• Artykuły
  • Forum
  • Ciekawostki
  • Encyklopedia

    • Dwernik

    Przeczytaj także...
    Barbara Kmita z Herburtów ( ur. ?, zm. w 1580) – córka Jana Herburta z Felsztyna i z Dobromila – podkomorzego przemyskiego, z matki Jadwigi (córki Piotra Chwala z Rozlowa –dziedzica na Pełniatyczach), zamężna z Piotrem Kmitą, właścicielka klucza sobieńskiego Leska, Olszanicy, Ustianowej, Smolnika, Tarnawy Niżnej, Tarnawy Wyżnej, Jaworzec nad Wetlinką, villarum hereditarium Ustyanowa, Wankowa, Szerednicza et Ropinka. W 1541 r. Piotr Kmita zapisał żonie Barbarze z Felsztyna 5000 zł na dobrach Sobnia. W 1553 zamek w Sobniu był w posiadaniu Barbary Kmity z Herburtów wdowy po Piotrze Kmicie. Wyszła za mąż za Andrzeja II Górkę, kasztelana międzyrzeckiego.Zmiany nazw miejscowości w południowo-wschodniej Polsce 1977 dokonały się zgodnie z Zarządzeniem Ministra Administracji, Gospodarki Terenowej i Ochrony Środowiska z 9 sierpnia 1977 r. w sprawie zmiany nazw niektórych miejscowości w województwach: krośnieńskim, nowosądeckim, przemyskim, rzeszowskim i tarnobrzeskim ogłoszonym w Monitorze Polskim nr 21 z 22 sierpnia 1977 r., poz. 112, podpisanym przez Marię Milczarek.
    Sołectwo – jednostka pomocnicza gminy we współczesnej Polsce, charakterystyczna dla obszarów wiejskich. Obszar, zakres działania sołectwa i jego organów określa rada gminy w statucie sołectwa.

    Dwernik (w latach 1977–1981 Przełom) – wieś w Polsce położona w województwie podkarpackim, w powiecie bieszczadzkim, w gminie Lutowiska nad potokiem Dwernik i w pobliżu jego ujścia do Sanu. Wieś jest siedzibą sołectwa Dwernik i rzymskokatolickiej parafii św. Michała Archanioła.

    Gmina Lutowiska (dawn. gmina Szewczenko) – gmina wiejska w województwie podkarpackim, w powiecie bieszczadzkim. W latach 1975-1998 gmina położona była w województwie krośnieńskim.II Rzeczpospolita (II RP) – Rzeczpospolita Polska w latach 1918–1945, od odzyskania suwerenności państwowej w 1918 do wycofania uznania międzynarodowego dla Rządu RP na uchodźstwie w konsekwencji wykonania porozumień między mocarstwami wielkiej trójki na konferencji jałtańskiej w 1945.

    W 1533 r. właściciel Dwernika Piotr Kmita Sobieński (1477–1553) – (marszałek wielki koronny, wojewoda krakowski, mąż Barbary Kmity z Herbutów), sprzedał te tereny braciom Ternowskim herbu Sas. Na Dwerniku osiadł na stałe młodszy z nich Łukasz, który od nowej siedziby przybrał nazwisko Dwernicki. Od niego wywodzi się rodzina szlachecka Dwernickich herbu Sas, która dała Rzeczypospolitej wielu wybitnych żołnierzy. Z tego rodu pochodził gen. Józef Dwernicki, jeden z najlepszych dowódców w dziejach polskiej wojskowości.

    Komisariat Straży Granicznej „Dwernik” – jednostka organizacyjna Straży Granicznej pełniąca służbę ochronną na granicy polsko-czechosłowackiej w latach 1929–1938 i granicy polsko-węgierskiej w 1939.II wojna światowa – największy konflikt zbrojny w historii świata, trwający od 1 września 1939 do 2 września 1945 roku (w Europie do 8 maja 1945), obejmujący zasięgiem działań wojennych prawie całą Europę, wschodnią i południowo-wschodnią Azję, północną Afrykę, część Bliskiego Wschodu i wszystkie oceany. Niektóre epizody wojny rozgrywały się nawet w Arktyce i Ameryce Północnej. Poza większością państw europejskich i ich koloniami, brały w niej udział państwa Ameryki Północnej i Ameryki Południowej oraz Azji. Głównymi stronami konfliktu były państwa Osi i państwa koalicji antyhitlerowskiej (alianci). W wojnie uczestniczyło 1,7 mld ludzi, w tym 110 mln z bronią. Według różnych szacunków zginęło w niej od 50 do 78 milionów ludzi.

    W 1580 r. klucz ten przeszedł w ręce Stadnickich, następnie zaś litewskiej rodziny Kiszków, a potem Ossolińskich, następnie zaś Mniszchów.

    Na początku XIX w. objął wieś hr. Ankwicz, następnie hr. Maria Potocka, również ona nie osiadła tu na stałe, ale zarządzała wsią poprzez dzierżawców. Jednym z nich był Adam Koniecki, który w 1846 r. utworzył tu oddział powstańczy walczący przeciw Austriakom. W połowie XIX wieku właścicielem posiadłości tabularnej Dwernik z Dwerniczkiem był Leopold Walter. W latach 80. obie wsie należały do spadkobierców Leopolda Waltera. Pod koniec XIX wieku dobra posiadała Leopoldyna Leszczyńska z domu Walter. Później, na przełomie XIX/XX wieku właścicielem Dwernika i Dwerniczka był Ludwik Baldwin-Ramułt.

    Województwo krośnieńskie – jednostka podziału administracyjnego istniejąca w latach 1975 – 1998. Położone w południowo-wschodniej części Polski, przy granicy ze Słowacją i Ukrainą. Graniczyło od zachodu z województwem nowosądeckim i tarnowskim, a od północy z rzeszowskim i przemyskim. Siedzibą władz województwa było Krosno.Polska, Rzeczpospolita Polska – państwo unitarne w Europie Środkowej, położone między Morzem Bałtyckim na północy a Sudetami i Karpatami na południu, w dorzeczu Wisły i Odry. Powierzchnia administracyjna Polski wynosi 312 679 km², co daje jej 70. miejsce na świecie i dziewiąte w Europie. Zamieszkana przez ponad 38,5 miliona ludzi, zajmuje pod względem liczby ludności 34. miejsce na świecie, a szóste w Unii Europejskiej.

    W okresie międzywojennym stacjonował w miejscowości komisariat Straży Granicznej.

    Dwernik jest jednym z najstarszych ośrodków górnictwa naftowego na świecie, rafineria oraz kopalnie ropy naftowej istniały tu już przed rokiem 1884. Wydobycie ropy naftowej (w skali regionalnej) jest kontynuowane także obecnie. Po II wojnie światowej wieś uległa całkowitemu zniszczeniu i wysiedleniu. Obecna zabudowa i infrastruktura wsi powstały po roku 1956.

    Hipolit Stupnicki (ur. w 1806, zm w 1878) – jeden z najczynniejszych literatów polskich, redaktor „Przyjaciela Domowego” i „Przeglądu Powszechnego”. Cerkiew Michała Archanioła w Lutowiskach – nieistniejąca obecnie drewniana greckokatolicka cerkiew znajdująca się niegdyś w miejscowości Lutowiska, w gminie Lutowiska, w powiecie bieszczadzkim, w województwie podkarpackim, a wzniesiona w 1898.

    W latach 1975–1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa krośnieńskiego.

    W miejscowości znajduje się kościół parafialny św. Michała Archanioła, zbudowany z materiałów pochodzących z rozebranej w 1980 cerkwi w Lutowiskach z 1898. W Dwerniku znajduje się Stanica Harcerska Hufca ZHP Pabianice.

    Demografia[ | edytuj kod]

  • 1921 Dwernik zamieszkiwało 567 osób (w 107 domach mieszkalnych):
  • 534 wyznania greckokatolickiego
  • 27 wyznania mojżeszowego
  • 6 wyznania rzymskokatolickiego
  • 1991 – 149 osób
  • 2004 – 160 osób

    • Ludwik Izajasz Baldwin-Ramułt (ur. 6 lipca 1857 w Tarnowie, zm. 22 maja 1929 we Lwowie) – polski architekt, działacz społeczny, porucznik Wojska Polskiego.Bogusław Stanisław Polak (ur. 3 stycznia 1945 w Gorlicach) – polski historyk, profesor doktor habilitowany, członek Kolegium IPN.

    Przypisy[ | edytuj kod]

    1. Strona gminy, sołectwa
    2. Wieś Dwernik w liczbach, [w:] Polska w liczbach [online], polskawliczbach.pl [dostęp 2018-03-09] (pol.), liczba ludności w oparciu o dane GUS.
    3. GUS: Ludność - struktura według ekonomicznych grup wieku. Stan w dniu 31.03.2011 r.. [dostęp 2018-03-04].
    4. Hipolit Stupnicki: Skorowidz wszystkich miejscowości położonych w królestwie Galicyi i Lodomeryi jakoteż w wielkim księstwie Krakowskiem i księstwie Bukowińskiem, pod względem politycznej i sądowej organizacyi kraju wraz z dokładnem oznaczeniem parafii, poczt i właścicieli tabularnych, ułożony porządkiem abecadłowym. Lwów: Karol Wild, 1855, s. 50.
    5. Konrad Orzechowski: Przewodnik statystyczno topograficzny i skorowidz obejmujący wszystkie miejscowości z przysiółkami w Królestwie Galicyi W.X. Krakowskiem i X. Bukowinie, według najświeższych skazówek urzędowych. Kraków: 1872, s. 19.
    6. Jan Bigo: Najnowszy skorowidz wszystkich miejscowości z przysiółkami w Królestwie Galicyi, Wielk. Księstwie Krakowskiem i Księs. Bukowińskiem z uwzględnieniem wszystkich dotąd zaszłych zmian terytoryalnych kraju. Złoczów: 1886, s. 51.
    7. Tadeusz Pilat: Skorowidz dóbr tabularnych w Galicyi z Wielkiem Ks. Krakowskiem. Lwów: 1890, s. 46.
    8. Jan Bigo: Najnowszy skorowidz wszystkich miejscowości z przysiółkami w Królestwie Galicyi, Wielkim Księstwie Krakowskiem i Księs. Bukowińskiem z uwzględnieniem wszystkich dotąd zaszłych zmian terytoryalnych kraju. Lwów: 1897, s. 49.
    9. Jan Bigo: Najnowszy skorowidz wszystkich miejscowości z przysiółkami w Królestwie Galicyi, Wielkim Księstwie Krakowskiem i Księstwie Bukowińskiem z uwzględnieniem wszystkich dotąd zaszłych zmian terytoryalnych kraju. Lwów: 1904, s. 42.
    10. Skorowidz dóbr tabularnych w Galicyi z W. Ks. Krakowskiem. Kraków: 1905, s. 34.
    11. Jan Bigo: Najnowszy skorowidz wszystkich miejscowości z przysiółkami w Królestwie Galicyi, Wielkiem Księstwie Krakowskiem i Księstwie Bukowińskiem z uwzględnieniem wszystkich dotąd zaszłych zmian terytoryalnych kraju. Lwów: 1914, s. 40.
    12. Jan Bigo: Najnowszy skorowidz wszystkich miejscowości z przysiółkami w Królestwie Galicyi, Wielkiem Księstwie Krakowskiem i Księstwie Bukowińskiem z uwzględnieniem wszystkich dotąd zaszłych zmian terytoryalnych kraju. Lwów: 1918, s. 40.
    13. Marek Jabłonowski, Bogusław Polak: Polskie formacje graniczne 1918−1839. Dokumenty organizacyjne, wybór źródeł. Tom II. Koszalin: Wydawnictwo Uczelniane Politechniki Koszalińskiej, 1999, s. 28. ISBN 83-87424-77-3.
    14. Strona Hufca Pabianice
    15. GUS. Wyszukiwarka TERYT
    16. Rozporządzenie w sprawie wykazu urzędowych nazw miejscowości i ich części (Dz.U. z 2013 r. poz. 200)

    Linki zewnętrzne[ | edytuj kod]

  • Dwernik, [w:] Słownik geograficzny Królestwa Polskiego, t. II: Derenek – Gżack, Warszawa 1881, s. 233.
    • Tadeusz Zygmunt Pilat (ur. 8 września 1844 w Gumniskach koło Tarnowa, zm. 9 stycznia 1923 we Lwowie) - prawnik polski, specjalista prawa administracyjnego, profesor i rektor Uniwersytetu Lwowskiego, poseł na galicyjski Sejm Krajowy, członek Akademii Umiejętności w Krakowie (późniejszej Polskiej Akademii Umiejętności).Kościół Greckokatolicki w Polsce – działający na terenie Polski, Kościół wschodni, greckokatolicki, obrządku bizantyjsko-ukraińskiego, uznający władzę i autorytet papieża. W 2015 roku liczył około 55 tysięcy wiernych i 82 duchownych w 128 parafiach. Polscy biskupi greckokatoliccy wchodzą w skład Konferencji Episkopatu Polski. Siedziba Kościoła mieści się w Przemyślu przy ul. Basztowej 13. Od 2015 roku zwierzchnikiem Kościoła jest Eugeniusz Popowicz, metropolita przemysko-warszawski.




    Warto wiedzieć że... beta

    Podział administracyjny Polski 1975–1998 – podział administracyjny obowiązujący od 1 czerwca 1975 do 31 grudnia 1998 (od reformy w 1975 do reformy w 1999). Został wprowadzony ustawą z dnia 28 maja 1975 o dwustopniowym podziale administracyjnym Państwa oraz o zmianie ustawy o radach narodowych.
    Wieś (łac. pagus, rus) – jednostka osadnicza o zwartej, skupionej lub rozproszonej zabudowie i istniejących funkcjach rolniczych lub związanych z nimi usługowych lub turystycznych, nieposiadająca praw miejskich lub statusu miasta (art. 2 ustawy z 29 sierpnia 2003 o urzędowych nazwach miejscowości i obiektów fizjograficznych).
    Województwo podkarpackie – jednostka podziału administracyjnego Polski, jedno z 16 województw utworzonych w 1999 roku. Powstało poprzez scalenie ziem dawnego województwa rzeszowskiego sprzed 1975 roku (z wyjątkiem powiatu gorlickiego), tj. województw przemyskiego i rzeszowskiego, oraz części krośnieńskiego, tarnobrzeskiego i tarnowskiego. Województwo zajmuje powierzchnię 17 846 km² i zajmuje 11 miejsce w kraju. Pod względem liczby mieszkańców (2 128 687 osób) znajduje się na 9 miejscu w Polsce. Jest najdalej na południe wysuniętym województwem Polski.
    Powiat bieszczadzki – powiat w Polsce (województwo podkarpackie, wcześniej województwo krośnieńskie), utworzony w 1999 roku w ramach reformy administracyjnej. Jego siedzibą jest miasto Ustrzyki Dolne. Jest to najrzadziej zaludniony powiat w Polsce (19,56 os/km²).
    Dwerniczek (dawniej Dwernik cum Dwerniczek, 1589, w latach 1977-1981 Jodłówka) – wieś w Polsce położona w województwie podkarpackim, w gminie Lutowiska.
    Tarnowscy – polski ród magnacki, będący w posiadaniu znacznych dóbr w Małopolsce. Od 24 grudnia 1547 hrabiowski, kiedy to Karol V Habsburg, cesarz Świętego Imperium Rzymskiego i król Hiszpanii, nadał hetmanowi Janowi Amorowi Tarnowskiemu dziedziczny tytuł hrabiego. Nazwisko wywodzi się od Tarnowa – pierwszej siedziby rodu. Za protoplastą rodu uważa się komesa Spycymira Leliwitę, pierwotnie pieczętującego się herbem Lubomla, ale na początku XIV wieku już używającego Leliwy. Najsłynniejsze miasta założone przez Tarnowskich to: Tarnów, Tarnobrzeg, Tarnogród, a nawet Tarnopol, obecnie znajdujący się na Ukrainie. Ciała rodziny Tarnowskich spoczywają w kościele o. Dominikanów w Tarnobrzegu, gdzie znajduje się także cudowny obraz Matki Boskiej Dzikowskiej.
    Maria Potocka, Dilara Bikecz, Diljara Bikecz (ur. ?, zm. w 1764 w Bakczysaraju) – bohaterka wierszy Adama Mickiewicza i Aleksandra Puszkina, utożsamiana przez nich z ukochaną żoną chana krymskiego Kyrym Gireja (władał w 1758-1764) - Dilarą Bikecz.

    Reklama

    Czas generowania strony: 0.874 sek.