Emancypacja kobiet
Laura Maria Caterina Bassi (ur. 31 października 1711 w Bolonii, zm. 20 lutego 1778 tamże) – włoska fizyk, filozof i anatom, pierwsza w historii Europy kobieta zatrudniona jako profesor fizyki na wyższej uczelni. Autorka znaczących prac naukowych o mechanice i hydrodynamice.Królestwo Galicji i Lodomerii wraz z Wielkim Księstwem Krakowskim i Księstwami Oświęcimia i Zatoru (niem. Königreich Galizien und Lodomerien mit dem Großherzogtum Krakau und den Herzogtümern Auschwitz und Zator; ukr. Королівство Галичини та Володимирії з великим князівством Краківським і князівствами Освенціма і Затору) – państwo (w praktyce prowincja i kraj koronny) na terytorium Galicji, w latach 1772-1918 wchodzące w skład Monarchii Habsburgów, Cesarstwa Austriackiego i Austro-Węgier. Kraina historyczna na wschodzie Europy Środkowej, obecnie w granicach Polski i Ukrainy.
Wielka Brytania, Zjednoczone Królestwo (ang. United Kingdom), Zjednoczone Królestwo Wielkiej Brytanii i Irlandii Północnej (ang. United Kingdom of Great Britain and Northern Ireland) – unitarne państwo wyspiarskie położone w Europie Zachodniej. W skład Wielkiej Brytanii wchodzą: Anglia, Walia i Szkocja położone na wyspie Wielka Brytania oraz Irlandia Północna leżąca w północnej części wyspy Irlandia. Na wyspie tej znajduje się jedyna granica lądowa Zjednoczonego Królestwa z innym państwem – Irlandią. Poza nią, Wielka Brytania otoczona jest przez Ocean Atlantycki na zachodzie i północy, Morze Północne na wschodzie, kanał La Manche na południu i Morze Irlandzkie na zachodzie.
Emancypacja kobiet – zwiększenie udziału kobiet w życiu publicznym, zapewnienie im dostępu do szkół średnich i wyższych, poszerzenie ich aktywności zawodowej.

Antecedencje historyczne[ | edytuj kod]
Emancypacja kobiet odnoszona jest z reguły do procesów XIX i XX-wiecznych, jednak także wcześniejsze epoki znały przykłady wyraźnego poszerzania ekonomicznych, społecznych, a nawet politycznych praw kobiet. Przykładowo w starożytności pitagorejczycy i Plutarch z Cheronei dopuszczali kobiety na równi z mężczyznami do studiów w szkołach filozoficznych. Kobiety cieszyły się też daleko posuniętym równouprawnieniem w średniowiecznej Flandrii, a polska kultura szlachecka XVI-XVII wieku promowała w małżeństwach kontakty przyjacielskie i partnerskie, nie zaś oparte na podległości.
XVIII-XX wiek[ | edytuj kod]
Pierwsze zorganizowane związki kobiet powstały pod koniec XVIII wieku w Stanach Zjednoczonych i Wielkiej Brytanii. Związane było to z ustanowieniem w tych krajach nowoczesnych Konstytucji, które dawały np. wolność zgromadzeń i wolność słowa. W połowie XIX wieku aktywność ruchu kobiecego nasiliła się. Pierwsze sukcesy to dopuszczenie kobiet do studiowania na uniwersytetach i do oficjalnej pracy naukowej. Catherine Brewer jako pierwsza kobieta w 1840 r. otrzymała dyplom ukończenia studiów wyższych i tytuł bachelor's degree (inaczej licencjat). W 1863 r. Francja dopuściła kobiety do studiowania na uniwersytetach, w 1897 Galicja. Pierwszą wykładowczynią na paryskiej Sorbonie w 1906 r. została polska uczona Maria Skłodowska-Curie. We Włoszech przypadki kobiet-wykładowców zdarzały się już w wieku XVIII (Laura Bassi, Maria Gaetana Agnesi - obie Uniwersytet w Bolonii).
Prawo wyborcze dla kobiet udało się wywalczyć w XX wieku. W USA prawo kobiet do głosu wprowadziła 19 poprawka do konstytucji w 1920 r. w szeregu stanów istniało wcześniej. W Polsce kobiety uzyskały prawa wyborcze w chwili odzyskania niepodległości w 1918 roku.
Feminizm a emancypacja[ | edytuj kod]
Dyskusje wokół tego, na czym polegać ma emancypacja kobiet, są bardzo gorące w ramach ruchu feministycznego. Każda kolejna fala feminizmu przynosiła też odmienne rozumienie emancypacji. Pierwsza fala feminizmu i dominujący w niej liberalny feminizm polegała na przyznaniu kobietom równych praw. Z kolei radykalne feministki drugiej fali uznają to za niewystarczające, wskazując na konieczność całościowej przebudowy społeczeństwa.
Zobacz też[ | edytuj kod]
Przypisy[ | edytuj kod]
- The Evolution Of The Swimsuit - My Outer Banks Home, myouterbankshome.com [dostęp 2018-08-25] (ang.).
- Topless in Times Square: A Legal View - The New York Times, www.nytimes.com [dostęp 2018-07-21] (ang.).
- James M. Murray, Brugia. Kolebka kapitalizmu, Wydawnictwo Naukowe PWN, 2011, ISBN 978-83-01-16710-3.
- 1. poprawka do Konstytucji Stanów Zjednoczonych.
- Tomasz Małkowski, Jacek Rześniowiecki: Historia III. Podręcznik do gimnazjum. Gdańsk: Gdańskie Wydawnictwo Oświatowe, 2011. ISBN 978-83-87788-84-1.
- Emancipation. W: The Routledge Companion to Feminism and Postfeminism. Sarah Gamble (red.). London - New York: 1999, s. 191-192. ISBN 0-415-24310-6..