Dynastia Jin (chiń. upr. 晋朝; chiń. trad. 晉朝; pinyin Jìn Cháo; Wade-Giles Chin Ch’ao; wym. [tɕîn ʈʂʰǎu]) – rządziła Chinami po zakończeniu walk w Okresie Trzech Królestw (220-265). Po stosunkowo stabilnym okresie nazywanym Zachodnią Dynastią Jin północ Chin została zaatakowana przez barbarzyńskie plemiona i Chiny podzieliły się od 317 na Szesnaście Królestw i Wschodnią Dynastię Jin. Po upadku tej drugiej nastał okres określany jako Dynastie Południowe i Północne.

W 263 państwo Wei, wykorzystując swoją przewagę, podbiło leżące w Syczuanie państwo Shu Han. W 249 rodzina Sima przejęła władzę drogą zamachu stanu i rozpoczęła eliminację sojuszników cesarskiego rodu Cao. W 265 syn dowódcy armii Wei zmusił cesarza do abdykacji i sam zajął tron, przemianowując państwo na Jin. Po kilkunastoletnich wojnach, w których znaczącą rolę odgrywała marynarka wojenna, południowe państwo Wu także zostało podbite i dynastia Jin powtórnie zjednoczyła Chiny.

Władza cesarzy Jin okazała się jednak dość słaba: nie zdołali oni w pełni podporządkować sobie scentralizowanej biurokracji, a ustanowiony przez Wei system „dziewięciu rang urzędniczych”, w którym zdolności i umiejętności kandydatów były oceniane przez lokalnych urzędników, podupadł i w efekcie o stanowisku decydował status rodziny kandydata. Słabość władzy centralnej pogłębiały konflikty na dworze, gdzie silne klany cesarzowych atakowały się nawzajem i zagrażały rodowi cesarskiemu, czasem nawet urządzając zamachy na następców tronu. W 290 wybuchła krótka, lecz krwawa wojna domowa między rodziną matki cesarza, a rodziną jego żony, którą wygrała w 291 ta ostatnia. Z kolei książęta, którym nadawano wielkie posiadłości ziemskie, wykorzystywali je do budowania własnych sił i do prób uzurpacji tronu, co ostatecznie doprowadziło do tzw. Powstania Ośmiu Książąt w roku 300 i wojny domowej, w której aktywny udział, jako sojusznicy i najemnicy, brały niechińskie ludy zamieszkujące północne Chiny.

Gdy walki frakcyjne doprowadziły do upadku prestiżu władzy cesarskiej i osłabiły centrum polityczne, wodzowie ludów Xiongnu utworzyli koalicję, skupioną wokół Liu Yuana, który twierdził, że jest potomkiem cesarskiego rodu Han. W II i III w. Xiongnu, nomadzi pochodzenia turkijskiego, byli osadzani w północnych Chinach jako podporządkowane władzy chińskiej ludy pogranicza, stanowiąc strefę buforową zabezpieczającą przed najazdami nomadów z północy i służąc jako oddziały pomocnicze w armii chińskiej. W 304 Liu Yuan ogłosił się królem Han i wraz ze swymi mniej lub bardziej zsinizowanymi sojusznikami wystąpił przeciwko znajdującej się w rozsypce dynastii Jin. W 311 spustoszyli oni stolicę Jin, Luoyang, a pięć lat później opanowali równiny północnych Chin i zdobyli drugą ze stolic - Chang’an. Jin uszli na południe, gdzie założyli tzw. Wschodnią dynastię Jin, a północ stała się areną wojen między licznymi niezbyt dużymi państwami, rządzonymi przez nie-Chińczyków. Te tzw. Szesnaście Królestw panowało nad północnymi Chinami aż do roku 439. Na południu Jin panowali do 420 roku, kiedy to zastąpiły ich cztery kolejne Dynastie Południowe: Song, Qi, Liang i Chen (420-589). Na zjednoczenie Chiny musiały poczekać do aż 589.

Przypisy[ | edytuj kod]

Bibliografia[ | edytuj kod]