Elektrownia szczytowo-pompowa – zakład przemysłowy, którego zadaniem jest przemiana energii elektrycznej w energię grawitacyjną wody pompowanej do górnego zbiornika oraz proces odwrotny.
Elektrownia Wodna Żarnowiec – największa w Polsce elektrownia szczytowo-pompowa. Położona w miejscowości Czymanowo nad Jeziorem Żarnowieckim w województwie pomorskim na granicy powiatów puckiego i wejherowskiego.Energia potencjalna – energia jaką ma układ ciał umieszczony w polu sił zachowawczych, wynikająca z rozmieszczenia tych ciał. Równa jest pracy, jaką trzeba wykonać, aby uzyskać daną konfigurację ciał, wychodząc od innego rozmieszczenia, dla którego umownie przyjmuje się jej wartość równą zero. Konfigurację odniesienia dla danego układu fizycznego dobiera się zazwyczaj w ten sposób, aby układ miał w tej konfiguracji minimum energii potencjalnej. Podobnie jak pracę, energię potencjalną mierzy się w dżulach [J].
W elektrowni szczytowo pompowej zamienia się energię elektryczną na energię potencjalną grawitacji poprzez wpompowanie wody ze zbiornika dolnego do górnego w okresie nadwyżki produkcji nad zapotrzebowaniem na energię elektryczną (np. w nocy), a następnie, w godzinach szczytu, następuje odwrócenie procesu.
Zespół Elektrowni Wodnych Dychów S.A. to zespół 17 elektrowni wodnych na rzekach Bóbr, Kwisa i Nysa Łużycka. Zespół wchodzi w skład Polskiej Grupy Energetycznej. Łączna moc zainstalowana wszystkich elektrowni wynosi 103 MW, z czego 79,5 pochodzi z elektrowni Dychów (dane za 2005 rok). Pozostałe elektrownie mają moc zainstalowaną od 0,3 do 4,5 MW. Zespół został powołany do życia 1 lipca 1991 roku z siedzibą w Dychowie. Od 31 marca 2011 roku zespół został przekształcony w spółkę PGE Energia Odnawialna SA Oddział ZEW w Dychowie.Na mapach: 49°47′14″N 19°13′48″E/49,787222 19,230000 Elektrownia Porąbka-Żar – druga co do wielkości elektrownia szczytowo-pompowa w Polsce uruchomiona w 1979. Wyposażona jest w cztery hydrozespoły odwracalne typu Francisa o mocy 500 MW (4 x 125 MW) dla pracy turbinowej oraz 540 MW (4 x 135 MW) dla pracy pompowej.
Na tym też opiera się ekonomika działania tych elektrowni. Energia elektryczna jest skupowana w okresie kiedy jest najtańsza, a oddawana do systemu (sprzedawana) w okresie najwyższego zapotrzebowania i za wysoką cenę.
Elektrownia taka wbrew nazwie nie produkuje sumarycznie prądu, co więcej, sporo (prawie 30%) energii elektrycznej jest w tym procesie tracone. Jest ona za to bardzo skutecznym akumulatorem o ogromnej pojemności. Istotną zaletą takiej elektrowni jest możliwość bardzo szybkiego jej uruchomienia w nagłym przypadku, pełną moc osiąga ona w ciągu kilku minut (np. w Elektrowni Porąbka-Żar rozruch turbin trwa 180 sekund).
Na mapach: 54°01′31″N 16°42′35″E/54,025278 16,709722 Elektrownia Żydowo - elektrownia szczytowo-pompowa znajdująca się w Żydowie w powiecie koszalińskim, której właścicielem jest ENERGA Zakład Elektrowni Wodnych.Elektrownia Czorsztyn-Niedzica-Sromowce Wyżne - zespół dwóch elektrowni wodnych. Pierwsza z nich to elektrownia szczytowo-pompowa w Niedzicy, druga to elektrownia przepływowa w Sromowcach Wyżnych.
Stosowanie elektrowni szczytowo pompowych ma sens jedynie w połączeniu z elektrowniami, w których występują okresowe nadwyżki energii spowodowane niemożliwością szybkiego dostosowania ilości wytwarzanej energii elektrycznej do bieżącego zapotrzebowania (zwłaszcza w elektrowniach cieplnych opalanych węglem). Nadwyżka mocy, która musi być utrzymywana w porze nocnej, przepadłaby bezpowrotnie, gdyby nie została zmagazynowana przez elektrownie szczytowo pompowe w energii potencjalnej wody.
Zespół Elektrowni Wodnych Solina-Myczkowce S.A. – zespół 2 elektrowni wodnych na sztucznych zbiornikach wodnych na rzece San w gminie Solina w województwie podkarpackim. Są to Elektrownia Solina (49°23′44″N 22°27′13″E/49,395556 22,453611) i Elektrownia Myczkowce (49°25′52″N 22°24′30″E/49,431111 22,408333).CAES (ang. Compressed Air Energy Storage) – magazynowanie energii za pomocą sprężonego powietrza, stosowane jako alternatywa dla elektrowni szczytowo-pompowych.
Elektrownie szczytowo-pompowe są najpowszechniej używanymi magazynami energii elektrycznej. Alternatywami dla nich są między innymi: magazynowanie energii za pomocą sprężonego powietrza, produkcja syntetycznych paliw oraz magazynowanie energii w postaci termicznej.
Polskie elektrownie szczytowo-pompowe:
Pradziad (dawniej Pradziadek, czes. Praděd, niem. Altvater) – 1491 m n.p.m. (podawane są też inne wysokości 1492 m oraz 1493 m n.p.m.) – najwyższy szczyt w paśmie górskim Jesioniki (Czechy). Najwyższy szczyt Moraw i Śląska Czeskiego (i całego Górnego Śląska), a zarazem najwyższy szczyt Sudetów Wschodnich oraz 6. co do wysokości w całych Sudetach. Na wierzchołku panują surowe warunki klimatyczne (średnia temperatura nie przekracza 1 °C, wieją bardzo silne wiatry, głównie z kierunku północno-zachodniego).Elektrownia cieplna (konwencjonalna lub jądrowa) – zespół urządzeń produkujący energię elektryczną wykorzystując do tego celu szereg przemian energetycznych, wśród których istotne znaczenie odgrywa ciepło. Energia cieplna pochodzi zwykle ze spalania paliwa w kotle parowym. Służy ona do podgrzania i odparowania wody oraz przegrzania pary wodnej. W turbinie następuje zamiana energii cieplnej pary na energię mechaniczną odprowadzaną wałem do generatora elektrycznego, w którym zamieniana jest na energię elektryczną. W elektrowni wykorzystującej układ turbiny gazowej ciepło dostarczane jest w komorze spalania (układ otwarty), bądź w wymienniku ciepła (układ zamknięty).
Elektrownia Żarnowiec – 716 MW (największa w Polsce)
Elektrownia Porąbka-Żar – 500 MW
Zespół Elektrowni Wodnych Solina – Myczkowce – moc 200 MW po modernizacji 2000-2003, przed modernizacją 136 MW
Elektrownia Żydowo – moc 167 MW po modernizacji zakończonej w 2013 r. (pierwsza w Polsce), przed modernizacją 156 MW
Elektrownia Czorsztyn-Niedzica-Sromowce Wyżne – 94,6 MW
Elektrownia Dychów – o mocy 90 MW (do września 2005 – 79,3 MW)
Przypisy
