Ewangeliarz
Przeczytaj także...
Msza – w części wyznań chrześcijańskich porządek celebracji liturgicznej będącej odniesieniem do Ostatniej Wieczerzy Jezusa.Lektor – chrześcijanin powołany do funkcji czytania Słowa Bożego w zgromadzeniu liturgicznym. W Kościele Katolickim odczytuje lekcje z Pisma Świętego (nie zaś Ewangelię); może w braku diakona czy też kantora zapowiadać wezwania modlitwy powszechnej, a także wykonać psalm responsoryjny. W czasie procesji na wejście, gdy nie ma diakona, może także wnieść Księgę Ewangelii (Ewangeliarz).
Chrześcijaństwo, chrystianizm (gr. Χριστιανισμóς, łac. Christianitas) – monoteistyczna religia objawienia, bazująca na nauczaniu Jezusa Chrystusa zawartym w kanonicznych ewangeliach. Jej wyznawcy uznają w nim obiecanego Mesjasza i Zbawiciela, który ustanowił Królestwo Boże poprzez swoje Zmartwychwstanie. Kanon wiary chrześcijańskiej został spisany w Nowym Testamencie i przekazywany jest przez Kościoły.
Msza – w części wyznań chrześcijańskich porządek celebracji liturgicznej będącej odniesieniem do Ostatniej Wieczerzy Jezusa.Lektor – chrześcijanin powołany do funkcji czytania Słowa Bożego w zgromadzeniu liturgicznym. W Kościele Katolickim odczytuje lekcje z Pisma Świętego (nie zaś Ewangelię); może w braku diakona czy też kantora zapowiadać wezwania modlitwy powszechnej, a także wykonać psalm responsoryjny. W czasie procesji na wejście, gdy nie ma diakona, może także wnieść Księgę Ewangelii (Ewangeliarz).
Chrześcijaństwo, chrystianizm (gr. Χριστιανισμóς, łac. Christianitas) – monoteistyczna religia objawienia, bazująca na nauczaniu Jezusa Chrystusa zawartym w kanonicznych ewangeliach. Jej wyznawcy uznają w nim obiecanego Mesjasza i Zbawiciela, który ustanowił Królestwo Boże poprzez swoje Zmartwychwstanie. Kanon wiary chrześcijańskiej został spisany w Nowym Testamencie i przekazywany jest przez Kościoły.
Miniatury z Ewangeliarza kruszwickiego.
Ewangeliarz – w Kościołach chrześcijańskich ozdobna księga liturgiczna zawierająca teksty Ewangelii odczytywane w liturgii.
Kościół katolicki (obrządek łaciński)[ | edytuj kod]
Forma zwyczajna Rytu Rzymskiego[ | edytuj kod]
Podczas uroczystych celebracji Ewangeliarz jest zanoszony na ołtarz przez diakona w procesji wejścia oraz na ambonę przed odczytaniem Ewangelii. W przypadku braku diakona księgę wnosi w procesji wejścia lektor, zaś na ambonę przenosi ją kapłan odczytujący tekst ewangeliczny.
Ewangeliarz Kruszwicki – kodeks pergaminowy z lat ok. 1160-1170. Do Kruszwicy dotarł w 2 poł. XII wieku. Jest to jedna z 20 najcenniejszych zabytkowych książek w Polsce, pochodząca ze skryptorium we Frankonii, wykonana w sasko-westfalskiej szkole miniatorskiej w Helmarshausen.Ambona (gr. szczyt, podwyższenie), kazalnica – w budownictwie sakralnym miejsce służące kapłanom do czytania tekstów liturgicznych, głoszenia kazań. Przybierała różne formy architektoniczne: od trybuny wspartej na kolumnach (V-VI wiek) do konstrukcji zawieszonej na ścianie lub filarze z wejściem po schodkach. Ten drugi, najczęściej zachowany typ, rozwinięty w XVI wieku, złożony jest z korpusu-mównicy z parapetem (pulpitem), zaplecka i baldachimu. Baldachim zdobi na podniebieniu zwykle gołębica, a wieńczy figura. Przykrycie pulpitu – w kolorze dnia, nadaje ambonie charakter miejsca liturgicznego. W poprzednich epokach ambona była często bogato zdobiona, a w czasach baroku przybierała wyszukane formy, np. łodzi. Wtedy też umieszczano nieraz w kościołach dwie ambony, służące do dysput . (w Polsce np. w Bazylice św. Stanisława Biskupa Męczennika w Lublinie).
Polskie wydanie Ewangeliarza zawiera teksty Ewangelii na niedziele i święta, z uwzględnieniem trzyletniego cyklu czytań niedzielnych.
Liturgista, ksiądz Bogusław Nadolski, podkreśla, że Ewangeliarz to przede wszystkim księga liturgiczna zawierająca kanoniczne teksty Ewangelii według czterech autorów, a Ewangelistarz zawiera tylko te perykopy (fragmenty) Ewangelii, które są odczytywane w celebracjach liturgicznych. Jednak w Polsce obie księgi określa się tym samym terminem.
Polska, Rzeczpospolita Polska – państwo unitarne w Europie Środkowej, położone między Morzem Bałtyckim na północy a Sudetami i Karpatami na południu, w dorzeczu Wisły i Odry. Powierzchnia administracyjna Polski wynosi 312 679 km², co daje jej 70. miejsce na świecie i dziewiąte w Europie. Zamieszkana przez ponad 38,5 miliona ludzi, zajmuje pod względem liczby ludności 34. miejsce na świecie, a szóste w Unii Europejskiej.Ewangelia (z gr. εὐαγγέλιον, euangelion, dosł. dobra nowina) – w starożytności termin używany jako określenie nagrody dla osoby przynoszącej dobrą nowinę.
Zobacz też[ | edytuj kod]
Bibliografia[ | edytuj kod]
Warto wiedzieć że... beta
Bogusław Nadolski TChr (ur. 18 sierpnia 1933 w Skrzeszowicach) – ksiądz katolicki, chrystusowiec, prof. dr hab. liturgiki, wykładowca na Uniwersytecie Kardynała Stefana Wyszyńskiego w Warszawie i w Wyższym Seminarium Duchownym Towarzystwa Chrystusowego dla Polonii Zagranicznej, autor wielu publikacji, wydawanych także w Wydawnictwie SALWATOR z zakresu liturgiki, czterotomowego podręcznika pt. Liturgika (Poznań 1989-1992) oraz monumentalnego Leksykonu liturgii (2006).
Lekcjonarz – księga liturgiczna używana w Kościele katolickim. Zawiera czytania biblijne na poszczególne dni roku liturgicznego. Lekcjonarz jako osobną księgę liturgiczną wprowadzono po Soborze Watykańskim II. Przedtem czytania umieszczone były razem z innymi tekstami liturgicznymi w Mszale.
Ksiądz – współcześnie duchowny chrześcijański. W Kościele katolickim oraz Cerkwi prawosławnej potoczne określenie prezbitera, czyli osoby której udzielone zostały stosowne święcenia kapłańskie, albo osoba, której w Kościołach protestanckich powierzono urząd kościelny poprzez ordynację.
Kościół – organizacja utworzona przez wspólnotę religijną i duchowieństwo określonej religii, kierująca się doktryną religijną, posiadająca ścisłe normy kultu religijnego, moralności i własne zasady prawne.
Diakonat (gr. διάκονος diákonos ‘sługa’) – pierwszy z trzech stopni święceń sakramentalnych w katolicyzmie i prawosławiu oraz trzecia posługa urzędu duchownego w Kościołach protestanckich.
Księgi liturgiczne Kościoła katolickiego – dokumenty zawierające teksty i przepisy odnoszące się do obrzędów Kościoła, zatwierdzonych przez Stolicę Apostolską. W księgach liturgicznych zawarte są też objaśnienia dotyczące poszczególnych obrzędów zwane rubrykami (nazwa pochodzi od czerwonego koloru, którym te objaśnienia są pisane; tekst podstawowy jest w kolorze czarnym).
Apostoł, apostolarz – księga liturgiczna Kościołów wschodnich, zawierająca pisma nowotestamentowe dotyczące Apostołów, tj. Dzieje Apostolskie, Listy powszechne i Listy Pawła.