Espiritu Santo
Wielka Brytania, Zjednoczone Królestwo (ang. United Kingdom), Zjednoczone Królestwo Wielkiej Brytanii i Irlandii Północnej (ang. United Kingdom of Great Britain and Northern Ireland) – unitarne państwo wyspiarskie położone w Europie Zachodniej. W skład Wielkiej Brytanii wchodzą: Anglia, Walia i Szkocja położone na wyspie Wielka Brytania oraz Irlandia Północna leżąca w północnej części wyspy Irlandia. Na wyspie tej znajduje się jedyna granica lądowa Zjednoczonego Królestwa z innym państwem – Irlandią. Poza nią, Wielka Brytania otoczona jest przez Ocean Atlantycki na zachodzie i północy, Morze Północne na wschodzie, kanał La Manche na południu i Morze Irlandzkie na zachodzie.Republika Vemerany (angielski: Republic of Vemerana) – krótkotrwałe państwo nieuznawane na terenie dzisiejszego Vanuatu (Oceanii), istniejące kilkanaście tygodni w 1980 r. Vemerana obejmowała wyspy: Aoba, Espiritu Santo i Malakula i kilka innych mniejszych.
Sanma – prowincja Vanuatu, największa pod względem powierzchni. Jej nazwa pochodzi od początkowych liter dwóch wysp wchodzących w skład tej prowincji: Espiritu Santo (największej wyspy Vanuatu) oraz dużo mniejszej lo. Prowincję o powierzchni 4,3 tys. km² zamieszkiwało w 2009 45,9 tys. osób. Stolicą prowincji jest miasto Luganville na wyspie Espiritu Santo.
Espiritu Santo (hiszp. Duch Święty) – największa wyspa w archipelagu Nowe Hebrydy, tworzącym współcześnie niezależne państwo Vanuatu. Wchodzi w skład prowincji Sanma. Wyspa zawdzięcza nazwę swojemu odkrywcy Pedro Fernándezowi de Quirós, który w 1606 nadał całemu archipelagowi nazwę Austrialia del Espíritu Santo. Powierzchnia wyspy wynosi prawie 4000 km².
Największym miastem na wyspie jest Luganville, zamieszkiwane przez 10,7 tys. osób (1999) – jest to drugie pod względem wielkości miasto Vanuatu.
Historia[ | edytuj kod]
Podczas II wojny światowej, na Espiritu Santo znajdowała się ważna amerykańska przerzutowa baza wojskowa i lotnisko, z którego operowały „Latające fortece”. Już na kilka lat przed uzyskaniem niepodległości przez Vanuatu w latach 1975-80 na Espiritu Santo (w języku wyspiarzy Manicolo) i sąsiednich wyspach Aoba, Maewo, Wyspach Banksa i Torres, działał ruch dążący do uzyskania niepodległości jako Federacja Na Griamel. Kolejna próba została podjęta 28 maja 1980, na kilka tygodni przed uzyskaniem niepodległości przez Vanuatu, wówczas brytyjsko-francuskiego kondominium. Działający na wyspie ruch secesjonistyczny, kierowany przez Jimmy’ego Stevensa, a wspierany przez francuskich prywatnych plantatorów i amerykańską prywatną organizację Phoenix Foundation, ogłosił niepodległość Espiritu Santo jako Republiki Vemerany. Premier Vanuatu bezskutecznie zabiegał o interwencję Francji i Wielkiej Brytanii. Po formalnym uzyskaniu niepodległości 30 lipca władze Vanuatu poprosiły o pomoc Papuę-Nową Gwineę, której wojska przywróciły porządek na wyspie Espiritu Santo i w innych regionach kraju (tzw. wojna kokosowa).
Przypisy[ | edytuj kod]
- Vanuatu profile - Timeline, BBC News, 17.03.2015 [dostęp: 11.12.2015]