Epitafium
Przeczytaj także...
Quo vadis: Powieść z czasów Nerona – powieść historyczna Henryka Sienkiewicza. Opublikowana najpierw w odcinkach w warszawskiej „Gazecie Polskiej” (lata 1895–96) i – z minimalnym opóźnieniem w stosunku do „Gazety” – także w krakowskim dzienniku „Czas” i „Dzienniku Poznańskim”. Wkrótce powieść została wydana w formie druku zwartego, jej premiera odbyła się w Krakowie, w 1896 roku. Powieść odniosła światowy sukces i została przetłumaczona na ponad pięćdziesiąt języków. Część rękopisu powieści przechowywana jest w Ossolineum we Wrocławiu.Iran (pers. ايران – Irān), (dawniej znany powszechnie na Zachodzie jako Persja) pełna nazwa: Islamska Republika Iranu (pers. جمهوری اسلامی ايران – Dżomhuri-je Eslāmi-je Irān) – państwo na Bliskim Wschodzie, leżące nad Morzem Kaspijskim, Zatoką Perską i Zatoką Omańską.
Język grecki, greka (starogr. dialekt attycki Ἑλληνικὴ γλῶττα, Hellenikè glõtta; nowogr. Ελληνική γλώσσα, Ellinikí glóssa lub Ελληνικά, Elliniká) – język indoeuropejski z grupy helleńskiej, w starożytności ważny język basenu Morza Śródziemnego. W cywilizacji Zachodu zaadaptowany obok łaciny jako język terminologii naukowej, wywarł wpływ na wszystkie współczesne języki europejskie, a także część pozaeuropejskich i starożytnych. Od X wieku p.n.e. zapisywany jest alfabetem greckim. Obecnie, jako język nowogrecki, pełni funkcję języka urzędowego w Grecji i Cyprze. Jest też jednym z języków oficjalnych Unii Europejskiej. Po grecku mówi współcześnie około 15 milionów ludzi. Język grecki jest jedynym językiem z helleńskich naturalnych, który nie wymarł.
Quo vadis: Powieść z czasów Nerona – powieść historyczna Henryka Sienkiewicza. Opublikowana najpierw w odcinkach w warszawskiej „Gazecie Polskiej” (lata 1895–96) i – z minimalnym opóźnieniem w stosunku do „Gazety” – także w krakowskim dzienniku „Czas” i „Dzienniku Poznańskim”. Wkrótce powieść została wydana w formie druku zwartego, jej premiera odbyła się w Krakowie, w 1896 roku. Powieść odniosła światowy sukces i została przetłumaczona na ponad pięćdziesiąt języków. Część rękopisu powieści przechowywana jest w Ossolineum we Wrocławiu.Iran (pers. ايران – Irān), (dawniej znany powszechnie na Zachodzie jako Persja) pełna nazwa: Islamska Republika Iranu (pers. جمهوری اسلامی ايران – Dżomhuri-je Eslāmi-je Irān) – państwo na Bliskim Wschodzie, leżące nad Morzem Kaspijskim, Zatoką Perską i Zatoką Omańską.
Język grecki, greka (starogr. dialekt attycki Ἑλληνικὴ γλῶττα, Hellenikè glõtta; nowogr. Ελληνική γλώσσα, Ellinikí glóssa lub Ελληνικά, Elliniká) – język indoeuropejski z grupy helleńskiej, w starożytności ważny język basenu Morza Śródziemnego. W cywilizacji Zachodu zaadaptowany obok łaciny jako język terminologii naukowej, wywarł wpływ na wszystkie współczesne języki europejskie, a także część pozaeuropejskich i starożytnych. Od X wieku p.n.e. zapisywany jest alfabetem greckim. Obecnie, jako język nowogrecki, pełni funkcję języka urzędowego w Grecji i Cyprze. Jest też jednym z języków oficjalnych Unii Europejskiej. Po grecku mówi współcześnie około 15 milionów ludzi. Język grecki jest jedynym językiem z helleńskich naturalnych, który nie wymarł.
Epitafia we wnętrzu krużganków kościoła św. Antoniego Padewskiego w Warszawie
Epitafium (z gr. ἐπιτάφιος epi-taphios, „nad grobem”, „na kamieniu nagrobnym”) – napis umieszczony na nagrobku lub pomniku upamiętniający lub sławiący zmarłego.
Pomnik – w architekturze, dzieło rzeźbiarskie lub rzeźbiarsko-architektoniczne, posąg, obelisk, płyta itp., wzniesione dla upamiętnienia osoby lub zdarzenia historycznego.Kościół Świętej Trójcy – zabytkowy kościół położony na Starym Mieście w Krakowie, przy ul. Stolarskiej 12, połączony z konwentem dominikanów.
Charakterystyka epitafium[edytuj kod]
Forma epitafium ukształtowana została w Atenach w V wieku p.n.e. w trakcie wojen z Persami. W swej formie była zwięzłym i krótkim utworem, często o charakterze panegirycznym. W poezji tekst epitafium był zapisywany krótko w formie dystychu elegijnego. W tekstach niezwykle rzadko wspominano wprost o śmierci i umieraniu. Rzeczy nie nazywano po imieniu, chyba, że dotyczyło zabójstwa.
Dystych (gr. dístichon) inaczej: dwuwiersz; strofa dwuwersowa, o rymach parzystych (AA BB) - najmniejsza istniejąca strofa poetycka. Oba wersy dystychu charakteryzują się zazwyczaj znacznym podobieństwem pod względem składni i treści.Architektura (gr. αρχιτεκτονική architektonike) – nauka i sztuka projektowania, konstruowania i wykonywania budynków oraz innych budowli przestrzennych.
Epitafia nie stroniły od czarnego humoru, czego przykładem może być stela z IV—III wieku p. n. e. :
Epitafium może zawierać portret zmarłego (malowany lub płaskorzeźbiony) albo scenę figuralną, a także odpowiednie symbole i alegoryczne atrybuty. Mógł to być w końcu pomnik w postaci ozdobnej płyty lub tablicy z napisem ku czci zmarłego, najczęściej nie w miejscu pochówku, lecz w innym związanym z daną osobą, np. w kościele, na ścianie, filarze lub posadzce.
Quo Vadis – film historyczny produkcji amerykańskiej z 1951 roku w reżyserii Mervyna LeRoya. Film powstał na podstawie powieści Henryka Sienkiewicza Quo vadis.Panegiryk (z języka greckiego, ang. "panegyric", niem. "Panegyrikus") – gatunek literatury stosowanej, uroczysty tekst pochwalny (mowa, wiersz, list, toast, itp.) sławiący jakąś osobę, czyn, wydarzenie; pełen przesadnego zachwytu, często o charakterze pochlebczym. W starożytnej Grecji nazwą tą określano mowy wygłaszane na pogrzebach wybitnych osobistości, wodzów i polityków, sławiące ich zasługi obywatelskie i patriotyczne. Powszechny zwłaszcza w XVI – XVIII w. Pisany często przez poetów związanych z dworami królewskimi lub magnackimi. W epoce oświecenia starano się zwalczać panegiryzm. W staropolskiej poezji gatunek uprawiali m.in.: Jan Kochanowski, Szymon Szymonowic, Jan Andrzej Morsztyn, Ignacy Krasicki, Adam Stanisław Naruszewicz, Stanisław Trembecki, Daniel Naborowski.
Wśród epitafiów wystawionych dzieciom znamienne jest to, że dzieci poniżej drugiego roku życia niemal nigdy nie są określane jako przedwcześnie zmarłe. Na terenie Grecji i Rzymu epitafia wystawiano również wszelkim zwierzętom: koniom, osłom, ptakom, zającom, a także myszom, jednak nie wieprzom.
Alegoria (stgr. ἀλληγορία allēgoría, od ἀλληγορέω allēgoréo - "mówię w przenośni, obrazowo") – w literaturze i sztukach plastycznych przedstawienie pojęć, idei, wydarzeń, przy pomocy obrazu artystycznego o charakterze przenośnym lub symbolicznym, np. poprzez personifikację. Odczytanie alegorii umożliwiają m.in. atrybuty lub emblematy o konkretnym znaczeniu, dlatego, w przeciwieństwie do symbolu, przesłanie alegorii jest zazwyczaj jednoznaczne.Neron (Lucius Domitius Ahenobarbus, po adopcji przez Klaudiusza Nero Claudius Caesar Drusus Germanicus, ur. 15 grudnia 37 w Ancjum, zm. 9 czerwca 68 w Rzymie) – cesarz rzymski w latach 54-68, syn Gnejusza Domicjusza Ahenobarbusa i Agrypiny Młodszej, późniejszej żony cesarza Klaudiusza.
Najbardziej ciekawym przykładem epitafium jest znalezisko z Turcji (Tralleis w Karii, obecnie Aydin). Epigramat zamieszczony na kolumnie zawiera nie tylko sam tekst inskrypcji, ale również epitafium w postaci zapisu znaków muzycznych. To jedyny w pełni i w oryginalnej formie zachowany, w pełni odczytany i zrozumiały zapis starożytnej linii melodycznej. Pieśń do tej melodii – grając na harfie – śpiewa Neron w ekranizacji Quo vadis (z 1951 roku).
Wit Stwosz, także Wit Stosz; niem. Veit Stoß (inne wersje imienia: Feyt, Veydt, Vit, nazwiska: Stoss, Stuos) (ur. ok. 1448 w Horb am Neckar, koło Stuttgartu, zm. jesienią 1533 w Norymberdze) – niemiecki rzeźbiarz, grafik i malarz, jeden z najwybitniejszych przedstawicieli późnego gotyku w rzeźbie.Necrophagist – niemiecka grupa muzyczna wykonująca techniczny death metal/metal progresywny. Założycielem zespołu jest Muhammed Suiçmez, którego charakterystyczna neo-klasyczna technika grania na gitarze jest wizytówką zespołu.
Epitafia stanowią charakterystyczne elementy architektoniczne wystroju wnętrz kościołów. Przykładem dzieła może być epitafium Kallimacha według modelu Wita Stwosza, znajdujące się w kościele Świętej Trójcy w Krakowie.
Wpływ[edytuj kod]
Zobacz też[edytuj kod]
Przypisy
- Online Etymology Dictionary
- Rzymskie epitafia, zaklęcia i wróżby.
- Bogowie, herosi i wybrańcy - Wizerunek zmarłych w greckich epigramach nagrobnych epoki hellenistycznej i grecko-rzymskiej, s. 143.
- Bogowie, herosi i wybrańcy - Wizerunek zmarłych w greckich epigramach nagrobnych epoki hellenistycznej i grecko-rzymskiej, s. 153, 373, 374.
- Bogowie, herosi i wybrańcy - Wizerunek zmarłych w greckich epigramach nagrobnych epoki hellenistycznej i grecko-rzymskiej, s. 135, 136.
- Tekst epitafium oraz linie melodyczną można aktualnie obejrzeć i odsłuchać tutaj
Bibliografia[edytuj kod]
Starożytny Rzym – cywilizacja rozwijająca się w basenie Morza Śródziemnego i części Europy. Jej kolebką było miasto Rzym leżące w Italii, które w pewnym momencie swoich dziejów rozpoczęło ekspansję, rozszerzając swoje panowanie na znaczne obszary i wchłaniając m.in. kulturę starożytnej Grecji. Cywilizacja rzymska, nazywana też niekiedy grecko-rzymską, razem z pochodzącą z Bliskiego Wschodu religią – chrześcijaństwem, stworzyła podstawy późniejszej cywilizacji europejskiej. Miasto Rzym zaczęło kształtować się w VIII wieku p.n.e., natomiast kres stworzonego przez nie państwa nastąpił formalnie w 1453 roku n.e. (wraz z upadkiem Konstantynopola i tym samym Cesarstwa bizantyńskiego), choć dosyć często jako koniec starożytnego Rzymu przyjmuje się rok 476 n.e., w którym upadło Cesarstwo zachodniorzymskie.Judas Priest – brytyjska grupa muzyczna założona w 1969 roku w Birmingham (hrabstwo West Midlands) w Anglii , znana głównie z dwóch gitar prowadzących i mającego dużą skalę głosu wokalisty śpiewającego w sposób operowy. Zespół sprzedał ponad 50 milionów albumów na całym świecie.
Warto wiedzieć że... beta
King Crimson – brytyjska grupa muzyczna z kręgu awangardowego i progresywnego rocka. Nazwę zaczerpnęła od jednego z synonimów Belzebuba. Jej korzeni należy szukać w krótko działającym Giles, Giles and Fripp. Wskutek licznych zmian personalnych nigdy nie wykształciła stałego brzmienia. Założycielem i jej jedynym stałym członkiem jest Robert Fripp, wirtuoz gitary i melotronu. Muzyka King Crimson czerpie wiele inspiracji z muzyki poważnej, w tym współczesnej, także z awangardowego jazzu i jazz rocka. Złożoność i rożnorodność poszczególnych wcieleń zespołu nie pozwala na jednolitą analizę dokonań grupy. Charakterystycznym dla King Crimson jest to, że nigdy nie odstąpiła od awangardowej koncepcji na rzecz łatwiejszego brzmienia (Roberta Frippa charakteryzuje bardzo poważny stosunek do własnej twórczości). Grupa powstała w 1969 r. W 2010 roku zawiesiła działalność na czas nieokreślony.
Karia (gr. Καρία, Karía; łac. Caria) – kraina historyczna w południowo-zachodniej części Azji Mniejszej na wybrzeżu Morza Egejskiego na północ od Rodos, granicząca z Jonią, Lidią, Pizydią i Likią. Przez Karię przepływała rzeka Meander (dziś Menderes) i jej dopływy: Harpasos, Marsyas i Indus.
Filip Kallimach (łac. Philippus Callimachus Experiens) właściwie Filippo Buonaccorsi de Tebadis Experiens (ur. 2 maja 1437 w San Gimignano, zm. 1 listopada 1496 w Krakowie) – włoski humanista, poeta i prozaik piszący w języku łacińskim, starosta gostyński.
Epitafium obrazowe (z niem. Bildepitaph) – pomnik czci zmarłego lub zmarłych (np. rodziny), umieszczony zwykle nie w miejscu pochówku, lecz w innym miejscu związanym z daną osobą, najczęściej w kościele, na ścianie lub filarze. Składa się z płyty z napisem – właściwego epitafium, oraz obrazu lub obrazów, najczęściej malowanych lub rzeźbionych, rzadziej wykonanych w innych technikach artystycznych. Epitafium obrazowe ukazuje zwykle portret zmarłego lub zmarłych, czasem w towarzystwie jego świętego patrona lub patronów. Ponadto epitafium zawiera często obraz religijny o charakterze dewocyjnym, narracyjnym lub reprezentacyjnym — w zależności od czasu powstania i wyznania upamiętnionych osób. Epitafium obrazowe może być wzbogacone o dodatkowe elementy — napisy (np. cytaty biblijne, dewizy), przedstawienia i postacie alegoryczne, herby itp.
In the Court of the Crimson King: An Observation by King Crimson – pierwszy album zespołu King Crimson. Został wydany 10 października 1969. Nagrywano go w Wessex Sound Studios w Londynie. Album przez wiele źródeł został uznany jako jeden z najlepszych i jednocześnie najbardziej wpływowych dzieł rocka progresywnego, na którym to King Crimson odrzucił bluesowe podstawy charakterystyczne dla rocka a zastąpił je mieszanką jazzu oraz muzyki poważnej. Uznawany także za jeden z najbardziej znaczących debiutów w historii muzyki.
Epigramat, epigram (stgr. ἐπίγραμμα epigramma – "inskrypcja") – krótki utwór poetycki w formie aforyzmu, wywodzący się z napisów informacyjnych w starożytnej Grecji zamieszczanych na grobach, pomnikach lub ofiarach wotywnych. Tekst inskrypcji krótki, przeważnie dwuwierszowy, pisany dystychem elegijnym.