Duraluminium
Platerowanie (metalurgia) – nakładanie na wyroby metalowe cienkich powłok z innych metali, np. z aluminium na podłożu miedzi, stali niestopowej, niklu i jego stopów. Wykonuje się również powłoki tytanowe na podłożu miedzi, stali niestopowych i nierdzewnych lub stali nierdzewnej na stali niestopowej. Wyroby platerowane są nazywane platerami. Grubość powłok mieści się zwykle w zakresie 1,5 – 15% grubości podłoża, ale czasami stanowi do 50%.Magnale to ogólna nazwa stopów metali zawierających głównie aluminium, któremu towarzyszy domieszka magnezu w ilości od 3 do 30%. Dodatkowo stopy te mogą zawierać niewielką domieszkę miedzi. Magnale są stopami o gęstości niższej od aluminium, za to o wyższej odporności na korozję, np. gęstość przy 10% magnezu wynosi 2,55 g/cm³, przy gęstości aluminium równej 2,7. Zastosowanie: części silników, konstrukcje lotnicze.
Stop metali (dawniej także: aliaż) – tworzywo o właściwościach metalicznych, w którego strukturze metal jest osnową, a poza nim występuje co najmniej jeden dodatkowy składnik, zwany dodatkiem stopowym. Dodatki są wprowadzane w celu poprawienia wytrzymałościowych właściwości materiału. Zwykle pogarszają plastyczność, przewodnictwo elektryczne, przewodnictwo cieplne. Często zmniejszają również odporność na korozję.
Duraluminium (skrótowo: dural) – ogólna nazwa stopów metali, przeznaczonych do przeróbki plastycznej, zawierających głównie aluminium oraz dodatki stopowe: zwykle miedź (2,0–4,9%), mangan (0,3–1,0%), magnez (0,15–1,8%), często także krzem, żelazo i inne w łącznej ilości ok. 6 do 8%.
Właściwości[ | edytuj kod]
Gęstość duraluminium to ok. 2800 kg/m³ (przy 2700 dla czystego glinu). Po poddaniu stopu przesycaniu, a następnie starzeniu (utwardzanie wydzieleniowe), posiada on wysoką wytrzymałość mechaniczną: wytrzymałość doraźna ponad 400 MPa. Najlepsze własności wytrzymałościowe uzyskuje po starzeniu naturalnym.
Durale bezcynkowe: PA6, PA7, PA21, PA23, PA24, PA25.
Dural cynkowy: PA9.
Durale mają niewielką odporność korozyjną. W celu jej poprawienia blachy z durali bezcynkowych plateruje się czystym aluminium lub stopem Al+Zn w przypadku duralu cynkowego.
Odkuwki, pręty, rury i kształtki zabezpiecza się przed korozją innymi metodami.
Zastosowanie[ | edytuj kod]
Zastosowanie: m.in. w lotnictwie do części konstrukcyjnych, skateboardingu w konstrukcji trucków; niegdyś także do ram naziemnych pojazdów sportowych itp. Istnieje także dural cynkowy, który ma większą zawartość cynku 5–7% oraz miedzi, magnezu i manganu.
Historia[ | edytuj kod]
Duraluminium zostało wynalezione przez przypadek. W 1909 roku, pod kierunkiem Alfreda Wilma, były prowadzone badania nad nowymi materiałami. Pracowano nad materiałem mającym zastąpić w produkcji łusek bardzo drogi mosiądz. Podczas badań stopu aluminium z miedzią jednemu z laborantów przytrafiło się w domu nieszczęście. Pozostawił badaną płytkę i przez kilka dni nie pojawiał się w laboratorium. Po powrocie dokończył badania i uzyskał bardzo dobre wyniki. Te kilka dni przerwy dało czas na zajście samoczynnego procesu starzenia naturalnego. Próbka „młodego” (nie zestarzałego) duraluminium byłaby miękka i nie zwróciłaby większej uwagi laboranta. Wynalazek poczyniono w miejscowości Düren w Niemczech, skąd pochodzi nazwa duraluminium (według innych źródeł od łacińskiego słowa ‘durus’ – twardy). Podobnymi stopami, jednak o gorszych właściwościach wytrzymałościowych, są hydronalium i magnal.
Przypisy[ | edytuj kod]
- Prof. Łukasz Turski w radio TOK FM 9.10.2007.