alchemiczny symbol ołowiu, tj. podwójnie kreślone h. (Pojedynczo kreślone h, czyli ħ, oznacza krzew)Pęd – część rośliny składająca się z łodygi, liści, pączków, kwiatów i owoców. Często termin pęd jest nieprawidłowo utożsamiany z pojęciem łodyga.
Podział fanerofitów[ | edytuj kod]
Wśród fanerofitów wyróżnia się następujące podgrupy form życiowych ze względu na wysokość:
Fanerofity dzieli się także ze względu na trwałość liści i budowę pąków:
System Raunkiaera jest to powszechnie stosowany system klasyfikacji form życiowych roślin, stworzony przez duńskiego botanika C. Raunkiaera w 1905 roku. Jest to przykład klasyfikacji niesystematycznej. Raunkiaer dzieli rośliny według sposobu, w jaki przeżywają niekorzystną porę roku, szczególną rolę przypisując rozmieszczeniu i ochronie pąków spoczynkowych. Wyróżniono w oparciu o te kryteria takie typy form życiowych:Liany – pnącza o zdrewniałych łodygach. Występują w lasach strefy międzyzwrotnikowej, rzadziej w strefie umiarkowanej – spośród znanych gatunków lian około 90% rośnie w lasach równikowych. Korzystając z innych roślin (ew. skał lub budowli) rosną ku górze i osiągnąwszy sklepienie lasu rozgałęziają się, wytwarzają organy asymilacyjne i generatywne. Osiągają znaczne długości do 300 m (przedstawiciele różnych rodzajów arekowatych zwane zbiorczo rotangami) i nawet 400 m (rodzaj osmoka Entada z mimozowych). Ze względu na konieczność transportu wody w pędzie na znaczne odległości, liany charakteryzują się szerokimi naczyniami i rurkami sitowymi.
Przypisy[ | edytuj kod]
- Alicja Szweykowska, Jerzy Szweykowski (red.): Słownik botaniczny. Wyd. wydanie II, zmienione i uzupełnione. Warszawa: Wiedza Powszechna, 2003, s. 230. ISBN 83-214-1305-6.
- ↑ Krystyna Falińska: Ekologia roślin. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 2004, s. 142. ISBN 83-01-14222-7.
- ↑ Strasburger E., Noll F., Schenck H., Schimper A. F. W.: Botanika. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Rolnicze i Leśne, 1972, s. 263.
- Zbigniew Podbielkowski: Szata roślinna Ziemi. Poznań: Wydawnictwo Kurpisz SC, 1997, s. 213, seria: Wielka Encyklopedia Geografii Świata. T. VII. ISBN 83-86600-87-X.
- J. Szweykowska, J. Szweykowski: Botanika. Tom I. Morfologia. Warszawa: Wyd. Naukowe PWN, 2005. ISBN 83-01-13946-3.
- ↑ Martin Kent: Vegetation Description and Data Analysis. Chichester: Wiley-Blackwell, 2012, s. 51. ISBN 978-0-471-49093-7.
Las (biocenoza leśna) - kompleks roślinności swoisty dla danego kontynentu geograficznego, charakteryzujący się dużym udziałem drzew rosnących w zwarciu, wraz ze światem zwierzęcym i różnymi czynnikami przyrody nieożywionej oraz związkami, które między nimi występują.Roślina zielna – roślina o zielonej, niezdrewniałej lub w niewielkim stopniu zdrewniałej łodydze, z pąkami nagimi. Łodyga roślin zielnych okryta jest skórką (epidermą), pod którą znajduje się kora pierwotna i tkanki przewodzące (u roślin u jednoliściennych rozrzucone na całym przekroju, u dwuliściennych ułożone w formie pierścienia z wypełnionym miękiszem rdzeniem). Pędy roślin zielnych bywają zmodyfikowane w różnorodny sposób w zależności od funkcji oraz działalności merystemu wierzchołkowego decydującego o ulistnieniu i ułożeniu pąków. W klimacie umiarkowanym pędy naziemne roślin zielnych są nietrwałe i obumierają z końcem sezonu wegetacyjnego.
Warto wiedzieć że... beta
Wilgotny las równikowy, las strefy równikowej, puszcza tropikalna, las deszczowy, las tropikalny, las higromegatermiczny (zwany także dżunglą choć termin ten ma w niektórych ujęciach też węższe znaczenie) – wiecznie zielona formacja leśna strefy międzyzwrotnikowej. Występuje na ubogich glebach laterytowych, w klimacie przez cały rok jednostajnie gorącym i wilgotnym. Na skutek szybkiego rozkładu materii organicznej roślinność jest gęsta i bujna. Lasy te cechuje brak sezonowej rytmiki w życiu roślin, ogromne bogactwo gatunkowe drzew (na 1 hektarze lasu tropikalnego występuje ok. 200 gatunków drzew, podczas gdy w lesie strefy umiarkowanej dziesięciokrotnie mniej), wielowarstwowy układ drzewostanu oraz obfitość lian i epifitów. Drzewa mają proste, wysokie (do 80 m) pnie, dość pospolite jest zjawisko kauliflorii (kwiaty wyrastają bezpośrednio z pnia). Wnętrze lasu jest bardzo cieniste, wskutek czego słabo wykształca się warstwa krzewów i runa.