Dynastia sabaudzka (wł. Casa di Savoia) (fr. La maison de Savoie) – dynastia panująca w Sabaudii i Piemoncie (1000–1732) (Księstwo Sabaudii-Piemontu niezależne od roku 1416), na Sycylii (1713–1720), w Królestwie Sardynii (1720–1861), w zjednoczonym Królestwie Włoch (1861–1946), w Hiszpanii (1871–1873) oraz w Chorwacji (1941–1943).
Amadeusz I Sabaudzki, wł. Amedeo Ferdinando Maria di Savoia, hiszp. Amadeo Fernando María (ur. 30 maja 1845 w Turynie, zm. 18 stycznia 1890 w Turynie) – książę Aosty, od listopada 1870 do lutego 1873 król Hiszpanii z dynastii sabaudzkiej.Piemont (wł. Piemonte) – kraina historyczna i region administracyjny w północno-zachodnich Włoszech. Od zachodu graniczy z Francją, od północy ze Szwajcarią i regionem Dolina Aosty, od wschodu z Lombardią i Emilią-Romanią, a od południa z Ligurią.
Herb dynastii sabaudzkiej jako królów Włoch
Założycielem dynastii sabaudzkiej był hrabia Sabaudii Humbert I Białoręki (980–1047), który władał Sabaudią od 1003. Jego syn Otton (1010–1060), władał również Piemontem, dzięki małżeństwu z dziedziczką Turynu – Adelajdą. W 1416 roku król Niemiec Zygmunt Luksemburski uczynił władców sabaudzkich suwerennymi władcami przez podniesienie dotychczasowego Hrabstwa Sabaudii do rangi księstwa. Pierwszym suwerennym księciem był Amadeusz VIII (antypapież Feliks V). W 1418 roku Amadeusz VIII po śmierci ostatniego hrabiego Piemontu (swojego wasala) włączył go bezpośrednio do Sabaudii, ogłaszając się księciem Piemontu.Wiktor Amadeusz II (1666–1732) na mocy pokoju utrechckiego otrzymał w 1713 Królestwo Sycylii (zamienione w 1720 na Królestwo Sardynii) i tytuł królewski. Główna gałąź dynastii sabaudzkiej wygasła w 1831 na Karolu Feliksie. Młodsza linia, Carignano, odziedziczyła tron (w osobie Karola Alberta) i przyczyniła się do zjednoczenia Włoch, których pierwszym królem został w 1861 król Sardynii – Wiktor Emanuel II. Jego młodszy syn – Amadeusz panował w latach 1870-1873 w Hiszpanii. Ostatni król z dynastii sabaudzkiej, Humbert II, stracił tron po referendum konstytucyjnym w 1946, kiedy niewielka większość głosujących (54,3%) wypowiedziała się za wprowadzeniem republiki i udał się, nie podpisawszy abdykacji, do Szwajcarii, a następnie Portugalii.
Chronologiczna lista władców i prezydentów Hiszpanii po zjednoczeniu królestw Kastylii i Aragonii pod berłem jednego monarchy 1516 roku.Zygmunt Luksemburski (Luksemburczyk), (ur. 14 lub 15 lutego 1368 w Norymberdze, zm. 9 grudnia 1437 w Znojmie) – elektor (margrabia) brandenburski od 1378, król węgierski od 1387, niemiecki od 1411, książę Luksemburga od 1419, król włoski od 1431, Święty Cesarz Rzymski od 1433, król czeski od 1419 (objął władzę w 1436).
stary herb używany do czasów Humberta III
Hrabiowie i Książęta Sabaudii (1003–1718)[ | edytuj kod]
Osobny artykuł:
Władcy Sabaudii.
herb używany od czasów Tomasza I
herb królów Sardynii od 1720 r.
Opactwo Hautecombe – miejsce spoczynku członków dynastii sabaudzkiej.
Królowie Sycylii (1713–1718)[ | edytuj kod]
Wiktor Emanuel II, wł. Vittorio Emanuele II di Savoia-Carignano, właśc. Vittorio Emanuele Maria Alberto Eugenio Ferdinando Tommaso di Savoia-Carignano (ur. 14 marca 1820 w Turynie, zm. 9 stycznia 1878 w Rzymie) – pierwszy król zjednoczonych Włoch od 1861, z dynastii sabaudzkiej. Jego ciało spoczywa w Panteonie w Rzymie.Karol Feliks Sabaudzki, właściwie: Carlo Felice Giuseppe Maria (ur. 6 kwietnia 1765 – zm. 27 kwietnia 1831) – książę Sabaudii, Piemontu i Aosty. Król Sardynii w latach 1821-1831.
Podstrony: 1 [2] [3] [4] [5]
Warto wiedzieć że... beta
Humbert II, wł. Umberto II (ur. 15 września 1904 w Racconigi, zm. 18 marca 1983 w Genewie) – król Włoch od 9 maja do 12 czerwca 1946, z dynastii sabaudzkiej, syn Wiktora Emanuela III i królowej Eleny Czarnogórskiej. Ze względu na zaledwie miesięczny okres panowania nazwany „Królem Maja” (wł. Re di Maggio).
Królestwo Sardynii – państwo historyczne istniejące już od średniowiecza, od 1720 pod rządami dynastii sabaudzkiej, w 1743 połączone z Księstwem Sabaudii-Piemontu.
Wiktor Amadeusz II (ur. 14 maja 1666 w Turynie, zm. 31 października 1732) – władca z dynastii sabaudzkiej. Książę Sabaudii (1675-1732), król Sycylii (1713-1720), pierwszy król Sardynii (1720-1730).
Otton Sabaudzki (ur. ok. 1017 – zm. 1 marca 1060) – markiz Susa łac. iure uxoris od prawd. 1046 do 1 marca 1060, hrabia Maurienne(ang.) i Chablais(fr.) po 18 grudnia 1051 do 1 marca 1060.
Turyn (wł. Torino) – miasto w północno-zachodnich Włoszech, przy ujściu rzeki Dora Riparia do rzeki Pad, na przedgórzu Alp Zachodnich. Jest stolicą prowincji Piemont. Patronem miasta jest św. Jan Chrzciciel (święto obchodzone 24 czerwca).
Język francuski (fr. langue française lub français) – język pochodzenia indoeuropejskiego z grupy języków romańskich. Jako językiem ojczystym posługuje się nim ok. 80 mln ludzi: ok. 65 mln Francuzów, ok. 4,5 mln Belgów (czyli 42%), ok. 1,5 mln Szwajcarów (czyli 20%), a także ok. 8 mln mieszkańców kanadyjskich prowincji Québec, Ontario i Nowy Brunszwik. Ok. 201 milionów osób na całym świecie używa francuskiego jako języka głównego (oszacowanie z 2009 r. według Organisation mondiale de la Francophonie), a 72 miliony jako drugiego języka codziennego (w tym krajach Maghrebu). Wiele z tych osób mieszka w krajach, w których francuski jest jednym z języków urzędowych, bądź powszechnie używanych (54 kraje). Paradoksalnie, w Algierii, Maroku, i Tunezji, gdzie nie ma statusu języka urzędowego, jest bardziej rozpowszechniony niż w wielu krajach Czarnej Afryki, w których jest jedynym językiem urzędowym.
Eugeniusz Sabaudzki, fr. Eugène-François de Savoie, niem. Prinz Eugen von Savoyen, wł. Eugenio di Savoia-Carignano (ur. 18 października 1663 w Paryżu, zm. 24 kwietnia 1736 w Wiedniu) – książę Sabaudii, dowódca armii austriackiej, jeden z najwybitniejszych dowódców w dziejach świata.
.svg)
