• Artykuły
  • Forum
  • Ciekawostki
  • Encyklopedia

    • Emancypacja kobiet

    Przeczytaj także...
    Królestwo Galicji i Lodomerii wraz z Wielkim Księstwem Krakowskim i Księstwami Oświęcimia i Zatoru (niem. Königreich Galizien und Lodomerien mit dem Großherzogtum Krakau und den Herzogtümern Auschwitz und Zator; ukr. Королівство Галичини та Володимирії з великим князівством Краківським і князівствами Освенціма і Затору) – państwo (w praktyce prowincja i kraj koronny) na terytorium Galicji, w latach 1772-1918 wchodzące w skład Monarchii Habsburgów, Cesarstwa Austriackiego i Austro-Węgier. Kraina historyczna na wschodzie Europy Środkowej, obecnie w granicach Polski i Ukrainy.Wielka Brytania, Zjednoczone Królestwo (ang. United Kingdom), Zjednoczone Królestwo Wielkiej Brytanii i Irlandii Północnej (ang. United Kingdom of Great Britain and Northern Ireland) – unitarne państwo wyspiarskie położone w Europie Zachodniej. W skład Wielkiej Brytanii wchodzą: Anglia, Walia i Szkocja położone na wyspie Wielka Brytania oraz Irlandia Północna leżąca w północnej części wyspy Irlandia. Na wyspie tej znajduje się jedyna granica lądowa Zjednoczonego Królestwa z innym państwem – Irlandią. Poza nią, Wielka Brytania otoczona jest przez Ocean Atlantycki na zachodzie i północy, Morze Północne na wschodzie, kanał La Manche na południu i Morze Irlandzkie na zachodzie.
    Stany Zjednoczone, Stany Zjednoczone Ameryki (ang. United States, US, United States of America, USA) – federacyjne państwo w Ameryce Północnej graniczące z Kanadą od północy, Meksykiem od południa, Oceanem Spokojnym od zachodu, Oceanem Arktycznym od północnego zachodu i Oceanem Atlantyckim od wschodu.

    Emancypacja kobiet – zwiększenie udziału kobiet w życiu publicznym, zapewnienie im dostępu do szkół średnich i wyższych, poszerzenie ich aktywności zawodowej.

    Antecedencje historyczne[]

    Emancypacja kobiet odnoszona jest z reguły do procesów XIX i XX-wiecznych, jednak także wcześniejsze epoki znały przykłady wyraźnego poszerzania ekonomicznych, społecznych, a nawet politycznych praw kobiet. Przykładowo w starożytności pitagorejczycy i Plutarch z Cheronei dopuszczali kobiety na równi z mężczyznami do studiów w szkołach filozoficznych. Kobiety cieszyły się też daleko posuniętym równouprawnieniem w średniowiecznej Flandrii, a polska kultura szlachecka XVI-XVII wieku promowała w małżeństwach kontakty przyjacielskie i partnerskie, nie zaś oparte na podległości.

    Feminizm (łac. femina ‘kobieta’) – ideologia, kierunek polityczny i ruch społeczny związany z równouprawnieniem kobiet. Istnieje wiele nurtów feminizmu, odróżniających się stanowiskami w takich kwestiach jak np. prawa kobiet i płeć kulturowa.Prawo wyborcze dla kobiet oznacza, że pełnoletnie obywatelki danego kraju mają co najmniej możliwość oddawania głosu w wyborach, w szerszym znaczeniu, że mają te same prawa wyborcze, co mężczyźni.

    XVIII-XX wiek[]

    Pierwsze zorganizowane związki kobiet powstały pod koniec XVIII wieku w Stanach Zjednoczonych i Wielkiej Brytanii. Związane było to z ustanowieniem w tych krajach nowoczesnych Konstytucji, które dawały np. wolność zgromadzeń i wolność słowa. W połowie XIX wieku aktywność ruchu kobiecego nasiliła się. Pierwsze sukcesy to dopuszczenie kobiet do studiowania na uniwersytetach i do oficjalnej pracy naukowej. Catherine Brewer jako pierwsza kobieta w 1840 r. otrzymała dyplom ukończenia studiów wyższych i tytuł bachelor's degree (inaczej licencjat). W 1863 r. Francja dopuściła kobiety do studiowania na uniwersytetach, w 1897 Galicja. Pierwszą wykładowczynią na paryskiej Sorbonie w 1906 r. została polska uczona Maria Skłodowska-Curie.

    Plutarch z Cheronei (gr. Πλούταρχος ὁ Χαιρωνεύς, Plutarchos ho Chaironeus, ur. ok. 50 n.e., zm. ok. 125 n.e.) – jeden z największych pisarzy starożytnej Grecji, historyk, filozof-moralista oraz orator.Maria Salomea Skłodowska-Curie (ur. 7 listopada 1867 w Warszawie, zm. 4 lipca 1934 w Passy) – uczona polsko-francuska, fizyk, chemik, dwukrotna noblistka.

    Prawo wyborcze dla kobiet udało się wywalczyć w XX wieku. W USA prawo kobiet do głosu wprowadziła 19 poprawka do konstytucji w 1920 r. w szeregu stanów istniało wcześniej. W Polsce kobiety uzyskały prawa wyborcze w chwili odzyskania niepodległości w 1918 roku.

    Feminizm a emancypacja[]

    Dyskusje wokół tego, na czym polegać ma emancypacja kobiet, są bardzo gorące w ramach ruchu feministycznego. Każda kolejna fala feminizmu przynosiła też odmienne rozumienie emancypacji. Pierwsza fala feminizmu i dominujący w niej liberalny feminizm polegała na przyznaniu kobietom równych praw. Z kolei radykalne feministki drugiej fali uznają to za niewystarczające, wskazując na konieczność całościowej przebudowy społeczeństwa.

    Liberalny feminizm - najstarszy i najszerszy nurt ruchu feministycznego. Feminizm liberalny dąży do emancypacji kobiet poprzez zreformowanie społeczeństwa, przede wszystkim zaś przez zmiany w prawie, działalność polityczną czy zmiany mentalności.Pitagorejczycy – wyznawcy doktryny rozwiniętej przez Pitagorasa i jego następców w szkole religijno-filozoficznej, którą założył w Krotonie w Wielkiej Grecji, w południowych Włoszech. Część z poglądów może być jedynie przypisywana Pitagorasowi, natomiast szereg innych osób związanych ze szkołą opublikowało własne dzieła lub przeszło do historii z powodu swych osiągnięć.

    Przypisy

    1. James M. Murray, Brugia. Kolebka kapitalizmu, Wydawnictwo Naukowe PWN, 2011, ISBN 978-83-01-16710-3.
    2. 1. poprawka do Konstytucji Stanów Zjednoczonych.
    3. Tomasz Małkowski, Jacek Rześniowiecki: Historia III. Podręcznik do gimnazjum. Gdańsk: Gdańskie Wydawnictwo Oświatowe, 2011. ISBN 978-83-87788-84-1.
    4. Emancipation. W: The Routledge Companion to Feminism and Postfeminism. Sarah Gamble (red.). London - New York: 1999, s. 191-192. ISBN 0-415-24310-6..

    Zobacz też[]

  • Sufrażystki
  • Entuzjastki
    • Radykalny feminizm - jeden z nurtów feminizmu, główną przyczynę opresji kobiet upatruje w męskiej dominacji opartej na patriarchalnych strukturach społeczeństwa. Radykalny feminizm pojawił się w latach sześćdziesiątych XX wieku, jako jeden z odłamów drugiej fali feminizmu.Feminizm pierwszej fali (także stara fala – old wave) – określenie zjawisk i nurtów związanych z walką europejskich i amerykańskich kobiet o równouprawnienie w XIX i na początku XX wieku. Główny nurt feminizmu pierwszej fali miał charakter liberalny i stawiał sobie za cel zmiany w systemach prawnych, przede wszystkim przyznanie praw wyborczych kobietom. Nazwa "pierwsza fala" została mu nadana w latach 70. XX wieku, przez feministki określające się jako druga fala feminizmu.



    w oparciu o Wikipedię (licencja GFDL, CC-BY-SA 3.0, autorzy, historia, edycja)

    Warto wiedzieć że... beta

    19. poprawka do Konstytucji Stanów Zjednoczonych – poprawka do Konstytucji Stanów Zjednoczonych przyznająca prawa wyborcze kobietom. Poprawka weszła w życie 18 sierpnia 1920.
    La Sorbonne - tradycyjna nazwa historycznego uniwersytetu paryskiego założonego w 1257 roku, jednego z najstarszych i najbardziej znanych w Europie.
    Średniowiecze – epoka w historii europejskiej, obejmująca okres między starożytnością a renesansem. Granice czasowe średniowiecza nie są ściśle ustalone. Za początek epoki przyjmuje się okres, w którym cesarstwo zachodniorzymskie chyliło się ku upadkowi. Zwolennicy ścisłej datacji – w zależności od szkoły – za dokładne daty początku średniowiecza podają lata 378, 395 bądź 476. Za koniec epoki uważa się upowszechnienie idei humanistycznych i rozpoczęcie epoki renesansu. Najczęściej w tym przypadku wymieniane są daty ok. 1450 roku oraz lata 1453, 1492, a nawet 1517.
    Studia wyższe – studia pierwszego stopnia, studia drugiego stopnia lub jednolite studia magisterskie, prowadzone przez uczelnię uprawnioną do ich prowadzenia.
    Feminizm drugiej fali – zbiorcze określenie różnorodnych zjawisk związanych z ruchem feministycznym, które wystąpiły w latach 60. i 70. XX wieku w Stanach Zjednoczonych i Europie (szczególnie w Wielkiej Brytanii, Niemczech i Francji). Oprócz problemów podejmowanych także przez feminizm pierwszej fali (edukacja i zmiany w prawie), feminizm drugiej fali zajmował się również równouprawnieniem na rynku pracy, kwestiami aborcji oraz kobiecą seksualnością. Podejmował również problem rozdziału między sferą prywatną a publiczną. Jednym z jego głównych haseł było „to co osobiste, jest polityczne” (ang. the personal is the political).
    1. poprawka do Konstytucji Stanów Zjednoczonych – jedna z poprawek do amerykańskiej konstytucji, wprowadzająca wolność religii, prasy, słowa, petycji i zgromadzeń, a uchwalona w ramach Karty Praw Stanów Zjednoczonych Ameryki.
    Flandria (niderl. Vlaanderen, fr. Flandre) – kraina historyczno-geograficzna położona na terenie Belgii, Francji i Holandii wzdłuż wybrzeża Morza Północnego.

    Reklama