Eucharystia (gr. εὐχαριστία, eucharistía = ‘dziękczynienie’) lub Wieczerza Pańska, Sakrament Ołtarza, Msza św., Komunia Święta, Najświętszy Sakrament, Najświętsza Ofiara, Ciało Chrystusa – uroczysta celebracja Ostatniej Wieczerzy, śmierci krzyżowej i zmartwychwstania Jezusa, którą chrześcijanie sprawują wypełniając polecenie Mistrza: To czyńcie na moją pamiątkę (Łk 22,19). W rozumieniu tradycyjnej teologii, Eucharystia, będąc sakramentem wieńczącym wtajemniczenie chrześcijańskie uobecnia Misterium paschalne, jest objawieniem pełni Kościoła i jego jedności oraz antycypacją, zaczątkiem zapowiedzianej w Apokalipsie (Ap 19,7–9) eschatologicznej uczty zaślubin Baranka z jego Małżonką, wspólnotą Kościoła. Istotne elementy rozumienia Eucharystii są wspólne dla tradycyjnych gałęzi chrześcijaństwa jak prawosławie, Kościoły orientalne, katolicyzm czy część tradycji anglikańskiej. W wyniku reformacji inaczej jest ona pojmowana i praktykowana w nurcie protestanckim.
List do Rzymian [Rz lub Rzym] – jeden z listów Nowego Testamentu autorstwa apostoł Pawła. List został napisany najprawdopodobniej pod koniec trzeciej podróży misyjnej apostoła Pawła w Koryncie w latach 57/58 n.e. Adresatem listu była rzymska gmina chrześcijańska. Post – dobrowolne powstrzymanie się od jedzenia w ogóle, lub od spożywania pewnych rodzajów pokarmów (np. mięsa), przez określony czas. Pości się przede wszystkim z przyczyn religijnych.
Konsubstancjacja – nauka teologiczna o obecności Ciała i Krwi Jezusa Chrystusa w chlebie i winie podczas Sakramentu Wieczerzy Pańskiej, uznawana obecnie przez część kościołów protestanckich, przede wszystkim przez Kościoły luterańskie.Teologia (gr. θεος, theos, „Bóg”, + λογος, logos, „nauka”) – dyscyplina wiedzy posługująca się metodami filozoficznymi w wyjaśnianiu świata w jego relacji do Boga. Klasycznie uznawana za dziedzinę naukową, także w Polsce znajduje się na liście dziedzin naukowych, ustalonej przez Centralną Komisję do Spraw Stopni i Tytułów. Stanowi metodyczne studium prawd religijnych objawionych przez Boga, w myśl maksymy (łac.) fides quaerens intellectum – wiara szukająca zrozumienia. Współcześnie zasadność uznawania pytań o Boga za naukowe jest kwestionowana. Według części autorów teologia nie spełnia współczesnych wymagań stawianych nauce, chociażby poprzez brak weryfikowalności stawianych przez nią hipotez oraz oparcie na dogmatach jako punkcie wyjściowym swoich rozważań zamiast na metodzie naukowej, czy paradygmatach naukowych. Polemikę z tymi zarzutami przedstawił m.in. papież Benedykt XVI w Wykładzie ratyzbońskim.
Biblia o Eucharystii[]
Jest faktem ogólnie uznanym przez historyków wczesnego chrześcijaństwa oraz teologów, zarówno egzegetów biblijnych, jak i liturgistów, że opisy sprawowania i ustanowienia Ostatniej Wieczerzy-Eucharystii przez Jezusa, zachowane w pismach Nowego Testamentu, powstały całe lata po tym wydarzeniu. Ponieważ kościoły gromadziły się regularnie na sprawowanie Eucharystii, był to zwyczaj, który stał się ich drugą naturą. Dlatego opisy, które znajdujemy w Ewangeliach i u apostoła Pawła nie miały na celu odtworzenia historycznego przebiegu Ostatniej Wieczerzy. Celem ich była pomoc wszystkim następnym pokoleniom chrześcijan w głębszym zrozumieniu tej istotnej praktyki liturgicznej Kościoła. Przebieg Eucharystii opisany u apostoła Pawła jest podobny do opisu znajdującego się u Ewangelisty Łukasza i prawdopodobnie ukazuje to, jak sprawowano Eucharystię w kościele w Antiochii syryjskiej. Opis Marka, z kolei jest podobny do opisu Mateusza i ukazuje prawdopodobnie tradycję sprawowania Pamiątki Pana w kościele w Jerozolimie. Opis Pawłowy z listu do Koryntian, napisanego w Efezie ok. 56 roku, jest najstarszy. Opis Ewangelii Marka powstał ok. ośmiu lat później.
Zbór – określenie stosowane m.in. w Polsce, Czechach (czes. sbor) i na Białorusi (biał. збор) w odniesieniu do lokalnej wspólnoty wiernych kościołów protestanckich (gmina, zgromadzenie, kongregacja) oraz niektórych ugrupowań nieprotestanckich, historycznie wywodzących się z protestantyzmu oraz przez np. Świadków Jehowy.Anatolia (tureckie Anadolu) – kraina, należąca do Turcji, na półwyspie Azja Mniejsza (którego jest synonimem), leżąca między Morzem Czarnym a Zatoką Aleksandretty.
Eucharystia u apostoła Pawła[]
W przeciwieństwie do chrztu, Apostoł Paweł w żadnym z listów nie dał doktrynalnego wytłumaczenia Eucharystii. Dzięki problemom kościoła w Koryncie mamy jednak dwa fragmenty Pierwszego Listu do Koryntian o najwyższym znaczeniu: 1 Kor 10,14–22 oraz 11, 17–34.
Nie można zbyt precyzyjnie określić jak przebiegała Wieczerza Pańska w Koryncie. Chrześcijanie zbierali się w domu poszczególnych wiernych na posiłek, na który składały się z pewnością nie sam chleb i wino. Nie można mówić o agapé, ponieważ ta nazwa pojawiła się dopiero od II w., gdy posiłek właściwy został już oddzielony od spożywania sakramentu Eucharystii, chleba i wina. Jedzenie nie było też jedynie swego rodzaju wstępem, aperitifem, lecz tworzyło z Pamiątką Pana jedną całość. Będąc na swój sposób typowym dla epoki posiłkiem religijnym – w owych czasach często po złożeniu ofiary ze zwierząt organizowano publiczne uczty – Wieczerza Pańska była czymś zupełnie odmiennym, była elementem chrześcijańskiego życia wspólnotowego. Stanowiła podstawę życia Kościoła-Ciała Chrystusa. Apostoł porównuje wieczerze eucharystyczne chrześcijan z ucztami pogańskimi oraz ze spożywaniem ofiar ze zwierząt przez Izrael według ciała. W rozdz. 8 zwraca uwagę, że ponieważ jest jeden Bóg i jeden Pan – Chrystus (1 Kor 8,6), ofiary pogańskie ku czci bożkom nie mają żadnego znaczenia. Nie można jednak tak samo nie przykładać znaczenia do Wieczerzy Pańskiej – nie można spożywać jej, nie zważając na Ciało (1 Kor 11,29). Wyrażenie kielich błogosławieństwa oraz chleb, który łamiemy (1 Kor 10,16) są z pewnością słownictwem eucharystycznym przed-Pawłowym, jako typowe wyrażenie semickie. Trzeci rytualny kielich żydowskiego sederu paschalnego jest tradycyjnie zwany kielichem błogosławieństwa ((hebr.) kôs šel brākāh).
Towarzystwo Jezusowe, SJ (łac. Societas Iesu, SI), jezuici – męski papieski zakon apostolski Kościoła katolickiego, zatwierdzony przez papieża Pawła III 27 września 1540. Towarzystwo Jezusowe zostało założone w głównej mierze do walki z reformacją, by bronić i rozszerzać wiarę oraz naukę Kościoła katolickiego, przede wszystkim przez publiczne nauczanie, ćwiczenia duchowe, edukację i udzielanie sakramentów.Wszechświat – wszystko, co fizycznie istnieje: cała przestrzeń, czas, wszystkie formy materii i energii oraz prawa fizyki i stałe fizyczne określające ich zachowanie. Słowo „wszechświat” może być też używane w innych kontekstach jako synonim słów „kosmos” (w rozumieniu filozofii), „świat” czy „natura”. W naukach ścisłych słowa „wszechświat” i „kosmos” są równoważne.
Uczniowie spożywali Eucharystię nie zważając na komunię ((gr.) koinonia) z Ciałem i Krwią Chrystusa. Wersy 11, 27 oraz 29 wskazują na konieczność podchodzenia z odpowiednim nastawieniem i rozumieniem znaczenia do Sakramentu Wieczerzy.
Według X. Léon-Dufoura, w zdaniach tych niektórzy egzegeci widzą poboczną tradycję sakramentalną, inni słusznie uznają to stwierdzenie za Pawłowe. Apostoł traktuje je jako wprowadzenie do stwierdzenia o jednym chlebie, który jest w centrum dyskursu. W następnych zdaniach Paweł widzi choroby i szerzącą się śmierć wśród uczniów jako karę za nadużycia w sprawowaniu Eucharystii:
Patriarcha Antiochii – tradycyjny tytuł przysługujący biskupowi Antiochii, jeden z patriarchów w Kościołach Wschodnich. Z czasem doszło do podziałów i powstaniu kilku odrębnych stolic patriarszych.Miłość /(łac.) caritas, amor, dilectio, (gr.) ἀγάπη (agape)/ – wewnętrzne, duchowe doświadczenie, będące podstawowym źródłem szczęścia człowieka. Wypływa z miłości Boga, będąc darem darmo otrzymanym (por.Rz 5,5), i ma swoją kontynuację w miłości bliźniego – przede wszystkim braci w wierze, tworząc z nich wspólnotę, /(gr.) κοινωνία (koinonia)/ (por. 1J 1,3), czyli Kościół. Obejmuje także całą ludzkość, szczególnie biednych, chorych, uwięzionych, a także nieprzyjaciół (Por. Mt, 25,31-46; Mt 5,44). Dokonuje się w wolności i prawdzie – jest więc możliwa wyłącznie między osobami, poprzez wzajemne obdarowywanie się dobrem. W chrześcijaństwie miłość rozumiana jest przede wszystkim jako wlana cnota teologiczna.
Uczniowie w Koryncie nie zważali także na siebie wzajemnie. Być może frakcja Apollosa (por. 1 Kor 3, 4) oddzielała się od innych uczniów, nie dzieląc z nimi posiłku. Słabość tego wspólnotowego praktykowania Wieczerzy Pańskiej wypominał Apostoł:
Napomnienie Pawła jest skierowane przeciw pogańskim postawom uczniów w czasie Eucharystii: egoizmowi, frakcjom. W napomnieniu Pawła dominują słowa: uczestniczyć (metecho) i mieć wspólnotę (koinonia). Wspólnotę z Chrystusem ukrzyżowanym i zmartwychwstałym Paweł wyjaśniał w innych listach, np. w Ga 2,20: Żyję nie ja, lecz żyje we mnie Chrystus, także Rz 6, 8 oraz 8,17n; Kol 2,20; 2 Kor 4,14; Flp 1,23; Kol 3,3n; 1 Tes 4,17. Celebrację Eucharystii w Koryncie Paweł konfrontuje z wydarzeniami paschalnymi Starego Testamentu, przedstawiając je jako sakramenty: chrzest w obłoku i w Morzu Czerwonym, wędrówka po pustyni pod wodzą Mojżesza, picie ze skały-Chrystusa, bunt przeciw Bogu i kara wężów (1 Kor 10, 1-9). Widoczna jest paralela do pełnego emocji kantyku Mojżesza z Księgi Powtórzonego Prawa 32:
Kościół Starokatolicki Mariawitów w Rzeczypospolitej Polskiej – kościół chrześcijański nurtu katolickiego prawnie działający na terenie Polski i Francji. Obecnie liczy około 30 tysięcy wyznawców, głównie na Mazowszu. Siedzibą władz Kościoła jest miasto Płock, gdzie rezyduje biskup naczelny ojciec Michał Maria Ludwik Jabłoński. Organem prasowym wspólnoty jest kwartalnik Mariawita.Nowy Testament (gr. Ἡ Καινὴ Διαθήκη, on Kainē Diathēkē) – druga, po Starym Testamencie, część Biblii chrześcijańskiej, powstała na przestrzeni 51-96 r. n.e.; stanowi zbiór 27 ksiąg, przedstawiających wydarzenia z życia Jezusa i wczesnego Kościoła oraz pouczenia skierowane do wspólnot chrześcijańskich, tradycyjnie datowanych na drugą połowę I wieku; niektórzy bibliści datują część ksiąg również na pierwszą połowę II wieku; główne źródło chrześcijańskiej doktryny i etyki.
Słowa Pawła nie dają możliwości określenia, w którym momencie posiłku sprawowano właściwą Eucharystię-Pamiątkę Wieczerzy Pańskiej, którą Paweł przekazał założonemu przez siebie kościołowi: Ja bowiem otrzymałem od Pana to, co wam przekazałem (1 Kor 11, 23). Nawiązanie do samego wydarzenia Ostatniej Wieczerzy Jezusa w liście Pawła jest pierwszym chronologicznie świadectwem pisanym – opis Ewangelii Synoptycznych jest późniejszy – występowania ciągłości między Jezusową wieczerzą, którą odbył przed swą męką i zmartwychwstaniem, a chrześcijańską celebracją sakramentu, zasiadaniem za stołem razem ze Zmartwychwstałym. Apostoł wymienia jedynie Śmierć Pana, być może by przypomnieć wiernym, że w Eucharystii nie chodzi o celebrację samego życia, które otrzymują w Zmartwychwstałym, lecz także o jednoczenie się ze śmiercią Chrystusa. Używając imienia Pan – Kyrios, a nie Jezus, ujmuje całość w paschalnym – a nie jedynie pasyjnym, skupionym na psychologicznych aspektach cierpienia – kontekście. Paschalny sens śmierci Apostoł wypracował przy interpretacji sakramentu, przez który wchodzi się w Nowe Przymierze: chrztu. Paweł mówi o chrzcie ze względu na, w odniesieniu do ((gr.) εις – eis) śmierci Chrystusa, a nie w ((gr.) εν τη – en te) niej – różnicę tę wyraźnie pokazuje 1 Kor 10,2: Izraelici byli zanurzeni ze względu na (eis) Mojżesza, w (en te) obłoku oraz w (en te) morzu. Chrześcijanin został zjednoczony (dosł. konsekrowany) z osobą Chrystusa, który umarł za nas, co ma skutek w naszym duchowym i moralnym zmartwychwstaniu:
Corpus Christianorum (CC) - naukowa kolekcja serii wydawniczych zapoczątkowana i prowadzona przez benedyktynów w Turnhout (Belgia), publikowana w wydawnictwie Brepols. Celem projektu jest wydanie, w ramach współpracy międzynarodowej, wszystkich pism chrześcijańskich, greckich i łacińskich, okresu od ojców Kościoła do schyłku średniowiecza. Każdy z tomów jako owoc studiów filologicznych i krytyki tekstualnej, bez komentarzy i tłumaczeń, ma służyć za narzędzie pracy dla mediewistów i patrologów.Ewangelia Marka [Mk lub Mar] – druga z kolei, a zarazem najkrótsza i najstarsza Ewangelia nowotestamentowa. Jej autorem według tradycji chrześcijańskiej jest Jan Marek, który miał spisać w Rzymie relację Piotra Apostoła. Jest jedną z ewangelii synoptycznych. Święty Marek napisał Ewangelię dla ludzi nieznających języka aramejskiego oraz zwyczajów żydowskich. W przeciwieństwie do Mateusza terminy aramejskie zawsze są objaśniane, podobnie jak zwyczaje żydowskie. Pod względem stylu i języka ustępuje pozostałym Ewangeliom. Niewiele jest mów Jezusa i są one krótkie (poza dwoma, tj. Mk 4,1-34 oraz Mk 13,1-37). Marek koncentruje się na opisie cudów i czynów Jezusa.
Paweł wiąże kielich z Nowym Przymierzem, we Krwi Jezusa-Pana. To przymierze w Duchu jest jednym z ulubionych tematów Pawła np. w 2 Kor 3,6; 5,17 oraz Rz 6,4; 7,6. Paweł przypomina koryntianom śmierć Chrystusa, gdyż w niej została przemieniona relacja ludzi do Boga i w posiłku wspólnotowym, który jest jej Pamiątką, celebruje się miłość bez granic i zawsze aktualną. Dwa wydarzenia dotyczące Jezusa: noc, w której był wydany (w. 23) oraz dzień, aż przyjdzie (w. 26) – wyznaczają ramy czasowe, okres, który Kościół ma do dyspozycji. Proklamowanie śmierci Chrystusa poprzez celebrację eucharystyczną (w. 26) – słowa Pawła nie są nakazem czynienia tego: proklamujcie, lecz stwierdzeniem faktu: proklamujecie – jest ogłaszaniem nie tylko wiedzy o tej śmierci, ale też ukazywaniem działania jej zbawczej mocy w imieniu samego Pana. Celebracja staje się słowem samego Chrystusa. Ma to swoje przedłużenie w życiu chrześcijan, którzy noszą w sobie konanie Chrystusa (por. 2 Kor 4,10). Spożywanie Wieczerzy Pańskiej ma jednoznacznie charakter pneumatyczny, uczniowie są napełnieni Duchem Świętym. Wprost napisze o tym w następnym rozdziale: wszyscy zostaliśmy napojeni jednym Duchem (1 Kor 12,13).
Talmud (hebr. תלמוד talmud = nauka) – jedna z podstawowych (choć nie jest uznawana za świętą) ksiąg judaizmu. Został napisany językiem judeo-aramejskim. Talmud jest komentarzem do biblijnej Tory, w którym wyjaśniono jak przestrzegać prawa zawartego w Torze w warunkach, jakie zapanowały wśród Żydów wypędzonych z Palestyny w II w. n.e. Można powiedzieć, że Talmud jest czymś w rodzaju katechizmu obowiązującego wyznawców tradycyjnego judaizmu.Codex Iuris canonici auctoritate Joannis Pauli PP. II promulgatus (pol. Kodeks prawa kanonicznego, skrót: CIC lub KPK) – podstawowy dokument ustawodawczy Kościoła katolickiego obrządku łacińskiego promulgowany 25 stycznia 1983 przez Jana Pawła II konstytucją apostolską Sacrae disciplinae leges. Wszedł w życie 27 listopada 1983 r. Zastąpił pio-benedyktyński kodeks prawa kanonicznego i liczne ustawy kościelne wydane po 1917.
Eucharystia u Jana Ewangelisty[]
Ewangelia Jana przekazuje tradycję o sprawowaniu Wieczerzy Pańskiej i łamaniu chleba w sposób całkowicie unikatowy. Zachowuje pewien dystans wobec organizacji życia chrześcijańskiego, wysuwając na plan pierwszy przykazanie miłości braterskiej. Chociaż Jan Ewangelista powstrzymuje się od opisu słów ustanowienia sakramentu, jednak – przynajmniej według niektórych komentatorów – symbolika używana przez apostoła pozwala w słowach i gestach Jezusa dostrzec sens głębszy, sakramentalny. Treści dotyczące Eucharystii przekazane są w mowie pożegnalnej Jezusa, zawartej w rozdz. 13–16, oraz w mowie O Chlebie życia – rozdz. 6, 26–65.
Prawo kanoniczne – w Kościołach chrześcijańskich różnych tradycji system norm prawnych określających funkcjonowanie poszczególnych Kościołów, prawa i obowiązki poszczególnych członków (duchownych i świeckich), sposób zarządzania Kościołem, jego strukturę, przestępstwa i kary za nie oraz elementarne przepisy liturgiczne.Jan Hus (ur. 1370 w Husincu, spalony na stosie 6 lipca 1415 w Konstancji) – czeski duchowny i bohater narodowy, filozof, reformator Kościoła, prekursor protestantyzmu, profesor Uniwersytetu Praskiego. Działalność Husa, inspirowana myślą Johna Wycliffe’a, była zapowiedzią podobnego wystąpienia Marcina Lutra sto lat później.
Ta sekcja jest niekompletna. Jeśli możesz, rozbuduj ją.
Warto wiedzieć że... beta
Bóg Ojciec, Pan Bóg (łac. Deus Pater) – jedna z Trzech Osób Boskich czczonych przez większość wyznań chrześcijańskich.
Ruch Biblijny i Liturgiczny (w skrócie RBL) – czasopismo poświęcone dwóm źródłom życia chrześcijańskiego i teologii: Biblii i liturgii. Swoją nazwę wzięło od dwóch ruchów odnowy, których owocem był Sobór watykański II: ruchu liturgicznego oraz ruchu biblijnego.
Chrześcijaństwo, chrystianizm (gr. Χριστιανισμóς, łac. Christianitas) – monoteistyczna religia objawienia, bazująca na nauczaniu Jezusa Chrystusa zawartym w kanonicznych ewangeliach. Jej wyznawcy uznają w nim obiecanego Mesjasza i Zbawiciela, który ustanowił Królestwo Boże poprzez swoje Zmartwychwstanie. Kanon wiary chrześcijańskiej został spisany w Nowym Testamencie i przekazywany jest przez Kościoły.
Kościół /(gr.) ἐκκλησία (ekklesia), zgromadzenie obywatelskie/ – w teologii chrześcijańskiej, wspólnota ludzi ze wszystkich narodów, zwołanych przez Apostołów, którzy zostali posłani przez Jezusa Chrystusa, by utworzyć zgromadzenie wybranych, stających się wolnymi obywatelami Królestwa niebieskiego. Wspólnota Kościoła ma cztery zasadnicze cechy, sformułowane w Nicejsko-konstantynopolitańskim wyznaniu wiary (381 r.): jedność, świętość, powszechność i apostolskość. Pierwszym zadaniem Ludu Bożego, jako ustanowionej poprzez chrzest wspólnoty /(gr.) koinonia/ wiary i sakramentów, jest bycie sakramentem wewnętrznej jedności ludzi z Bogiem oraz jedności całej ludzkości, która ma się zrealizować. Kościołem nazywa się też wspólnotę lokalną Kościoła powszechnego, tzw. kościoły lokalne, a także określone wyznanie chrześcijańskie. Tajemnicą Kościoła zajmuje się gałąź teologii – eklezjologia.
Ks. prof dr hab. Marek Starowieyski (ur. 25 stycznia 1937 w Krakowie) – polski duchowny katolicki, prałat. Autor wielu publikacji z zakresu chrześcijaństwa antycznego, patrologii. Brat Franciszka Starowieyskiego.
Język grecki, greka (starogr. dialekt attycki Ἑλληνικὴ γλῶττα, Hellenikè glõtta; nowogr. Ελληνική γλώσσα, Ellinikí glóssa lub Ελληνικά, Elliniká) – język indoeuropejski z grupy helleńskiej, w starożytności ważny język basenu Morza Śródziemnego. W cywilizacji Zachodu zaadaptowany obok łaciny jako język terminologii naukowej, wywarł wpływ na wszystkie współczesne języki europejskie, a także część pozaeuropejskich i starożytnych. Od X wieku p.n.e. zapisywany jest alfabetem greckim. Obecnie, jako język nowogrecki, pełni funkcję języka urzędowego w Grecji i Cyprze. Jest też jednym z języków oficjalnych Unii Europejskiej. Po grecku mówi współcześnie około 15 milionów ludzi. Język grecki jest jedynym językiem z helleńskich naturalnych, który nie wymarł.
Starokatolicyzm – nurt katolicyzmu, powstały w 1870 roku w wyniku sprzeciwu części Kościoła rzymskokatolickiego wobec ogłoszenia przez sobór watykański I dogmatu o nieomylności i prymacie papieża.
_-_The_Last_Supper_(1495-1498).jpg)
